Paul de Nooijer: Schoonheid en illusie
Twee exposities
hoofd hangt. Dit beeld gaat over leven
en dood, hemel en aarde. De man
symboliseert de stof, de vrouw de ziel.
De Griekse beelden zijn wachters op
de grens van hemel en aarde. De vrouw
beklimt de ladder en fotografeert: zij
neemt afstand en houdt hoogstens de
herinnering aan leven bij zich.
Op een drieluik in kleur, 'Aurora' getiteld,
staat in een kamer links en rechts een
jonge naakte vrouw met een schijf van
licht in haar onhooggeheven handen.
In het midden heeft zij haar rug naar de
toeschouwer gekeerd om een spiegel
binnen te stappen, waarin de zon een
rosse gloed lijkt te vertonen. Het licht is
hier iets magisch, van de goden
afkomstig. Tegelijkertijd is het ook
verbeeld als natuurverschijnsel en als
kunstmatig fenomeen; de schijf is bij
nader inzien een verlichte spiegel.
Waarmee het tafereel weer is gerelati
veerd, zonder dat de waardige schoon
heid van idee en beeld naar beneden
is gehaald.
De benadering die ik in deze werken
terugvindt, heeft opvallend veel te
maken met de kunst van de Renais
sance en is bepaald niet trendy zoals
het werk van veel De Nooijers enscè-
nerende collega's. Ook in de nadruk op
het inhoudelijke, dat voor een nauw
keurige kijker een rijkdom aan beteke
nissen biedt, onderscheidt De Nooijer
zich van veel hedendaagse collega's.
De kwaliteit van zijn werk ligt in het op
een eigentijdse manier met een
hedendaags medium verbeelden van
universele thema's; de gelaagdheid
van zijn werk, dat zowel helder als
complex is.
"Aurora", 1988.
Recent werk van Paul de Nooijer is van
1 september tot en met 7 oktober te
zien in de Watertoren van Oost-
Souburg. De toren inspireerde Paul de
Nooijer tot een werk met de vier
elementen: vuur, aarde, water en lucht.
Ze zullen verschijnen op grote foto's
verspreid over kelder, begane grond
en de twee verdiepingen. Maar ook
hier wordt de illusie af en toe door
broken: er drijven foto's in het water
Deze tentoonstelling hangt samen met
een andere, van 31 augustus tot
3 november in het Zeeuws Museum in
Middelburg. In de koninklijke slaap
vertrekken is het onderwerp; bed en
tafel, elementaire voorzieningen in een
logeervertrek. Tot voor 10 jaar konden
leden van het koninklijk huis er logeren
wanneer zij op doortocht waren.
Als uitgangspunt voor twee grote
werken koos Paul de Nooijer de
renaissance. In die periode, vanaf 1450
kregen mensen meer oog voor zichzelf
en hun omgeving. De gerichtheid op
het bovenaardse werd aangevuld met
concrete kennis over de aarde en haar
bewoners. Die komen dan ook terug in
het bed, gesymboliseerd door foto's die
herinneren aan beroemde beelden uit
de periode 1450-1600. Het bed bestaat
uit drie staande panelen met links en
rechts een foto van een menselijke
gestalte in de voor het beeld kenmer
kende houding. Elk 'beeld' ligt onder
een laken en verwijst zowel naar leven
als naar dood. In het midden is een
beeldvullend fragment van een lichaam
zichtbaar. De tafel is een fotografische
reconstructie van het 'Laatste
Avondmaal'. De apostelen zijn vervan
gen door op tafel gestapeld vaatwerk
met dezelfde omtrek als de ooit door
Leonardo da Vinei geschilderde groep.
Door vreemde perspectivische verte
keningen is ook dit werk typerend voor
De Nooijers aanpak. Er wordt een
onwerkelijke situatie geschapen met
allerlei betekenissen. En de oplettende
kijker beseft dat hij ook hier met een
illusie te maken heeft
LITERATUUR
In een aantal eigen publikaties is werk van Paul
de Nooijer bijeengebracht. Het gaat om 'Losing
One's Head' (1977), Losing One's Photo's' (1981),
Home Sweet Home' (1982). In samenwerking met
de Vleeshal, Middelburg, verscheen een
informatieve, rijk geïllustreerde catalogus. De twee
laatstgenoemde werken zijn nog verkrijgbaar.
158
