Van herkaveling tot ruilverkaveling
schoon mogelijk blijven. Zij hebben
immers de taak en de verantwoordelijk
heid om gezond voedsel te leveren en
daarvoor worden door de individuele
boer duizenden guldens geïnvesteerd.
De politiek en de samenleving zullen
moeten en willen beseffen dat de om
schakelingen die plaats moeten vinden
en de nodige tijd vergen ook bij de
overgang naar een meer marktgericht
beleid wat betreft de afzet van de
productie. De ondernemer in de land
bouw zal moeten beseffen dat de klok
wat dat betreft op 1 minuut voor twaalf
staat dus de tijd erg kort is. De praktijk
leert dat de consument niet wacht.
55-65 jaar 30%
ouder dan 65 jaar 14%
Hieruit blijkt dat er veel oudere bedrijfs-
hoofden zijn, waarvan wellicht diegene
die geen opvolger hebben zich niet
aan zullen passen aan de zich wijzi
gende omstandigheden (intensivering
of bedrijfsvergroting) maar met de
huidige bedrijfsvoering zullen trachten
hun bedrijf in stand te houden door bij
derden het nodige bij te verdienen.
Wellicht biedt "Het kamperen bij de
boer" voor een enkel gezin mogelijk
heden het inkomen te vergroten.
Wat veranderde in de periode na
de herverkaveling?
Het aantal bedrijven nam sterk af en de
gemiddelde oppervlakte per bedrijf
veranderde daarmee aanmerkelijk
hetgeen blijkt uit de volgende tabel:
aantal ha cultuurgrond
per bedrijf
1964
1990
0- 10 ha
781
220
10- 20 ha
155
96
20- 30 ha
38
55
30- 50 ha
69
55
50-100 ha
22
51
100 ha
3
Totaal
1065
459
Bron: CBS.
In 1964 zijn alle bedrijven geteld.
In 1990 zijn de bedrijven met meer dan
10 SBE (een SBE is een maatstaaf
voor de inkomenscapaciteit van een
bedrijf) geteld. Het aantal grond
gebruikers is in een periode van 25 jaar
meer dan 50% gedaald 2% per
jaar). Gezien de ontwikkelingen die de
landbouw in haar geheel dus ook op
Tholen nog te wachten staat is een
verdere afname te voorzien. Hoe snel
en hoeveel zal van de omstandigheden,
de ontwikkelingen, de aanpassings
mogelijkheden en de wil tot aanpassing
afhangen. Daarbij mag niet worden
vergeten dat verschillende bedrijven
zullen stoppen vanwege het gebrek
aan een opvolger.
De leeftijdsopbouw van de bedrijfs-
hoofden op Tholen Is als volgt 1990
20-39 jaar 16%
40-54 jaar 40%
Tot slot
Er wordt door de landbouworganisaties,
de afzetorganisaties, het waterschap,
de gemeente en niet te vergeten de
individuele ondernemers hetzij alleen,
hetzij in groepsverband gewerkt aan
de toekomst. Het zoetwaterproject staat
na zeer veel discussie in de streek met
voor en tegenstanders op stapel.
De grondgebruikers zijn voor het
overgrote deel de mening toegedaan,
dat zoet water van cruciaal belang is
voor de toekomst van de plantaardige
agrarische sector in Tholen. Er kunnen
dan teelten in het bouwplan worden
opgenomen die nu wegens gebrek aan
zoet water niet mogelijk zijn.
Verder is er op 18 december 1984
door de op Tholen werkzame land
bouworganisatie bij de bevoegde
instanties een nieuwe ruilverkaveling
aangevraagd. Een ruilverkaveling met
een administratief karakter, met als
hoofddoel het verbeteren van de
landbouwstructuur door het ruilen en
vergroten van de kavels waardoor
efficiënter en kostenbesparend kan
worden gewerkt in alle takken van
grondgebonden landbouw, waardoor
wellicht glastuinbouw en fruitteelt
kunnen worden versterkt en uitgebreid.
In feite kan een ruilverkaveling met een
administratief karakter worden vergele
ken met een grote onderhoudsbeurt.
Het pleit voor de landbouworganisaties
dat zij deze nieuwe vorm van verkave
ling voor hun gebied als mogelijkheid
zagen, om de structuur te verbeteren.
Hoewel de agrarische doelstelling
voorop staat wordt er ook aandacht
besteed aan versterking van het land
schap door beplanting van dijken,
aanleg van dorpsbosjes en versterking
van reeds bestaande natuurwaarden.
De overheid stelt voor deze
verkaveling een bedrag beschikbaar
van maximaal f 1.100,— per ha.
De bijdrage van de eigenaren en
zakelijke gerechtigden (64% van het
grondgebruik is eigendom en 36%
pacht) bedraagt gemiddeld f 20,— per
ha gedurende een periode van 26 jaar.
Uit beleidstechnische en financiële
overwegingen mag een dergelijke
verkaveling geen grotere oppervlakte
beslaan dan ongeveer 3.000 ha.
Daarbij wordt Tholen gesplitst in
4 gebieden met voor elk gebied een
eigen landinrichtingscommissie.
Sint-Annaland 3.070 ha
Stavenisse 2.770 ha
Poortvliet 2.945 ha
Oud-Vossemeer 2.740 ha
Een nadeel van deze relatief kleine
eenheden is dat de gebruikers die met
hun gronden in meerdere blokken zijn
gelegen eerst op vrijwillige basis hun
grond moeten ruilen om een optimale
concentratie te verkrijgen. Om deze
vrijwilligheid te stimuleren is een
uitruilcoördinator aangesteld.
In Tholen is veel gebouwd en verbouwd,
men heeft zich als agrarische bevolking
steeds weten aan te passen aan
gewijzigde omstandigheden. Dit is ten
koste gegaan van de zelfstandigheid
van vele agrariërs. Men is nu bezig om
nieuwe fundamenten te leggen voor de
toekomst in de vorm van zoetwater
voorzieningen een administratieve
ruilverkaveling waar nieuwe aan de tijd
aangepaste nieuwbouw en verbouw op
kan plaatsvinden. Bouwstenen die de
ondernemer op Tholen alleen of
gezamenlijk zal moeten leggen en
metselen, door vergroting van de
oppervlakte (wat veel kapitaal zal
vergen), door verandering van het
bouwplan (wat veel kennis en
omschakeling en mentaliteits
verandering zal vragen) en meer
samenwerking in de landbouw (afzet
organisaties en detailhandel), en door
verhoging van de toegevoegde
waarde. De agrarische ondernemer
heeft in het verleden bewezen over
een groot aanpassingsvermogen te
beschikken indien de wegen er zijn.
Ook in de toekomst zal dat zo zijn mits
het fundament goed is.
198
