Schaalvergroting om het behoud van basisscholen
andere scholen er vlak boven. Hiermee
is een zeer ongewisse situatie gescha
pen voor bijna de helft van de scholen
in deze gemeente. Het gemeente
bestuur als bevoegd gezag van de
openbare scholen aldaar heeft aan mij
gevraagd eens na te gaan welke
mogelijkheden het akkoord geeft om
zoveel mogelijk scholen in stand te
houden.
Naar mijn inzicht biedt het volgende
plaatje de beste oplossing:
Splits de gemeente Borsele in een
dichterbevolkt deel (Heinkenszand
en 's-Gravenpolder) en een dunner-
bevolkt deel. Voor het dichtbevolkte
deel gaat dan een opheffingsnorm
van 111 gelden en voor het andere
deel wordt de norm dan 33.
Dit betekent dat dan nog drie
scholen onder de norm blijven,
terwijl de andere scholen vrijwel
geheel uit de gevarenzone verdwij
nen. Zij blijven ruim boven de norm.
De openbare school in Ellewoutsdijk
is met minder dan 23 leerlingen
noch als zelfstandige school noch
als nevenvestiging te handhaven.
De school in 's-Heer Abtskerke is in
ieder geval nog als nevenvestiging
in stand te houden. De pc-school in
's-Gravenpolder zit met 79 leerlingen
onder de norm van 111 leerlingen.
Zij is bedreigd, maar kan eventueel
door een bestuurlijke schaalvergro
ting gered worden.
Het resultaat zou dus kunnen zijn dat
in de gemeente Borsele niet negen
scholen in de problemen komen, maar
hooguit drie. Waarschijnlijk zal zelfs
maar één school echt haar poorten
hoeven sluiten.
Tot het zover is zal toch wel het een
en ander moeten gebeuren wil men
voorkomen dat een groter aantal
scholen verdwijnt. Voor de realisatie
van bovenstaand plaatje moeten
immers allereerst alle besturen van
scholen in de gemeente akkoord gaan
met splitsing van het grondgebied.
In de vaste commissie onderwijs van
de Tweede Kamer heeft Wallage zich
in verband met de splitsingsproblema-
tiek erg optimistisch uitgelaten:
"De gemeente kan wel degelijk een
rol spelen. Dan moet zij op basis
van gelijkwaardigheid met het
bijzonder onderwijs om de tafel
gaan zitten. Mislukt dit, dan is er
altijd nog de minister. Ik vind dit
compromis te verdedigen, omdat ik
er van uitga dat een beetje wet
houder in dit land er een eer in stelt,
met het bijzonder onderwijs tot
overeenstemming te komen."
Het bestuur van de pc-school in
's-Gravenpolder zou vervolgens
moeten fuseren met een of meerdere
pc-scholen om als volwaardige school
te kunnen blijven voortbestaan onder
de regeling van gemiddelde school
grootte.
Of het voor een bestuur aantrekkelijk
is om naast grotere ook (te) kleine
scholen in stand te houden zal echter
vooral samenhangen met de nieuw te
ontwerpen bekostigingsregeling.
Een bekostigingsregeling waar nog
onderzoek naar verricht zal worden.
Onderzoek dat gericht moet zijn op wat
het effect is van het korten van de
kleine scholen op hun personele en
materiële middelen op het functioneren
van die scholen (de kwaliteit).
Daarnaast zullen goed onderbouwde
prognoses van leerlingenaantallen de
besturen een houvast kunnen geven
om de effecten voor de toekomst zo
goed mogelijk in te schatten.
Bestuurlijke schaalvergroting
Wanneer alle betrokkenen de doel
stelling om het voorzieningenniveau zo
hoog mogelijk te houden onderschrij
ven, kunnen we er van uitgaan dat alle
partijen elkaar zullen vinden wanneer
dat nodig is om scholen in stand te
houden.
Is iedereen bereid aan bestuurlijke
schaalvergroting mee te werken, dan
zal als gevolg van het nu gesloten
akkoord in Zeeland het aantal basis
scholen niet met 72 maar met
ongeveer 30 scholen worden vermin
derd. Dat is 11% van het huidige
scholenbestand. Tweederde van deze
scholen vinden we in Middelburg en
Vlissingen. Tachtig procent komt uit de
vier grote steden in Zeeland. Hiermee
kunnen we concluderen dat het huidige
akkoord voor Zeeland precies doet wat
in het regeerakkoord werd beoogd,
namelijk de schaal vergroten van de
scholen in het verstedelijkt gebied.
Het aantal scholen dat slechts als
nevenvestiging kan blijven voort
bestaan blijkt eveneens erg mee te
vallen, waardoor het eindoordeel over
het akkoord vrij positief kan zijn. Zeker
wanneer tevens een bevredigende
oplossing gevonden kan worden voor
een nieuwe bekostigingssystematiek.
Het feit dat de personeelsorganisaties
het akkoord niet hebben willen tekenen
omdat de staatssecretaris hiervoor
geen harde garanties wilde geven,
maar dat er opnieuw op gestudeerd zal
moeten worden is echter veelzeggend.
We moeten desalniettemin consta
teren dat het onderhandelingsresultaat
erg ver afstaat van wat in den beginne
werd aangekondigd. De staatssecretaris
heeft echter nog steeds de moed niet
opgegeven. De frontale aanval heeft hij
weliswaar niet gered, maar hij lijkt nu te
opteren voor een langdurige belegering.
Daarbij verwacht hij dat het veld uit
zichzelf gaat doen wat hij zo moeilijk
opgelegd krijgt. Het onderwijsveld moet
derhalve op haar hoede blijven.
Veldslag of theaterstuk
Je kunt over de gebeurtenissen van het
afgelopen jaar spreken in termen van
veldslagen, maar misschien ook wel in
termen van een theaterstuk in vier
bedrijven. Het ligt er maar aan waar je
veronderstelt dat de regie gevoerd
wordt.
Maar of het nu om regie- of
strategiebepaling gaat, concreet
spreken we natuurlijk altijd over
scholen, waar kinderen naar school
gaan en waar mensen werken.
Kinderen, ouders, bestuurders,
onderwijspersoneel zij zagen zich de
afgelopen periode steeds weer gecon
fronteerd met nieuwe 'feiten'. Feiten die
hen mogelijkerwijs hun school of hun
baan zouden kosten.
Je bent echter wel gedwongen om
het spel mee te spelen, omdat
beargumenteerd protest het enige
werkzame middel lijkt. De staats
secretaris kan zich immers niet geheel
ongevoelig tonen voor het onderwijs
veld. Hij heeft dit onderwijsveld nodig
wil hij überhaupt iets van de schaal
vergroting terechtbrengen.
Hoe het ook zij, je moet constateren
dat het huidige akkoord er op het
eerste gezicht niet slecht uitziet.
Ten opzichte van vorige keren sterk
verlaagde opheffingsnormen, met
daarnaast nog allerlei aanvullende
maatregelen. Velen zullen nu denken
de laatste school op het dorp is gered,
is het niet als zelfstandige school dan
226
