Schaalvergroting om het behoud van basisscholen
Schaalvergroting en kwaliteit
Zijn oorspronkelijke gedachte was
dat bestuurlijke schaalvergroting
zonder schaalvergroting van de scholen
zelf financieel niets zou opleveren.
Nu denkt hij daar blijkbaar anders over
en zegt, om schaalvergroting van
basisscholen te realiseren is het een
voorwaarde dat schoolbesturen
fuseren.
Schoolbesturen laten fuseren dat
kan alleen op vrijwillige basis, dus laten
we maar flinke stimulansen uitdelen
om samenwerking en fusies tussen
besturen te bevorderen. In een later
stadium, wanneer we veel meer dan nu
te maken hebben met besturen die
meerdere scholen onder zich hebben,
kunnen we de algehele bekostigings
systematiek herzien.
De staatssecretaris heeft het nu in
ieder geval voor mekaar dat er ook
geaccepteerd door het onderwijsveld,
enorme stimulansen liggen voor
besturen om te fuseren. In Zeeland
kunnen veel scholen 'gered' worden
door gebruik te maken van de regeling
dat een schoolbestuur een school ook
onder de norm kan handhaven als
volwaardige school wanneer de
gemiddelde schoolgrootte van alle
scholen onder dat bestuur tenminste
10/6 maal de opheffingsnorm is.
Vooral voor het bijzonder onderwijs,
met vaak voor een enkele school een
eigen bestuur is dit een ongekende
prikkel tot lijfsbehoud. En waarom ook
niet, zou je zeggen.
De argumenten die pleiten voor een
schoolbestuur dat dichtbij de school
staat en dus weinig bureaucratisch is,
moeten afgewogen worden tegen de
argumenten die pleiten voor de vorming
van grotere, meer professioneler bestu
ren. Het is echter duidelijk dat de
staatssecretaris daarin zijn keus
inmiddels bepaald heeft. En alhoewel
de projectgroep schaalvergroting stelt
dat de overheid niet bevoegd is om ten
aanzien van de schaal van besturen
sturend op te treden, lijkt het er in deze
vorm toch aardig op. De besturen
mogen kiezen met de rug tegen de
muur. Het is fuseren of opheffen.
Een en ander betekent dat men
zeker niet achterover kan leunen met
het gevoel van dat hebben we ook
weer gehad, de schaalvergroting trekt
aan ons voorbij en we gaan over tot de
orde van de dag. Het onderwijsveld zal
de komende tijd zeer alert moeten zijn
op nieuwe regelingen voor bekostiging
die wel eens zeer diep in de kwaliteit
van het voorzieningenniveau zouden
kunnen ingrijpen.
Wanneer de bekostiging niet meer
per school maar per schoolbestuur zal
gaan verlopen krijg je de situatie dat
schoolbesturen met weinig scholen die
ver boven de opheffingsnorm zitten
netto veel meer per leerling kunnen
uitgeven dan scholen die ervoor
'kiezen' om meer maar kleinere
scholen in stand te houden?
Dan zouden besturen uit zichzelf
wel eens kunnen besluiten tot schaal
vergroting, niet omdat ze dat zo graag
willen, maar omdat ze anders de kwali
teit van onderwijs niet meer kunnen
garanderen.
LITERATUUR
Blank, J.L.T., e.a.. School en schaal, SCP cahier
nr. 81, Rijswijk, 1990.
Gezamenlijke conclusies van de staatssecretaris
van onderwijs en wetenschappen en organisaties
van besturen en ouders in het basisonderwijs
n.a.v. de nota toerusting en bereikbaarheid,
's-Gravenhage, 1991.
Ministerie O&W, Toerusting en bereikbaarheid
van basisscholen; naar een evenwichtiger
verdeling van middelen in een goed gespreid
basisonderwijs, SDU, 's-Gravenhage, 1991
Projectgroep schaalvergroting basisonderwijs,
Schaal en kwaliteit in het basisonderwijs,
's-Gravenhage, 1990.
Vaste commissie voor onderwijs van de Tweede
Kamer, Verslag van de vergadering, 28 oktober,
1991.
Wouw, B.A.J. van der, Kaalslag in het Zeeuwse
basisonderwijs; notitie over de gevolgen van een
verhoging van de schoolgrootte in het
basisonderwijs naar 250 leerlingen, POSZ,
Middelburg, 1990.
Wouw, B.A.J. van der, Basisonderwijs in Zeeland
onder vuur; notitie naar aanleiding van het
beleidsstandpunt van de staatssecretaris van
onderwijs en wetenschappen aangaande
schaalvergroting in het basisonderwijs, POSZ,
Middelburg, 1991.
Wouw, B.A.J. van der, Schaalvergroting op een
akkoordje: Kunnen we de balans opmaken voor
Zeeland?, POSZ, Middelburg, 1991.
Wouw, B.A.J. van der en F.P.J, van Gils,
Basisscholen in Zeeland; Overzicht van signatuur,
leerlingenaantallen en geografische spreiding,
POSZ, Middelburg, 1991.
'Ravenstein Basischool' Vlissingen.
Architect: Ries van den Berg.
Foto: Wim Riemens.
229
