Galerie
Peter Terhorst en de draagbare horizon van de taal
Paul van der Velde
Wat voert de hoofdredacteur van het
Zeeuws Tijdschrift op een warme
zondagmiddag in mei naar Goes?
Een buitengewoon congres van de
Zeeuwse Milieufederatie? Een old
timer show op de markt met zulke
diva's als een open Lancia Flaminia,
een door Pinninfarina ontworpen
model waarvan er maar vijf zijn
gebouwd, een Alvis 1952 met de
eerste automatische versnellingsbak of
een oerhollandse Spijker? Of wilde ik
de op non-actief gezette burgemeester
van Goes overhalen terug een
abonnement op het Zeeuws Tijdschrift
te nemen?
Niets van dit alles. Een uitnodiging van
galerie Van den Berge om de opening
van de tentoonstelling crystal drops'
van Peter Terhorst bij te wonen.
De galerie is sinds een jaar boven de
Gemeentelijke Archiefdienst aan de
Wijngaardstraat gevestigd en wordt
gedreven door Tom Van den Berge en
zijn echtgenote. Enig idealisme kan
hen niet ontzegd worden want eerdere
pogingen in de provincie om
gelijkaardige galerieën te exploiteren,
zijn bij gebrek aan een kooplustig
publiek gestrand. Misschien komt het
omdat het woord galerie nog steeds
met in de woordenlijst van de
Nederlandse taal is opgenomen.
Onbewust van deze omissie stelde
Tom me voor aan de kunstenaar om
wie het draaide, Peter Terhorst. Sinds
drie jaar is hij samen met zijn vrouw,
de beeldend kunstenares Eveline van
Duyl, en hun drie kinderen woonachtig
in Yerseke.
In de catalogus Rijksaankopen 1988
schreef Riet de Leeuw over hem:'
Peter Terhorst (1952) kreeg zijn
opleiding aan de afdeling
Monumentaal van de Rijksacademie
van Beeldende Kunsten in Amsterdam.
Hieruit vloeiden een paar grote
opdrachten voor muurschilderingen
voort waarin hij abstract-organische
kleurvormen combineerde met het
strakke kader van de aanwezige
architectuurelementen. Volgens
dezelfde opbouw kwamen in die tijd
zijn schilderijen tot stand, totdat
monochrome kaders uit begonnen te
groeien tot reliëfs. Een
vanzelfsprekende volgende stap hield
in dat deze hangende constructies
werden omgevormd tot kleinschalige
architectuurmodellen. Deze modellen
variëren van open staketsels, bezaaid
met felgekleurde losse verftoetsen, tot
donkere, gesloten villa's, waarvan
slechts het inwendige tekenen van
leven vertoont. Door het samenvoegen
van contrasterende principes wil
Terhorst in deze werken zijn ideeën
over het gelijktijdig bestaan van orde
en chaos, van labyrinth en structuur tot
uitdrukking brengen. De gebouwtjes
verwijzen niet alleen naar de
geschiedenis van de architectuur; zij
staan tegelijkertijd model voor een
proces van denken en herinneren. De
afgelopen jaren heeft Terhorst zich
vooral geconcentreerd op het werken
op papier.'' (p. 210)
Nico Out schreef dat het werk van
Terhorst hem met vragen belaagde,
die wellicht nooit te beantwoorden zijn.
Het beste is misschien het werk van
Terhorst te beantwoorden. Het is een
permanente worsteling met de
draagbare horizon van de taal, die zijn
orde alleen maar aan volgorde
ontleent. Deze ordening uit
herordening doorbreekt Terhorst. Zo
schiep hij in het drieluik 'History' een
geschiedenis zonder voetnoten en laat
hij in het doek 'Impala', een verknipte
versie van Janson's History of Art op
de van de kudde geïsoleerde
viervoeter los. Andere titels van zijn
werken laat ik zonder commentaar
voorbij paraderen: Metafoor, Ornament,
Logos, Goodbye to all that longing for
reality, Instant beauty en Souvenir. Het
antwoord op het werk Crystal drops
laat geen ruimte voor woorden behalve
die van Paul Celan zelf, wiens gedicht,
'Mit wechselndem Schlüssel', Terhorst
driedimensionaal uit elkaar liet vallen.
Mit wechselndem Schlüssel
Mit wechselndem Schlüssel
scliesst du das Haus auf, darin
der Schnee des Verschwiegenen treibt.
Je nach dem Blut, das dir quillt
aus Aug Oder Mund Oder Ohr,
wechselt dein Sclüssel
Wechselt dein Schlüssel, wechselt das Wort,
das treiben dart mit den Flocken.
Je nach dem Wind, der dich fortstosst,
ballt urn das Wort sich der Schnee.
Tentoonstellingen en
opdrachten
1982 Wandschildering schoolplein
Van Wassenaarschool in
Amsterdam.
1983 Wandschildering sportcomplex
Bijlmermeer.
1985 Galerie Paladijn, Amsterdam.
1985 Herenlogement, Den Haag.
Presentatie Rijksaankopen.
1986 Galerie Paladijn, Amsterdam.
1987 Galerie Akinci, Amsterdam.
Installatie Harde Koppen met
Eveline van Duyl, Amsterdam.
1989 Rijksmuseum Twente,
Enschede. Presentatie
Rijksaankopen.
Galerie Akinci. Amsterdam.
1991 Installatie in de Gevangentoren,
Vlissingen.
Galerie Van den Berge, Goes.
Balans 17, Middelburg.
1992 KunstRai 1992, Amsterdam.
Galerie Van den Berge, Goes.
The Living Art Museum,
Reykjavik.
Het IJslandproject.
Aankopen
Rijksdienst Beeldende Kunst (1985,
1986, 1988).
Provincie Zeeland (1991
Literatuur
L. Akinci, 'Peter Terhorst, follies en villa's',
in: Bulletin Paladijn 1985.
E. Wingen, 'Terhorst prikkelt de fantasie', in
De Telegraaf van 7 maart 1985.
R. de Leeuw, 'Peter Terhorst', in:
Rijksaankopen 1988 (Den Haag 1989).
N Out, Gedachte, spel of beleving', in
Provinciale Zeeuwse Courant 28 juni 1991
Peter Terhorst exposeert in galerie Van den
Berg in Goes van 10 juni tot 15 juli.
110
