"De Schoone Waardin" in gesprek
met Daan Manneke
Gerdi Preger
Inleiding
Het leuke van een zondagmorgen
programma als "De Schoone Waardin"
(Omroep Zeeland: 11.00 - 13.00 uur op
Radio I) is wel, dat er zoveel
verschillende soorten mensen als gast
worden uitgenodigd. Dichters,
beeldend kunstenaars, muziekkenners,
ontwerpers, architecten, schrijvers,
burgemeestersin het afgelopen jaar
kwamen ze allemaal praten over wat
hen bezig hield en lieten ze de
luisteraars een stukje van hun ziel zien.
Een hedendaagse componist - die zijn
nu eenmaal niet zo dik gezaaid in
Zeeland - lag evenwel wat minder voor
de hand.
Tot de naam Daan Manneke uit Breda
viel. Kwam die niet oorspronkelijk als
eenvoudige boerenzoon uit Kruiningen?
Had hij geen nieuw werk geschreven
voor het Zeeuws Orkest? Waren er
inmiddels al niet verschillende c.d.'s
van hem uitgekomen en waren hem
niet al meerdere prijzen toegekend?
Het kontakt was snel gelegd en Daan
Manneke was onmiddellijk "in" voor
een bezoek aan De Schoone Waardin
in de studio in Oost-Souburg.
Toevallig zou er binnenkort een nieuwe
c.d. van de componist Manneke
uitkomen en Omroep Zeeland kreeg de
primeur door enkele stukken van dit
werk te laten horen.
Enige voorzichtigheid was wel
geboden. Zou deze soort muziek niet
te moeilijk zijn voor een gemeleerd
zondagmorgen-publiek?
Zou een gesprek daarover niet alleen
iets zijn voor "ingewijden" en specifieke
20e eeuwse muziekliefhebbers?
Het was een gok.
Maar een hele goede, bleek achteraf.
Want het gesprek met de componist en
vooral de mens Daan Manneke was
een inspirerende ontmoeting die
uitsteeg boven "alleen maar" de
muziek en - zoals later uit reacties van
luisteraars bleek - een belevenis om
mee te maken.
Daan Manneke ontpopte zich als een
gedreven mens, die zijn drijfveren en
gedachten op een ongelofelijk heldere
manier kon verwoorden en daarbij ook
in staat bleek zijn enthousiasme op
anderen over te dragen.
Vandaar, dat ik dit interview heb
uitgekozen voor het Zeeuws Tijdschrift.
Voor al die mensen, die niet hebben
kunnen luisteren en vooral om de
inspirerende uitspraken van Daan
Manneke vast te leggen en te bewaren.
Daan Manneke.
Een andere akker
VRAAG: U had - als ik het goed begrijp
- nu eigenlijk op de boerderij van uw
vader moeten wonen en werken?
ANTWOORD: Ja. Dat was ook de
opzet en het heeft maar een haartje
gescheeld, of het zou ook gebeurd zijn.
Ware het niet dat er toch een soort
brutaliteit of eigenzinnigheid of een
buitengewone doelgerichtheid was
geweest, waardoor ik iets anders heb
gekozen. Dat was wel dramatisch. Op
zich is dat niet "comfortabel" verlopen.
V.: Hoezo dramatisch...uw ouders
konden uw keuze niet zo goed
begrijpen?
A.: Dat lag niet goed, nee. Het is ook
begrijpelijk, achteraf.
Een boer, wiens zoon een totaal
andere kant uitgaat, terwijl een mooi,
florerend boerenbedrijf eigenlijk teloor
gaat, dat is bitter. Ik heb de wens van
mijn vader gevolgd, tot en met de
middelbare Landbouwschool. Dat was
een twee jaar durende opleiding in
Goes. Die heb ik volledig afgewerkt.
V.: U kunt nog uw eigen moestuintje
inrichten, als u dat wilt...
A.: Ik heb de papieren om een eigen
akkerbouwbedrijf te organiseren. Dat
slaat natuurlijk nergens meer op, maar
principieel mag ik dat met die papieren
nog doen.
Daar is ook de breuk ontstaan.
De definitieve breuk, want toen ik dat
papier had, ben ik echt het huis uit
gegaan. Letterlijk en figuurlijk. Met een
grote afstand. En dat is tragisch. Dat is
een aktieve daad, die je niet van
tevoren verzint, die je ook niet wilt in
feite, want niemand wil zo'n breuk
aanbrengen. Maar het gebeurt wel en
dat zijn toch wel de creatieve
momenten in een leven, denk ik. Datje
zoiets "blind" doet.
Adriaan Kousemaker
V.: Maar wat was dan die ontzettend
sterke impuls, dat u ondanks alle
tegenwerking, die u blijkbaar heeft
gehad, toch koos voor de muziek?
A.: Dat was de impuls van de muziek
zelf, waarvan ik absoluut wist, dat ik dat
moest gaan doen. Met weinig voor
beelden overigens, want die waren er
niet. Het enige voorbeeld, wat ik had,
was mijn leraar Adriaan Kousemaker,
die een heel aparte status had. Hij was
organist in Goes en hij had ook een
afkomst, die totaal niet in de richting
van de muziek lag.
Dat was wel een belangrijk voorbeeld,
die Adriaan Kousemaker, waar ik heel
veel aan te danken heb. Misschien wel
het belangrijkste, want de dingen die
zo pril zijn en die iemand als hij zo
goed oppakt.... dat is levensbepalend.
V.: Maar hoe bent u dan als kind in
kontakt gekomen met de muziek?
Er moet toch ook iets vanuit uw ouders
zijn geweest, wat u geïnspireerd heeft?
A.: Mijn moeder speelde uitstekend op
het orgel. Ze was al van kinds af aan
organiste van een hervormde kerk in
Zeeuwsch-Vlaanderen geweest. Mijn
vader kon heel goed zingen. Ik zie, dat
217
