Zeelands venster op de wereld:
C. A. van Minnen
de Four Freedoms Awards en het Roosevelt Study Center
De laureaten van de Four Freedoms Awards 1992 zittend op het podium in de
Nieuwe Kerk. Van links naar rechts: Javier Pérez de Cuéllar, Mstislav
Rostropovich, Terry Waite, Jan Tinbergen en Lord Peter Carrington.
Ambassadeur William J. vanden Heuvel (I.) licht de toekenning van de
onderscheidingen door het Roosevelt Institute toe.
IFotoLex de Meester)
Op zaterdag 13 juni 1992 was de
Abdij in Middelburg een trefpunt van
wereldburgers, hoogwaardigheids
bekleders, 'captains of industry', en
vele prominenten op diverse terreinen.
Ook prinses Juliana en koningin
Beatrix gaven die dag acte de
présence. Tegen het decor van de
uitbundig met bloemen versierde
Nieuwe Kerk werden Four Freedoms
onderscheidingen uitgereikt aan
voormalig secretaris-generaal van de
Verenigde Naties Javier Pérez de
Cuéllar, cellist, pianist en dirigent
Mstislav Rostropovich, onderhandelaar
en gijzelaar Terry Waite, econoom Jan
Tinbergen en oud-NAVO secretaris
generaal en EG-vredesonderhandelaar
Lord Peter Carrington. Vanzelfsprekend
waren de media bij deze internationale
plechtigheid ruimschoots vertegen
woordigd, hetgeen zijn weerslag vond
in de landelijke pers en op televisie. De
nieuws- en actualiteitenprogramma's
van de NOS, VARA en RTL-4 besteed
den ondanks de 'concurrerende'
wereldtop in Rlo de Janeiro datzelfde
weekend, relatief veel aandacht aan de
gebeurtenis in Middelburg.
Het was dit jaar voor de zesde maal
dat Four Freedoms Awards in
Middelburg werden uitgereikt door het
in New York gevestigde Roosevelt
Institute. In 1982 gebeurde dit voor het
eerst. Dat jaar werd de honderdste
geboortedag van president Franklin
Delano Roosevelt herdacht en tevens
vond toen de viering plaats van
tweehonderd jaar diplomatieke en
handelsbetrekkingen tussen de
Verenigde Staten en Nederland.
Omdat, zo wordt algemeen aan
genomen, de voorouders van president
Roosevelt uit Oud-Vossemeer afkomstig
zijn en in het midden van de zeventiende
eeuw naar Nieuw-Amsterdam, het
latere New York, zijn geëmigreerd,
kwam het Newyorkse Roosevelt Institute
in 1982 met een delegatie naar
Zeeland. In oktober dat jaar werden in
de Middelburgse Koorkerk Four
Freedoms Awards uitgereikt aan
Prinses Juliana, oud-minister van
Buitenlandse Zaken Max van der Stoel,
de theoloog Willem A. Visser 't Hooft,
oud-minister van Financiën en IMF-
topman H. Johannes Witteveen en
oud-ambassadeur J. Herman van
Roijen. Zij waren de eerste niet-
Amerikanen aan wie dit eerbetoon ten
deel viel.
De naam Four Freedoms Awards
verwijst naar een beroemde rede die
president Franklin D. Roosevelt (FDR)
in het Amerikaanse Congres heeft
gehouden. Zoals bekend spreekt de
president elk jaar zijn State of the
Union - een soort troonrede - uit en op
6 januari 1941 stond deze in het teken
van de Tweede Wereldoorlog waarin
de Verenigde Staten - elf maanden
vóór de aanval op Pearl Harbor - nog
wel niet officieel, maar toch indirect
betrokken waren. FDR had in deze rede
een passage opgenomen waarin hij de
fundamenten van een na-oorlogse
wereld schetste. Zijns inziens zou deze
gebaseerd moeten zijn op vier
essentiële menselijke vrijheden:
vrijheid van meningsuiting, vrijheid van
godsdienst, vrijwaring van gebrek en
vrijwaring van vrees. Dit nu, zijn de vier
vrijheden die naar het oordeel van de
Amerikaanse president overal ter
wereld zouden moeten worden
gerespecteerd. Deze mensenrechten
zouden een belangrijke rol spelen in
het Atlantic Charter dat FDR in
augustus 1941 met Churchill overeen
kwam en in het Handvest van de op te
richten Verenigde Naties waarvan
Roosevelt de oprichtingsvergadering in
San Francisco, kort na zijn dood in
april 1945, niet meer mocht beleven.
Zijn weduwe, Eleanor Roosevelt, zette
zijn werk op dit terrein voort en haar
inspanningen als voorzitter van de
mensenrechtencommissie van de
Verenigde Naties leidden op
10 december 1948 tot de vaststelling
door de Algemene Vergadering van de
Universele Verklaring van de Rechten
van de Mens.
Vanaf de jaren vijftig zijn in de
Verenigde Staten Four Freedoms
Awards uitgereikt door het Roosevelt
Institute aan Amerikanen die zich op
de terreinen van de vier vrijheden
hebben ingezet. Om slechts enkele
namen te noemen: George C. Marshall,
Eleanor Roosevelt, Harry S. Truman,
Adlai E. Stevenson, W. Averell Harriman,
John Kenneth Galbraith, Elie Wiesel,
J. William Fulbright en James B. Reston.
224
