De ziekenhuisgeschiedenis van Viissingen
Beschouwingen van een ooggetuige
J.L. van Leeuwen
Wasvrouwtje in het oude Gasthuis.
Afgelopen jaar verschenen er twee
studies over de Viissingse zieken
huizen: 'Twee eeuwen Viissingse
ziekenhuizen' door J.Z.S. Pel, arts, en
'Het St. Joseph-ziekenhuis te
Viissingen' door ir. J.A.M.
Schoonderwoerd. Het zijn beide
herdenkings-uitgaven bij de opening
van het streekziekenhuis Walcheren,
op 5 november 1992. Dit vernieuwde
ziekenhuis vervangt de drie bestaande
ziekenhuizen op Walcheren: de
Godshuizen te Middelburg en de beide
Viissingse.
Pel heeft na jarenlang speuren en
lezen een gedegen stuk plaatselijke
historie aan het licht gebracht. Veel
ervan was fragmentarisch bekend,
maar het is zijn verdienste dit keurig in
volgorde te hebben gezet.
Schoonderwoerd behandelt alleen de
rooms-katholieke ziekenzorg, door
anderen vroeger beschreven.
Deze 'beschouwingen van een
ooggetuige' laten de plaatselijke strijd
om een ziekenhuis zien en vormen
zowel een aanvulling op als een
bespreking van de beide boeken.
Katholieke verpleging
De ziekenhuiszorg in Viissingen was
tot 1913 beneden peil. Het gemeentelijk
Gasthuis, met door de gemeenteraad
gekozen zelfstandige regenten, was
ongeschikt om te worden verbouwd.
Nieuwbouw kwam vele malen ter
sprake, doch men kwam nooit tot
uitwerking.
Het katholieke St. Joseph, gegroeid
van weeshuis naar simpel ziekenhuisje,
kwam wèl van de grond. Dit was vooral
te danken aan dokter A. Staverman.
Deze vestigde zich in 1908 als chirurg
en vrouwenarts in Viissingen. Hij
verbond zich tevens als hoofd van de
nieuwe Bedrijfsgeneeskundige Dienst
aan de Koninklijke Maatschappij De
Schelde (KMS). Hij ging verder
praktiseren in het naastgelegen rooms-
katholieke ziekenhuis St. Joseph, waar
hij met open armen werd ontvangen.
Men bouwde na enkele jaren een
nieuw ziekenhuis, naar inrichting en
uitrusting geadviseerd door Staverman,
dat begin 1913 in gebruik kon worden
genomen.
De regenten van het gemeentelijk
Gasthuis waren er niet tevreden mee.
Een katholiek ziekenhuis moest
worden geduld in het niet-katholieke
Viissingen. Staverman, die grote
maatschappelijke belangstelling had,
was intussen lid van de gemeenteraad
geworden als liberaal (1911 -1923).
Hij probeerde in 1914 meteen motie in
de gemeenteraad armlastige rooms-
katholieke ziekenhuispatiënten
eventueel geplaatst te krijgen in
St. Joseph. In het Gasthuis, waarin ook
arme katholieke patiënten op kosten
der gemeente opgenomen moesten
worden, was voor hen soms geen
23
