Ongenoegen
Angry old man
In Nederland zijn nog geen 350.000
mensen lid van een politieke partij en
daarmee zitten we in Europa op de een
na laatste plaats, temeer daar van die
350 duizend hooguit 10%, oftewel
35.000 op enigerlei wijze politiek actief
is. Met wat goede wil kun je dus
zeggen, dat zij de politiek maken, al
hoeft dat niet te betekenen, dat ook de
ontwikkelde Nederlander ooit van hen
heeft gehoord. Het merendeel gaat
schuil in de warrige massa van
departementale ambtenaren,
gemeentelijke ambtenaren, gemeente
raden, partijbureaus enz. Vraag op
straat maar een paar willekeurige
Nederlanders, hoe het kabinet in elkaar
zit en zij zullen met glazige ogen de
horizon aftasten en er het zwijgen toe
doen. Toch gaat het om mannen en
vrouwen, die ons vertegenwoordigen,
die namens ons een flink deel van ons
lot bepalen. We noemen deze lieden
politici.
Voor deze baan, want dat is het, kun je
niet studeren. Er bestaat geen M.O.
politicus, er is zelfs geen doctoraal
scriptie op de plagiaatmarkt te koop.
Je wurmt je op een lijst, of wordt er
door anderen op gezet, omdat ze
denken, dat je er wel geschikt voor
bent, want je kunt je mond goed
roeren, je hebt uitstraling, soms
ellebogen, intellect is geen vereiste,
maar kan nuttig zijn. Intussen heb je
natuurlijk voor een partij gekozen en
met dat etiket begint de tocht langs de
lange ladder naar de zetel, gemeentelijk,
provinciaal of nationaal. Zekerheid dat
de tocht naar boven zal lukken heb je
niet, de ladder kan breken, er kan een
tree los zitten en zo wordt die zetel
vaak doel op zichzelf. Een vastklamp-
object, dat ook buiten je capaciteiten
om onder je derriere kan wegglijden.
Je bent namelijk ook onderhevig aan
de macht van het getal. Bij verkiezingen
kan je partij verliezen, omdat ze als
totaliteit niet heeft weten te 'scoren' of
omdat jij niet hebt 'gescoord'. Misschien
heb jij aan je publiek niet goed kunnen
uitleggen, waarom 's lands vergader
zaal, waaraan voor vele miljoenen
belastinggeld is vertimmerd, meestal
een lege, ongeïnteresseerde indruk
maakt, of waarom Hedy en Alders
moeten zitten Vrommen op terrassen
met plantentuinen, die de uitwassen
van het oude Babyion nog overtreffen.
Waarom niet een paar van die miljoenen
bv. aan cultuur gespendeerd? Je zat
daar toch niet alleen als decorstuk?
Dat je het volk moest vertegen
woordigen ben je bij die zware klim
natuurlijk vergeten. Je spreekt nog wel
eens in cafe "De Vergenoeging" of een
zijkamertje van hotel "De Zwaan",
maar behalve het bestuur van de
plaatselijke kiesvereniging is er
nauwelijks publiek. Er is ook geen
propaganda voor je komst gemaakt; de
mensen geloven het zo ook wel.
Maar goed, attentie! Het scoren en
profileren is begonnen, vroeger dan
verwacht, want voor de nationale
verkiezingen hebben we nog een
jaartje te gaan. De PvdA staat er in de
peilingen belabberd voor en het
wegvagen van de Franse socialisten
kostte Wöltgens meer dan drie pilsjes
om van de schrik te bekomen.
Het CDA zal ook een paar stoeltjes
moeten inleveren, maar behoudt
voorlopig zijn comfortabele positie.
Het CDA kreeg eensklaps ruzie met
bisschop Bomers, die als lid bedankte
omdat 'De Kerk' niet kon instemmen
met de opvattingen van het CDA over
euthanasie, gelijkberechtigheid e.d.
Waarom praat die man opeens over
De Kerk? De Kerk is toch geen lid van
het CDA? Simonis heeft toch niet
bedankt. Ernst is toch gebleven?
Als onze bisschop gewoon had gezegd:
"Ik vind", was er niets aan de hand
geweest. Dan was het alleen maar de
volgende armzalige vertoning geweest
van het bisschoppen-college, waarover
vele beminde gelovigen hun schouders
zullen ophalen. Nee, Bomers zal zich
hebben willen profileren, want in de
affaire Bar hadden Simonis en Ernst de
show gestolen en was hij jammerlijk op
de achtergrond gebleven. En die ene
stem minder zal het CDA niet deren.
Daar is D66 dan goed mee, of Groen
links. En Lubbers zal straks zeker voor
hem bidden.
Met de PvdA ligt het niet zo eenvoudig.
Daar heeft Wöltgens, om zich te
profileren, een oud idee van Van Mierlo
onder de kraan gehouden en dat in
verwaterde vorm overgenomen van de
commissie Van Thijn: de gekozen
burgemeester, beter, zoals een krant
schreef: de half-gekozen burgemeester,
want het volk komt er nog steeds niet
aan te pas. De gemeenteraad moet de
man nu kiezen en eventueel ook zijn
congé geven, als hij niet voldoet. Niet
een clubje wethouders, dat eerst zijn
positie heeft ondergraven door de
portefeuilles onder elkaar te verdelen
en dan als voornaamste reden voor zijn
vertrek opgeeft, dat zij niet met hem
kunnen samenwerken omdat hij een
paar mille teveel heeft gedeclareerd,
die hij vervolgens heeft teruggestort.
(Overigens: is die ziekmelding door
een arts gecontroleerd? Wordt er geen
misbruik gemaakt van sociale
voorzieningen?) Bij een door de raad
gekozen burgemeester kan die raad
echt opening van zaken eisen.
Dan weten wij ook waar het over gaat.
Een ander voordeel is dat de Kroon
een gemeente niet meer kan opzadelen
met een in Den Haag geflipte politicus.
Als straks de verkiezingen uitvallen
zoals nu in de peilingen wordt voorspeld
staat er straks op het Binnenhof een
interessant clubje werkzoekenden
klaar, dat niet meer in de gemeenten
kan worden gedumpt. Dan moet men
er wel voor zorgen dat de grondwets
wijziging, die dit idee vereist tijdig klaar
komt en daar zijn de politieke joggers
met hun slakkengang niet op ingesteld,
want ze hebben er geen belang bij.
En van de poging om de politiek
dichter bij het volk te brengen - daar
ging het uiteindelijk om; we gingen toch
uit van bestuurlijke vernieuwing? - is
opnieuw niets terecht gekomen.
67
