De Schoone Waardin in gesprek met filosoof Jos de Mul
dat een kunstenaar een eenzaam
scheppend genie zou zijn, de enige die
bovendien over z'n kunstwerk zou
kunnen oordelen, die in "kiem" het hele
kunstwerk in zich heeft. v
Tegenwoordig wordt er toch vaker zo
gedacht, dat er allerlei aspecten in
kunstwerken kunnen zitten, die toevallig
zijn, die misschien helemaal niet door
de maker zo zijn bedoeld, maar die
toch een bepaalde betekenis met zich
meedragen. Iemand die een roman of
een beeldend kunstwerk probeert uit te
leggen kan dan vaak nieuwe aspecten
in zo'n werk naar voren brengen. Neem
nou klassieke tragedies, die door de
eeuwen heen zijn opgevoerd. Telkens
zagen uitvoerenden en regisseurs daar
weer nieuwe dingen in en konden daar
een nieuwe visie vanuit hun tijd in
leggen. Waren ze daarmee ontrouw
aan de schrijver? Ik denk, dat je dan al
te zeer de kunstenaar centraal stelt.
Het gaat vooral om het kunstwerk en
hoe dat betekenissen oproept. De
uitvoerenden en ook de toeschouwers
m.akea.Jaac dee.l .varuiit.ea raakan ,nn|r
evenals mijn grootouders van
weerszijden een boerderij.
Mijn grootmoeder had zelfs nog een
imkerij. We woonden in een
schilderachtige omgeving.
Mijn moeder is heel jong gestorven, ze
was pas 24 jaar oud. Omdat mijn broer
pas vier maanden oud was, is mijn
vader weer snel hertrouwd. Ikzelf ben
door mijn grootouders opgevoed.
De inval van Rusland in Polen op
17 september 1939 heeft een grote
stempel gezet op de rest van mijn leven.
Toen begon de Nationalistische
Oekrainse Organisatie de Poolse
bevolking systematisch uit te roeien.
Huizen werden platgebrand en vooral
de vrouwen en kinderen moesten het
ontgelden. In die tijd zijn een half miljoen
mensen omgekomen, waarvan 300.000
vrouwen en kinderen.
Gelukkig is in deze periode niemand
van mijn familie omgekomen.
Wel hadden we een behoorlijke
materiële schade doordat de
boerderijen in brand waren gestoken.
Na deze eerste schok kwam er een
tweede, de deportatie naar Siberië.
Om de twee maanden ging er een
transport. Dit gebeurde vier keer.
Het eerste en ergste transport was op
10 februari 1940, daarin zaten mijn
familie en ik. In deze periode is de hel
begonnen voor ons en anderen.
Ludwika Buczynski (3e van links-bovenste ril) samen met de andere meisjes van
het meisjes-internaat in Lubomierz.
coöperatieve staatsboerderij) en de
mannen in het bos om bomen te
kappen. Mijn vader is daar overleden.
Korte tijd later zijn mijn grootouders door
de honger omgekomen.
De Russen spoorden voor mij familie op
en vonden een tante die zelf drie
kinderen had. Daar heb ik een tijdje bij
Op 30 juli 1941 ondertekende generaal
Sikorski een diplomatieke afspraak met
Poolse taal werd verboden, men wilde
dat wij Russen werden. Velen van ons
zijn in die tijd de eigen taal verleerd,
vooral de kleintjes, bij de groteren is wel
iets blijven hangen.
91
