Signalementen
Arjen van den Houten
Belgen vluchten de grens met Zeeuws-Vlaanderen over na uitbreken van de
Eerste Wereldoorlog.
De schat van het Vliegend Hert.
Compagniesgeld en smokkelgeld uit
een VOC-schip.
Arent Pol en Hans Jacobi
Uitg. Rijksmuseum Het Koninklijk
Penningkabinet
Leiden 1993
ISBN 90-73882-01-X
In 1735 verging het VOC-schip
Vliegend Hert tijdens een hevige storm
onder de Walcherse kust. Zoals zoveel
Oostindiëvaarders had ook dit schip
geld aan boord. Behalve voor de
bekostiging van het administratieve,
militaire en commerciële apparaat van
de VOC, was dit geld vooral bedoeld
voor de inkoop van Aziatische
artikelen.
Ruim 10 jaar geleden werd het wrak
gelokaliseerd en werd een begin
gemaakt met de berging van het schip.
In de loop van de jaren werd het
grootste gedeelte van de verscheepte
contanten teruggevonden. Twee van
de drie geldkisten kwamen zelfs
geheel intact tevoorschijn. Bijzonder
was de vondst van een groot aantal
dozen met 'zwart geld'. De VOC-top
moet nauw betrokken zijn geweest bij
het versturen van dit illegale geld naar
Indië en het opstrijken van de
koerswinsten.
Het boek begint met een algemeen
hoofdstuk over de VOC, met speciale
aandacht voor de geldhuishouding.
Ook het probleem van de geldsmokkel
komt hier aan de orde. Vervolgens
richten we ons op het boekjaar
1734/35 van de VOC en de Kamer
Zeeland en het vertrek en de
ondergang van het Vliegend Hert.
De auteur is verbonden aan
Rijksmuseum Het Koninklijk
Penningkabinet en de tweede helft van
het boek gaat dan ook dieper in op de
gevonden munten en hun betekenis.
In staat van beleg. West Zeeuws-
Vlaanderen en de Eerste
Wereldoorlog.
A.R. Bauwens e.a.
Uitg. Gemeentelijk Archeologisch
Museum
Aardenburg 1993
Hoewel de ondertitel 'West Zeeuws-
Vlaanderen en de Eerste
Wereldoorlog' anders doet vermoeden,
komt de Zeeuwse streek pas laat aan
bod in deze bundel. Het eerste artikel
vormt een zeer gedegen verhandeling
over de voorgeschiedenis van de
Eerste wereldoorlog. Heel leerzaam,
en bovendien erg actueel gezien de
grote rol van de Balkanlanden destijds.
Na uitvoerige artikelen over de
Nederlandse neutraliteit gedurende
deze oorlog en daarvoor en de
mobilisatie van de krijgsmacht (mocht
de Nederlandse politiek falen, dan
moest het leger wel paraat zijn) komen
we in Zeeuws-Vlaanderen terecht.
Een van de meest aangrijpende
gebeurtenissen waarmee Zeeuws-
Vlaanderen werd geconfronteerd was
de komst van Belgische vluchtelingen.
Zij vonden onderdak in plaatsen als
Aardenburg en Cadzand. Zeer
interessant is het artikel over 'de
draad'. Om het smokkelen, maar vooral
desertie en spionageactiviteiten tegen
te gaan legden de Duitsers langs de
hele Nederlands-Belgische grens een
prikkeldraadversperring aan die onder
stroom werd gezet. Regelmatig maakte
deze draad slachtoffers.
Heel boeiend is ook de bijdrage over
de zeppelins. Deze werden door
Duitsland gebruikt voor het uitvoeren
van bombardementen. Regelmatig
zagen bewoners van Zeeuws-
Vlaanderen deze 'reuzesigaren' voorbij
glijden.
West-Zeeuws-Vlaanderen 1939 -
1946. Deel 1: inval en bezetting
A.B.J. Goossens
Uitg. in eigen beheer
Apeldoorn 1993
ISBN 90-801132-1-2
Prijs f 65,00
Na jarenlang minutieus onderzoek in
binnen- en buitenlandse archieven en
vele gesprekken met oud-strijders en
burgers die de Tweede Wereldoorlog
bewust hebben meegemaakt, besloot
Goossens om zijn bevindingen te
publiceren. Het resultaat is een lijvig en
zeer gedetailleerd boek, met veel
interessante foto's. De vele informatie
en de in bijlagen en aparte kaders
opgenomen overzichten en statistieken
maken het boek ook tot een
naslagwerk.
122
