N.V. Delta Nutsbedrijven in Indonesië
C. E. van Gremberghe
Inleiding
in 1987 sloot de toenmalige
Watermaatschappij Zuid-West-
Nederland een tienjarige samen
werkingsovereenkomst met de
Perusahaan Daerah Air Minum DT II
Kabupaten Bandung (streekwater-
leidingbedrijf Bandung). Dit was een
uitvloeisel van de ontwikkelingshulp
van Nederland aan Indonesië.
Nederland investeerde als gevolg van
de door de Verenigde Naties
uitgeroepen waterdecade in
watervoorzieningssystemen in
Indonesië. Deze bedrijven werden
bemand door goed opgeleide mensen
in Indonesië. Het probleem was echter
het ontbreken van kennis om een
dergelijk bedrijf te leiden.
Het Ministerie van Buitenlandse Zaken
verzocht Nederlandse waterleiding
bedrijven op basis van zogenaamde
twinningsovereenkomsten samen te
werken met Indonesische
zusterbedrijven.
Opzet en doel van de samenwerking is
de verbetering van de drinkwater
voorziening en overdracht van kennis
en ervaring om de Indonesische
partner in staat te stellen op adequate
manier de drinkwatervoorziening te
organiseren. In totaal zeven
Nederlandse bedrijven nemen deel.
Deltan werkt samen met PDAM
Kabupaten Bandung d.w.z. het
waterleidingbedrijf voor het
regentschap Bandung. De stad
Bandung (bijna 2 miljoen inwoners)
werkt samen met het waterleiding
bedrijf van Rotterdam.
Het regentschap heeft ongeveer de
oppervlakte van Zeeland en is een
vulkanische hoogvlakte, omgeven door
bergen. In dit gebied liggen een
dertigtal grotere en kleinere steden en
honderden dorpen en gehuchten. Van
origine is dit een agrarisch gebied, met
op de vlakte hoofdzakelijk rijstteelt en
in de bergen thee en kinaplantages.
In het regentschap wonen ongeveer
drie en een half miljoen mensen.
Gemiddeld ruim duizend inwoners per
km2. De laatste vijf jaar vindt sterke
industrialisatie plaats. Textielbedrijven
zoals weverijen, ververijen en
confectiebedrijven rijzen als
paddestoelen uit de grond. Lage loon
kosten en een enorm werkaanbod
evenals bijna onbeperkte milieu
belemmeringen zijn hier debet aan.
De watervoorziening bestaat uit 16
lokale produktie-eenheden en
distributienetten waarbij 25.000
wateraansluitingen zijn gerealiseerd.
Hiermee wordt ca. 5% van de totale
bevolking van drinkwater voorzien.
De planning is om per 1 januari 1994
de dertigduizend aansluitingen te
halen. Het vergt een enorme
inspanning om de bevolkingsgroei voor
te blijven en in dezelfde tijd de
organisatie steeds te verbeteren.
In de afgelopen zes jaar werden
werknemers van PDAM in Nederland
getraind en opgeleid in hun eigen
technisch of administratief vakgebied.
De Deltan-organisatie verzorgde de
opvang en trainingsprogramma's.
Vooral organisatie, procedures,
logistiek en management zijn steeds
terugkerende onderwerpen.
Werknemers van Deltan worden
uitgezonden voor missies in Bandung
om onder daar geldende omstandig
heden kennis en ervaring uit
Nederland over te dragen. Dit is een
uiterst moeizaam en selectief proces.
Bevolking, cultuur, gebruiken en
financiële achtergronden zijn dermate
afwijkend dat overdracht van kennis
steeds kritisch moet worden getoetst
en vooral moet worden geaccepteerd
door de indonesische partner. Deltan
heeft vanaf het begin op basis van
gelijkwaardigheid van de partners de
samenwerking willen realiseren.
Dit heeft na een aantal jaren geleid tot
een vertrouwensrelatie, die de
acceptatie van veranderingen in het
Indonesisch bedrijf positief heeft
beïnvloed. Deze samenwerking blijft
een kwestie van lange adem, maar het
werkt en heeft een structurele blijvende
invloed op de organisatie van PDAM.
Resultaten van het
samenwerkingsproject
Een belangrijke start was de
verbetering van in rekeningstelling en
geldinning, tevens de realisatie van
continue levering. Gezien de grote
verliezen van water uit de distributie
systemen werd in één stad (Majalaya,
45.000 inwoners) een modelprojekt
opgezet voor het terugdringen van
lekverliezen. Bronputten werden
gerestaureerd en mensen opgeleid
hoe deze goed te onderhouden. Een
reparatie- en testinrichting voor
watermeters werd opgezet en begeleid.
De organisatie en opzet van
onderhoud voor produktiemiddelen en
distributienetten werd in diverse
projecten en cursussen opgezet, nog
steeds wordt op dit gebied de
verbetering van de organisatie
nagestreefd. Een goed werkende
tekenkamer annex landmeetploeg
werd gerealiseerd. Inkoop van
materialen, logistiek en magazijnen zijn
geïntroduceerd evenals interne
organisatie van archieven,
samenwerken en coördinatie. Planning
en werkvoorbereiding met daarbij
budgetten en het financieel volgen en
controleren van werkzaamheden zijn
thans aan de orde.
Tussendoor speelde de realisatie van
een compleet nieuwe produktie-
eenheid waarin zowel bij de
voorbereiding, uitvoering en in
bedrijfstelling Deltanners waren
betrokken. Dit is het eerste grote
projekt dat door PDAM zelf werd
gerealiseerd en in de stad Cimahi
(300.000 inwoners) werden 7.000
nieuwe aansluitingen plus reeds
bestaande aansluitingen van water
voorzien.
De twinning gaat door en nieuwe
aandachtsgebieden komen in zicht,
zoals waterkwaliteitscontrole en
financieel management. Veel dingen
zijn ten goede veranderd. Waren er in
de eerste drie jaar veel investeringen
en weinig opbrengst, nu is door beter
ontwikkelde kennis en verstand
houding het effect van nieuw
geïntroduceerde veranderingen al snel
zichtbaar.
Spin off-effecten
Naast de twinning zijn ook contacten
ontstaan in de gezondheidszorg.
In 1988 werd door het bestuur van
WMZ het Kabupaten Bandung Fonds
opgericht, dat tot doel heeft het
ondersteunen en verbeteren van de
180
