Redactioneel
JAARGANG 43, NUMMER 5,1993
Paul van der Velde
Zeeland heeft van oudsher sterke
banden gehad met Indonesië. Deze
stammen uit de tijd dat in Middelburg
na Amsterdam de voornaamste kamer
van de Verenigde Oostindische
Compagnie (VOC) in Nederland was.
Van meer recente datum is de influx na
de onafhankelijkheid van Indonesië in
1949 van Molukkers in Zeeland, die
een permanent onderdeel van de
Zeeuwse samenleving zijn gaan
vormen.
Broken dreams
In deze Indonesië-special van het
Zeeuws Tijdschrift onder andere
aandacht voor het probleem van
oudere Molukkers maar eerst geeft
Gerdi Preger in haar rubriek 'De
Schoone Waardin' een impressie van
de Indonesische jaren van BertTeunis,
redacteur van het Zeeuws Tijdschrift.
Hij was er na 1945 Hoofd van de
Politieke Voorlichting van de RVD en
werkte geruime tijd bij de Nederlands-
Indische Radio Omroep (NIROM).
Hij schrijft de mislukking van het
samengaan van twee onafhankelijke
landen (Indonesië en Nederland) toe
aan het gegeven dat Indonesië op het
eind van de jaren veertig voorwerp was
geworden van Nederlandse partij
politiek. Een zweem van spijt klinkt
door in deze federatiegedachte maar
het is niet meer dan een zweem en
beslist geen trauma!
In 'Broken dreams but never say die!',
doet E.Th. van Minde, die in 1913 in
Batavia (Djakarta) werd geboren,
verslag van de tijd die hij als
krijgsgevangene na de verovering van
Nederlands-lndië door Japan, in
kampen in Indonesië en Thailand heeft
doorgebracht. Zijn tekeningen bij het
verhaal geven de sfeer van de
Jappenkampen goed weer. Na de
onafhankelijkheid van Indonesië
vertrok hij naar Nederland en werd
leraar in Goes.
Bandung
De nieuwe verhouding tussen
Nederland en Indonesië kreeg in de
afgelopen veertig jaar slechts
moeizaam gestalte. Hoe gevoelig die
verhouding nog steeds ligt, bleek vorig
jaar toen Indonesië een eind maakte
aan de ontwikkelingshulp uit
Nederland. Er ging een schok door de
Nederlandse samenleving waaruit men
zich een idee kan vormen hoe hard de
klap van de onafhankelijkheid in 1949
moet zijn aangekomen.
Ontwikkelingsprojecten in het kader
van de Verenigde Naties hadden
evenwel niet te lijden onder de
opzegging van de bilaterale
ontwikkelingshulp. C.E. van
Gremberghe, ingenieur bij de Delta
Nutsbedrijven, licht ons in over een
ontwikkelingsproject dat op basis van
gelijkwaardigheid van partners
(twinning) in 1987 voor tien jaar is
aangegaan tussen de Delta
Nutsbedrijven en de waterleiding
maatschappij van het regentschap
Bandung op Java.
Keutjes
Jan. A. Buijse, conservator van het
Museum van Volkenkunde in Leiden,
gaat in zijn artikel 'Het keutjesspel.
Een oud-Zeeuws gezelschapsspel met
tropische schelpen', in op de boeiende
achtergrond van dit spel dat nog door
enkele families in Zeeland gespeeld
wordt.
Indische bejaarden
Wim Hofman doet in de rubriek
'Allochtone vrouwen in Zeeland'
verslag van zijn gesprek met een
vrouw uit Celebes die zich in 1951 in
Zeeland vestigde. Hoe voelde deze
'bruine' alleenstaande moeder zich, die
als wasvrouw in Goes de kost
verdiende? Nu zij ouder is verlangt ze
naar een bejaardentehuis waar vooral
mensen uit Indonesië wonen.
Aansluitend hierop vraagt B.A.J. van
der Wouw zich in zijn artikel af welke
specifieke behoeften aan woon- en
zorgvoorzieningen er onder de
Molukse ouderen op Walcheren leven.
In het ongenoegen maakt de Angry Old
Man zich kwaad over de afbouw van
de ouderenzorg in Nederland. Hij is
van mening dat ouderen in onze
'zorgzame' samenleving de eerste
prioriteit moeten krijgen.
Oud en nieuw
De bouw van een nieuw centrum voor
de beeldende kunst in Middelburg vindt
hij getuigen van toekomstvisie maar
evenzeer vraagt hij aandacht voor het
het voormalig VOC-kantoor aan de
Maisbaai in hetzelfde Middelburg als
monument van de sterke banden tussen
Zeeland en Indonesië. Het zou inge
richt kunnen worden als museum.
Ineke Spaander, directeur van het
Zeeuws Museum, licht de achtergronden
toe van een project dat door een aantal
Nederlandse musea samen met een
Japanse porseleinfabrikant is opgezet.
Op basis van zeventiende eeuwse
modellen produceert deze fabrikant
sinds kort porselein met het monogram
van de VOC. Een groot deel van de winst
op de verkoop van dit porselein komt ten
goede aan de aankoopfondsen van de
participerende musea.
169
