De Schoone Waardin in gesprek met Bert Teunis
Gerdi Preger
Inleiding
Een interview met iemand als Bert
Teunis uit Middelburg (74) is geen
eenvoudige zaak. Niet omdat hij niet
bereid zou zijn om mee te werken - hij
is een ervaren, interessante, belezen,
cultureel geïnteresseerde "man van de
wereld", waar in wezen niks mis mee
is - maar omdat willekeurig welk
interview dan ook hem tekort doet.
Tenzij de interviewer er meteen een
heel historisch document van wil
maken
Bert Teunis zwierf gedurende een
groot deel van zijn leven over deze
planeet en was getuige van gebeurte
nissen, die u en ik alleen maar uit de
geschiedenisboekjes kennen.
Zelden was er iemand als gast in het
culturele zondagmorgen-programma
van Omroep Zeeland "De Schoone
Waardin" die zoveel in z'n leven had
meegemaakt en daar zo kleurrijk, vol
sappige details over kon vertellen.
Dat was voor mij als gespreksleider
een zware dobber, want ik wist,
hoeveel "spreektijd" we hadden en
hoeveel de heer Teunis te vertellen
had.
Over iedere fase van z'n leven is er
wel een verhaal te vertellen: z'n
jeugdherinneringen aan Vlissingen, z'n
middelbare schooltijd in Middelburg, de
latere verhuizing naar Den Haag en de
studententijd in Leiden, waar hij als een
van de twee voor die studie
ingeschreven studenten "japanologie
en sinologie" studeerde en meteen met
het studentenverzet in aanraking
kwam, toen de oorlog uitbrak (van dit
groepje sneuvelde er een - Leroi - in
de meidagen van 1940 op de
Grebbeberg).
Z'n omzwervingen in Z.O.-Azië voor hij
uiteindelijk in het toenmalig
Nederlands-lndië terecht kwam, z'n
talrijke avonturen daar en z'n
betrokkenheid bij de "geboorte" van
een onafhankelijk Indonesië.
Later in z'n leven werd hij hoofd
redacteur van het weekblad
"De Spiegel", richtte het zeer
spraakmakende en succesvolle blad
"Ouders van Nu" op, werkte lange tijd
op top-niveau bij uitgeverij Kluwer,
schreef en werkte initiërend mee aan
de muziekencyclopedie "Muziek onder
woorden", gaf de totstandkoming van
de Zeeuwse Encyclopedie nieuwe
impulsen, is mede-organisator van de
Aula-lezingen in Middelburg, zit in de
redactie van dit Zeeuws Tijdschrift en
is vraagbaak voor menigeen, die wat
dan maar ook wil weten.
Niveau
Want wat Bert Teunis toevallig niet aan
parate kennis in z'n hoofd heeft, zoekt
hij op. Hij heeft in zijn prachtige, oude,
statige herenhuis aan de Dam in
Middelburg een volwaardige
bibliotheek, waar hij z'n verzamel
woede volledig kan uitleven. Daar
staan niet alleen duizenden boeken,
die historische en wetenschappelijke
informatie geven, maar ook talrijke
bijzondere uitgaven op het gebied van
de schone letteren en de literatuur.
Bert Teunis heeft een zeer brede
belangstelling, is verslingerd aan
informatie en gek op mooie en
uitzonderlijke uitgaven. Voila!
In 1981 keerde hij samen met zijn
vrouw terug naar het land, waar het
leven goed is, Zeeland dus.
De Zeeuwse luchten en de Zeeuwse
sfeer bleven altijd trekken, bekende hij
eerlijk. Hoewel hij in het gesprek
tijdens de uitzending niet naliet, de
nodige kritiek op de Zeeuwse
mentaliteit los te laten.
"In Zeeland kun je niet praten",
mopperde hij ergens, "daarvoor moet
je echt in "internationale" steden als
Utrecht, Amsterdam of Den Haag zijn.
Daar kun je iets voor elkaar krijgen.
Hier niet. Het culturele klimaat in
Zeeland is net als de zee: zo nu en dan
een grote golf en dan weer niks".
In deze uitgave van het Zeeuws
Tijdschrift wordt bijzondere aandacht
gegeven aan het voormalig
Nederlands-lndië. Tijdens het gesprek
in "De Schoone Waardin" konden we
maar kort over deze periode praten,
hoewel er natuurlijk veel meer te
vertellen was. Vandaar dat ik later nog
eens terug ben gegaan naar dat
sfeervolle boeken-walhalla van Bert
Teunis in Middelburg en daar hebben
we die leemte, die in wezen toch zo
belangrijk was, alsnog opgevuld.
Indië op de Dam
We zitten aan de grote, glanzende
houten tafel in de achterkamer op de
begane grond. Ik kijk op een wand van
boeken (meer dan 5 meter hoog....), die
door het gebruik van een tussen-
verdieping en een trap ruimte geeft
voor nog meer boeken.
Het enorme raam aan de achterkant
biedt uitzicht op een door hoge muren
omgeven binnenplaats.
Bert Teunis zit tegenover me, sigaretten
Bert Teunis II) met mr. L.J.M. Beet, van 1948-49 hoge vertegenwoordiger van de
Nederlandse Kroon in Indonesië.
170
