Hulster basiliek luidt de noodklok
De kerk vanuit het zuidwesten met de neogotische torenbekroning van architect
Cuypers, viak voor de restauratie van de jaren dertig. Het schip en de zijbeuken
bezitten geen luchtbogenstelsel. De aanzetten voor een dergelijk schoorstelsei zijn
aanwezig. Omdat vermoedelijk begin 16e eeuw het geld op was werd er een
houten vlakke zoldering in het schip gelegd. Bij de restauratie zijn er stenen
gewelven aangebracht. Door middel van trekstangen wordt de druk hiervan
opgevangen, (foto: C. Dekkers, De kerk van Hulst 1930).
een in een wezen Vlaamse kerk,
gesierd met Brabantgotische
ornamentiek;
de grafzerken in vlakreliefs. Jammer
dat de grafkelders zo slecht
onderhouden zijn. Mogelijk liggen er
nog onder de houten vlonders;
het uitgesproken monumentale
karakter vanwege de kooromgang,
straalkapellen, dwarspand, toren en
rijke westgevel. Het koor herbergt
enkele historisch interessante ramen.
De sfeer in het gebouw wordt in
belangrijke mate bepaald door deze
glas-in-lood ramen. Het verdient
aanbeveling deze ramen tegen
vandalisme te beveiligen. Een van de
oudste gebrandschilderde ramen is 'de
verheerlijking van Maria'. Ook het
drietal 'Willibrord ramen' is interessant.
Uitgebeeld worden: de komst van
Willibrord naar Nederland, zijn wijding,
en zijn missiewerk in Zeeland.
Instortingsgevaar
Kort gezegd komt het er op neer dat
men te lang gewacht heeft met
reparaties en een gedegen
restauratieplan. Door achterstallig
onderhoud is de situatie anno 1993
dusdanig dat het verval ver om zich
heen heeft gegrepen. Ook de zure
regen heeft in belangrijke mate
bijgedragen aan de achteruitgang. Een
restauratie zoals in de jaren dertig
heeft plaatsgevonden, is nu niet meer
afdoende. Om dit middeleeuwse
kerkgebouw te behouden voor de
toekomst moeten ingrijpende
restauratiewerkzaamheden worden
ondernomen. Het dak moet vrijwel
geheel vernieuwd worden. Slechte
stukken natuursteen moeten
vervangen worden. Ornamenten als
hogels, fialen en pinakels moeten in
nieuw materiaal vervangen worden.
De natuurstenen lijsten en de ijzeren
roeden van de glas-in-lood ramen
moeten vernieuwd worden. In feite
moet het hele gebouw totaal
gerestaureerd worden. Wel werd in
1992 de schade in de kapconstructie
hersteld die door de bonte knaagkever
was veroorzaakt. Inmiddels zijn balken
die toen nog goed bevonden werden
door lekkages van het dak nu ook
verrot en aan vervanging toe.
Wanneer er op korte termijn niet
met de werkzaamheden wordt
begonnen is de schakel die de
St Willibrordusbasiliek vormt in de
keten noordfranse en normandische
vroeg-gothiek/gotische kerkelijke
architectuur van de noord nederlandse
kuststreek definitief verbroken.
Ik hoop dat het zover niet zal
komen en dat de met de restauratie
gemoeide instanties tijdig tot het inzicht
komen dat dit gebouw, vol van
schoonheid en evenwichtigheid van
architectuur, het waard is grondig
gerestaureerd te worden.
LITERATUUR
J. Adriaanse, Gedenkboek der Hulstersche Stede
1180 - 1930. Amsterdam 1930.
C. Dekkers, De kerk van Hulst. Hulst 1930.
F. Vermeulen, Monumenten van geschiedenis en
kunst te Hulst en Kloosterzande. Oudheidkundig
Jaarboek 1930.
P.J. Brand, De Geschiedenis van Hulst. Hulst
1972.
K.J.J. Brand, De torens van de basiliek van de
H. Willibrordus te Hulst. Hulst 1987.
Fred. Caland, De oudste rekeningen der kerk van
Hulst. Middelburg 1882.
C.A. Swigchem, De zesde toren van de
St. Willibrorduskerk te Hulst. Zeeuws Tijdschrift 25
(1975) 4.
G.J. Lepoeter, De basiliek van de H. Willibrordus
te Hulst. Bulletin Stichting Oude Zeeuwse Kerken
nr. 12,1984.
A. Koopmans, De schijnwerper op de basiliek van
de H. Willibrordus te Hulst. Hulst 1971.
R.E.L.B. de Kind, De St. Willibrorduskerk te Hulst.
Een kunsthistorische beschrijving en een
historische analyse van haar bouwonderdelen.
Jaarboek 1984 - 1985 Oudheidkundige Kring De
Vier Ambachten Hulst.
Bouwkundig Adviesburo De Vaal, Restauratieplan
van de basiliek van de H. Willibrordus te Hulst.
Hoevelaken 1992.
233
