Pieter Nuyts (1598-1655): Een Hulsterse burgemeester uit het Verre Oosten
waaronder de kleine Laurens, en een
enorme schadevergoeding keerde
Hamada naar Nagasaki terug. Daar
werden de Hollandse gijzelaars na
aankomst prompt ingesloten. Vanaf dat
moment kwam ook alle VOC handel
met Japan stil te liggen want de
Hollandse schepen die vervolgens in
Hirado verschenen werden in beslag
genomen en de bemanningen
gevangen gezet.
Door schade en schande, en de
pas verworven 'kennis van der
Japanners humeuren', wijs geworden
paste Nuyts nu de tactiek van Hamada
toe op zijn Chinese tegenvoeter,
Admiraal Cheng Chih-lung. Hij stak
over naar de kust van China en
nodigde op de ree van Amoy de
admiraal voor handelsbesprekingen
aan boord, sloot hem dadelijk op in zijn
kapiteinshut en legde hem een
contract voor. Wilde de mandarijn als
vrij man weer van boord gaan dan
diende hij de handelsovereenkomst te
ondertekenen. Admiraal Chen Chih-
lung die overigens de Hollanders al
langer kende restte weinig anders dan
voorlopig maar toe te geven. Hij moest
bovendien zijn jongere broer Sisia als
onderpand bij Nuyts achterlaten, net
als Nuyts zijn zoon had moeten afstaan
aan Hamada.ln een brief aan Coen gaf
hij gaf hoog op van zijn eigen
diplomatieke gaven ten opzichte van
de Chinezen die hij met de stok achter
de deur tot samenwerking had kunnen
bewegen, maar sprak verder liever niet
over de Japanners 'om infadement
repetitie te eviteren'.
Een goed verstaander van dit soort
praatjes was Gouverneur-Generaal
Coen die inmiddels in Batavia was
teruggekeerd. Op 18 maart 1629
schreef hij "Nuyts schrijft ons soo
weynich bescheit, dat (wij) geen
fondament daaruyt connen vatten, jae,
dat het schijnt hemselven schaemt om
de grondige kennisse te
communiceren". Hij besloot dan ook
de gouverneur van Formosa ter
verantwoording terug te roepen en
door een ander te vervangen. Maar
voor de wisseling van de wacht zijn
beslag kreeg zouden er nog meer
brokken vallen.
Samen met dominee Georgius
Candidius, die tegelijkertijd met hem in
Taiwan gearriveerd was, bezat Nuyts
een grote belangstelling voor de
Formosaanse bevolking, getuige de
opdracht die hij aan Candidius gaf om
De enig overgebleven muur van kasteel Zeelandia in het tegenwoordige Tainan
in het zuiden van Taiwan. Foto: Vortex.
hun zeden en gewoonten te beschrij
ven. In aanpak en benaderingswijze
van de inheemse samenleving, en met
name het zwakke geslacht, verschilden
de gouverneur en de dienaar Gods in
niet geringe mate. Waar Candidius op
ietwat benepen wijze de kerkeraad in
Batavia meedeelde dat hij gaarne een
Formosaanse vrouw wilde huwen
omdat dit ook de zending (ten) goede
zou komen was Nuyts heel wat
doortastender. Hoewel, zoals wij
zagen, in Nederland reeds getrouwd,
liet de Gouverneur zich volgens
plaatselijke gewoonte trouwen met een
inheemse schoonheid, Polcke
genaamd. Bij deze Polcke en andere
inlandse dames die hij het hof maakte
kon Nuijts zich aanvankelijk niet goed
verstaanbaar maken. Maar nood
breekt wetten! Een verbolgen
ondergeschikte getuigde later dat:
'Telckens als (de Gouverneur) bij haer
sliep, heeft hij seecker tolck gebruyckt,
die onder de koye moest leggen, om
sijn concubijne door deselve sijne
237
