yM*tddtlbm
3oudelo
De haven van Gent in de middeleeuwen
Afbeelding 7.
Fragment van een Vlaanderenkaart van Ruscelli uit 1561. Links loopt het Zwin
landinwaarts naar Brugia. Vanuit GANT loopt een breed vaarwater naar de
Westerschelde. (Universiteitsbibliotheek Amsterdam)
Alle drie deze kaarten geven een
breed direct vaarwater te zien van
Gent naar de Westerschelde. Het lijkt
waarschijnlijk, dat op de door de
Italianen gecopieerde voorbeeldkaart
ook een vaarwater van Gent naar de
Westerschelde te zien is geweest.
(Afb.7)
Ortelius publiceert in 1570 zijn eerste
Vlaanderen-kaart. Deze stamt niet uit
eigen opmetingen, maar is geïnspireerd
door een kaart van Jan van Hoirne uit
1526. Dat de kaart inderdaad is
vervaardigd uit gegevens van vóór
1547 blijkt uit het feit dat het in die tijd
klaargekomen kanaal van Gent naar
Sas van Gent nog niet op de kaart is
aangegeven.
Bekijken we op deze kaart het gebied
ten noorden van Gent, dan zien we
een vaarwater getekend langs Cluse
naar Boekhoute, alwaar deze vaart
juist voor de Braakman dood lijkt te
lopen. (Afb.8)
Matthias Quad, die in 1595 de kaart
van Ortelius uit 1570 copieert, geeft
ook dit vaarwater van Gent over Cluse
naar Boekhoute weer.
Ook in later tijd, als het kanaal van
Gent naar Sas van Gent al lang in
gebruik is, wordt op vele kaarten naast
dit kanaal nog een vaanwater van Gent
over Cluse en Assenede naar
Boekhoute aangegeven. (Afb.9)
Nog lang blijft op de kaarten van
Vlaanderen en Zeeland de haven van
Boekhoute te zien. Een brede
inbraakgeul wijst vanuit de
Westerschelde bij Boekhoute priemend
in de richting van Gent!
(Afb.10)
Conclusie landkaart onderzoek
De oudste kaarten van Vlaanderen
lijken aan te geven dat er tussen Gent
en de Westerschelde wel degelijk
een vaarwater heeft bestaan. Maar
getuige de kaart van Mercator en
Ortelius liep omstreeks 1530 die
vaarweg dood bij Boekhoute of Cluse.
Stroomafwaarts was de vaarweg
blijkbaar onbevaarbaar geworden.
Wat was hiervan de reden?
1 Verzanding
Afbeelding 8.
Fragment van de Vlaanderenkaart van Ortelius uit 1570. Vanaf Gendt loopt een
vaarwater over Cluse naar de Bouchout bij de Braakman.
Rond 1200 liep de handel van
St.Omaars, leper en Brugge terug
doordat de verbinding met zee steeds
14
