De haven van Gent in de middeleeuwen
Afbeelding 10.
Fragment naar een Zeelandkaart uit 1696 van J. Meertens. Vanuit de
Westerschelde is de haven van Boekhoute gemakkelijker te bereiken dan de
ingang van het kanaal bij Sas van Gent.
Afbeelding 11.
Het huidige vaarwater nabij Kluizen, komende uit Gent. Voeren hier in de
middeleeuwen 150 koopvaardij schepen dagelijks af en aan?
baar. En ook is op alle drie de plaatser
een sluis zinvol ter correctie van
ondiep vaarwater, dan wel van storend
getijde-verschil. Zowel Ecluse als Sluis
lagen stroomafwaarts van een grote
stad aan een vaarwater. Nu ligt ook
Kluizen stroomafwaarts van de grote
stad Gent aan een vaarwater, en werd
gesticht omstreeks 1120, de tijd waarin
de verzanding nabij Brugge problemen
begon te geven: de parallel met het
ontstaan van Damme is opvallend.
Zowel de plaats als de naam van
Cluse wekken de indruk dat we bij
deze plaats te maken hebben met een
sluis in de vaarwater van Gent naar
zee. Bij toenemende verzanding zou
zon sluis een duidelijke functie gehad
hebben, om de gracht bevaarbaar te
houden.
Huidige situatie
Nog tot 1950 bleef de haven van
Boekhoute bestaan. Pas na de indijking
van de Braakman werd de haven
opgedoekt.
Met een beetje moeite is het heden ten
dage nog steeds mogelijk over het
water van Gent langs Boekhoute naar
de Westerschelde te varen. Hoewel
hier en daar wat rudimentair, bestaat
het vaarwater nog steeds. (Afb.11
Ten noorden van Assenede herinneren
de "Grote Geul", de "Rode Geul" en
de "Vlietbeek" nog aan het vroegere
vaarwater naar de Braakman.
Conclusie
Op grond van de aangedragen
argumenten kan de mogelijkheid van
het bestaan van een Gentse zeehaven
in de middeleeuwen niet zonder meer
ontkend worden.
De geologische ondergrond maakt een
waterloop ter plaatse niet onmogelijk.
Mededelingen in oude kronieken lijken
te zinspelen op het bestaan van een
direct vaarwater van Gent naar zee.
Mededelingen over een staatkundige
en kerkelijke grens alhier suggereren
het bestaan van een natuurlijke grens.
Dat een vaarwater "Ottogracht" of
Schipgracht die grens vormde lijkt
waarschijnlijk.
Ook het reeds vroeg bestaan van een
diepe inbraakgeul van de Wester
schelde nabij Biervliet tot Boekhoute
16
