Berichten in Blauw
Werk van Tien Heestermans
Ton Brandenbarg
"De Bewaerschole", een voormalig kleuterschoolgebouwtje uit 1874, kreeg ruim
tien jaar geleden een culturele bestemming. De Stichting Westerschouwen
Kultureel exploiteert o.a. deze mooie ruimte, waarin jaarlijks een 14-tai exposities
plaatsvindt. Deze exposities zijn zeer wisselend van aard. Naast beeldende
kunst krijgen ook ambachtelijke en educatieve activiteiten aandacht.
Het afgelopen jaar werd b. v. een tentoonstellingenreeks rond het thema:
"Tussen hemel en aarde" afgesloten. Dit jaar start een nieuwe serie exposities
met als titel "Gelezen uit het landschap". Foto: Wim Riemens.
De "Stichting Westerschouwen
Kultureel" organiseerde in februari
1994 een expositie van werk van de in
Noordgouwe woonachtige beeldend
kunstenares Tien Heestermans in de
Bewaerschole in Haamstede.
De expositie werd met de hieronder
volgende toespraak geopend door
Ton Brandenbarg, directeur van het
Museum Meermanno Westreenianum,
Museum van het Boek te Den Haag.
Op mijn werkkamer in Den Haag hangt
een schets voor een drieluik met als
thema "Zeeland". Een onleesbaar
gemaakte tekst op het middenpaneel
en water en stenen in de zijluiken.
Bij navraag blijkt de tekst verband te
houden met het literaire werk van
Arthur Rimbaud, de zijluiken verwijzen
naar de elementen aarde en water.
Het spirituele tegenover het materiële;
tijd tegenover eeuwigheid.
Mijn introductie bij deze tentoonstel
ling is niet bedoeld als een kunsthistori
sche beschouwing, of als een analyse
van een museumdirecteur, al zijn er wel
raakvlakken met het Museum van het
Boek. Ik wil het werk vanuit een
persoonlijk standpunt benaderen, met
het werk communiceren. Zo gauw het
op de academische snijtafel terecht
komt, is de kans groot dat de ziel eruit
gesneden wordt.
De titel klinkt bij eerste gehoor nogal
zakelijk en neutraal: "Berichten in
Blauw". Willekeurig denk je daarbij aan
de nieuwslezer die ons dagelijks
informeert over de toestand in de
wereld, zonder blijk te geven van eigen
emotie. Maar de aandachtige
toeschouwer van deze kunst merkt al
gauw dat hier geen sprake is van
zakelijke berichten of afstandelijkheid.
Integendeel. Deze berichten zijn soms
zo persoonlijk dat de echte boodschap
slechts in verhulde vorm tot ons komt:
in de kleur blauw, met teksten die
veelal onleesbaar zijn gemaakt,
verkreukt en verdwijnend, "ins Blaue
hinein"!
Centraal staat de literatuur van Arthur
Rimbaud (1854-1891), de wonderlijke
dichter, de poète maudit, die tussen
zijn vijftiende en negentiende jaar een
poëtisch oeuvre opbouwde van een
uitzonderlijk formaat en die eindigde
als avonturier en zwerver. Nog geen 37
jaar oud stierf hij aan botkanker of aan
syfilis, dat is niet geheel duidelijk. Er is
nauwelijks een pregnanter beeld te
vinden van te vroeg ingezet verval, van
het proces van een explosie aan
creativiteit naar de ontluistering van de
aftakeling en het uiteindelijk ten onder
gaan aan wellicht een "overmaat van
jeugd".
Tot zijn beroemdste gedichten
behoort ongetwijfeld L'Eternité, in 1872 in
Parijs geschreven, dus toen hij 18 jaar
oud was, in de euforie van het succes
en in de gedachte dat het volmaakte
geluk nog te bereiken was. Het gedicht
opent met de onsterfelijke regels:
Elle est retrouvée
Quoi?- L'Eternité.
C'est la mer allée
Avec Ie soleil.
(vrij vertaald)
Zij is weergevonden.
Wat?- De Eeuwigheid.
't Is de zee verbonden
Met de zonneschijn.
69
