tijdelijk tentoonstellingsgebouwtje werd er
geëxposeerd. Er bestaat een foto van een
tentoonstelling in het Badpaviljoen waarop
men de kleine Charley tussen rekwisieten en
personages ziet zitten.
Toen Charley een zelfstandige kunstenares
was, gaf ze de voorkeur aan het ongepolijs
te Westkapelle boven het mondaine
Domburg. Ze ging er heen met haar drie kin
deren; vrienden kwamen en gingen; ze
logeerden in Herberg de Valk, een eenvou
dig dorpscafé met enige logiesaccommoda-
tie waar de jonge vrouw onder het schuine
dak kon slapen. Beneden kon ze eten en
drinken, buiten of in de schuur achter het
café werken en met de kinderen en haar
vrienden wandelen.
De jonge schilderes
Jan Toorop,
Charley Toorop, 1927,
zwart krijt,
coll. Haags Gemeentemuseum
Charley Toorop (geb. 24 maart 1891 te
Katwijk) leek aanvankelijk voorbestemd
voor een carrière in de muziek. Ze was
internationaal en artistiek georiënteerd,
maar als schilderes was ze autodidact. Op 1
mei 1912 trouwt ze met H. Fernhout, ze is
dan kennelijk zwanger: de eerste zoon, de
latere schilder Eddy Fernhout, wordt gebo
ren op 17 aug. 1912. Heeft de 18-jarige
Charley het huwelijk met de merkwaardige
Fernhout (waar haar ouders zich tegen ver
zetten) afgedwongen? Een tweede kind -
de latere filmer John Fernhout die bij Joris
Ivens in de leer gaat en een derde kind,
Annetje volgen. Het huwelijk met Fernhout
- geen degelijke huisvader, drankzuchtig,
psychisch in de kreukels, strandt in 1917.
Kennelijk voelt Charley Toorop zich dan vrij.
Ze leeft met artistieke vrienden, werkt met
grote inzet. Ze begint al snel wat te verko
pen en ontwikkelt zich tot een vrije en zelf
standige vrouw. Artistiek, links, sociaal. Het
contact met haar vader blijft bestaan. Hij
betaalt het fraaie atelierhuis "De Vlerken" in
Bergen aan Zee, waar ze in 1921/1922
gaat wonen (en soms weer een tijd uit
gaat), waar zo vele kunstenaars als Roland
Holst, Marsman, Ivens haar bezoeken, waar
huisconcerten worden gegeven.
1 60
In haar werk zoekt ze naar een persoonlijke
variant op het expressionisme. Ze maakt
stillevens, schildert torens en havens en
portretten. Sociale onderwerpen (arbeiders,
cafés) maken een belangrijk deel van haar
werk uit.
Charley Toorop was via haar vader bekend
op Walcheren. Toen ze - vrij van Fernhout -
jaarlijks terugkwam gaf ze de voorkeur aan
Westkapelle. Ruiger, winderiger, nauwelijks
strandleven of hotels? Wat zal haar getrok
ken hebben? De karakters of koppen, het
basalt van de dijk, de vrijheid? In het dorp
moet zij een exotische verschijning zijn
geweest. De artistieke vrienden kwamen
geregeld langs. Onder wie Marsman.
Sporen in brieven
Van Toorop bestaan enkele brieven (in de
Koninklijke Bibliotheek te Den Haag) die
geen twijfel laten over de verhouding. De
brieven zijn veelal ongedateerd en buiten
gewoon moeilijk leesbaar, krabbeltjes en
kattebelletjes. Zelfs de volgorde is nauwe
lijks vast te stellen.
Er is er een (van 18-7-1924) met een uit
nodiging naar Westkapelle te komen.
Zie hier de foto: etc.
Breng de teekening mee als je komt naar W.
Kom toch de 15e, dan ben ik, hoop ik ten
minste goed op streek.
Zoen op je ogen
De foto kan betrekking hebben op een foto
van de jonge dichter Marsman, wandelend
aan het strand te Bergen, van juni 1924. De
tekening moet de tekening zijn die Charley
van hem maakte. Er bestaat een ander
krabbeltje, ongedateerd en moeilijk lees
baar. In de marge lezen we: beetje veel
gedronken. Charley moet dan juist terug
zijn uit Westkapelle, daarom ligt als date
ring september 1924 voor de hand. Het
meest intrigerende zinnetje blijft helaas
onleesbaar:
Donderdagavond
Lieve Henny, Stuur me een ander goed kiek
je van je. Ben het andere verloren. Spijt me.
Zeker met de verhuizing uit Westkapelle. Je
ziet ik word in een "verliefd". Gevaarlijk.
moeder of hoer.
Charley
