4 januari 1882 in Rotterdam als tweede kind in een welgesteld gezin. Aan zijn jeugd
hield hij slechts bittere herinneringen over. Het zou hem aan alles, vooral liefde, ont
broken hebben. Hendrik Willem haatte zijn vader die het gezin terroriseerde. Zijn
moeder, waaraan hij wel goede herinneringen bewaarde, overleed toen Hendrik Willem
achttien jaar oud was. Ondertussen was hij naar het gymnasium gegaan in Gouda,
aar de alom penetrerende geur van kaas hem een levenslange afkeer van dit
Hollandse zuivelprodukt opleverde. Ook had hij de voorname kostschool Noorthey in
oorschoten bezocht die hem, zo zei hij later, van een "beautiful base of snobbery"
voorzag. Na het overlijden van zijn moeder en het hertrouwen van zijn vader met een
eel jongere vrouw waarmee Hendrik Willem het helemaal niet kon vinden, besloot hij,
met behulp van het geërfde kapitaaltje zijn jeugd en Holland achter zich te laten en
en nieuw leven te beginnen in Amerika. Zijn oom Jan Hanken, een vooraanstaand
iroloog en getrouwd met een Amerikaanse, bezorgde hem de benodigde contacten
en zo werd Hendrik Willem in 1902 toegelaten tot de prestigieuze Cornell University
waar hij geschiedenis studeerde. Na het eerste studiejaar aan Cornell besloot hij het
weede jaar aan Harvard door te brengen, maar keerde tenslotte weer naar Cornell
terug, waar hij in 1905 zijn bachelor's degree haalde. Op feestjes trok Hendrik Willem
ich vaak terug in een hoek waar hij dan met de rug naar de andere gasten somber
oor zichzelf op zijn viool ging spelen. Niettemin slaagde hij erin in 1906 de dochter
an een van de meest vooraanstaande families in Boston, Eliza Bowditch, te huwen,
zij het niet met de goedkeuring van haar ouders.
Na zijn studie trad Hendrik Willem in dienst van Associated Press waarvoor hij eerst in
Washington, en daarna in Moskou, Warschau en Sint Petersburg de actualiteit, waar-
nder de nasleep van de revolutie van 1905, op de voet volgde en erover rappor
teerde. Van Loons grootste ambitie was hoogleraar geschiedenis aan een
.merikaanse universiteit te worden en om de kans hiertoe te vergroten, achtte hij
et noodzakelijk eerst een doctorstitel aan een Duitse universiteit te verwerven.
Duitsland was in die tijd immers het Mekka van de geschiedwetenschap. Zijn keuze
iel op München en in de jaren 1907-191 1 werkte hij in de Beierse hoofdstad aan
en proefschrift over het verval van de Nederlandse republiek. Een bewerkte versie
niervan verscheen in 1913 in druk als The Fall of the Dutch Republic. Inmiddels waren
Ijdens zijn verblijf in Europa twee zonen, Henry en Gerard Willem, geboren.
'erug in de Verenigde Staten probeerde hij vergeefs aan een universiteit werk te vin
den. Hij deed wat journalistiek werk voor bladen als The Nation en The New Republic
maar dat bevredigde hem niet. Uiteindelijk werd hij tijdelijk in dienst genomen door
zijn alma mater, Cornell, maar men wilde na een jaar zijn contract niet verlengen. Zijn
wijze van lesgeven was zeer onconventioneel: in plaats van het geven van het gebrui
kelijke hoorcollege maakte hij tekeningen op het bord aan de hand waarvan hij histori
sche gebeurtenissen behandelde. Zijn collega's vroegen zich geërgerd af: "Is this his
tory or vaudeville?" Om het hoofd boven water te houden keerde hij terug naar
