THE ARTS
HENDRIK WlilEM VAN LOON
New York Herald Tribune, "dat herhaaldelijk wordt gewezen
op het feit dat ik geen voetnoten, dus geen bronnen gebruik.
Een goede geschiedenis moet als een goed diner zijn. Je
moet er van kunnen genieten zonder er voortdurend aan her
innerd te worden waar de kok zijn ingrediënten vandaan
heeft".
In al zijn boeken is Van Loon nadrukkelijk aanwezig, ook die
welke pretenderen een biografie van een historische figuur te
zijn. Zo is zijn in Veere geschreven biografie van Rembrandt
goeddeels een spiegel van de zieleroerselen van Van Loon.
Hij was buitengewoon door zichzelf geboeid. Aan The New
Yorker had hij ontwapenend onthuld dat het overkoepelende
thema van al zijn boeken was "Van Loon on Life". Ondanks
zijn grote succes werd Van Loon gekweld door hypochondrie.
iemand zou hem begrijpen en net als dat van andere
genieën, zou ook zijn werk pas honderd jaar na zijn dood op
werkelijke waarde geschat worden. Achter de fagade van suc
ces school de werkelijke Van Loon die eenzaam zijn weg ging,
zo meende hij. Zijn brein, Van Loon noemde het zijn "five-
track mind", werkte zo snel dat gewone stervelingen moeite
hadden hem bij te houden. Hij omringde zich tijdens lunches
graag met bewonderaars, liefst jonge vrouwen, en racete in
zijn eindeloze, grillig geconstrueerde monologen van onder
werp naar onderwerp, ondertussen de tafellakens van zijn
favoriete restaurants, het Waldorf Astoria en het Algonquin
hotel, met zijn karakteristieke tekeningetjes versierend. De
ober van het in literaire kringen populaire Algonquin hotel
schatte dat een gebruikelijke Van Loon lunch gemiddeld één tafellaken per uur kost
te. Aan dergelijke lunches nam een groeiend aantal gasten deel, waarbij slechts één
ersoon, Van Loon, aan het woord was en die allengs de conversatie in het hele res
taurant domineerde. Van Loon zei zelf ooit dat hij "God uit zijn hemel en de duivel
terug in zijn hel" wilde praten. De reden dat hij zoveel schreef was naar eigen zeg
gen een therapeutische. De Nederlandse letterkundige en journalist Jan Greshoff, die
Van Loon goed kende, merkte op dat Van Loon zou zijn gebarsten als "een ketel
kokend water zonder tuit of klep" als hij zich niet voortdurend luidruchtig en krach-
tg had geuit. Telkens had hij nieuwe ideeën voor een volgend boek, schreef een
aantal woorden vooraf waarin hij voor de duur van een dag onvoorwaardelijk geloof-
c;e, om daarna met kinderlijke opgetogenheid een nieuw idee te lanceren. Zijn uitge-
verij, Simon Schuster, had zo'n dertig contracten voor Van Loon boeken die nim
mer het stadium van idee waren gepasseerd.
The story ofPaintinq andScu/pture and Architecture and Music as well as all
the so-called MinorArts from the days of the caveman until the present time
Done info one single volume, written and illustrated by
Illustratie voorzijde van Hendrik
Willem van Loon, The Arts
(New York: Simon and
Schuster, 1937).
Greshoff omschreef Van Loon eens als "een natuurkracht, een onuitputtelijke, met
geweld opspuitende bron van gedachten, gevoelens, vondsten en invallen", en het
zal geen verbazing wekken dat deze man geen stabiel, monogaam liefdesleven leid-
e. Zoals reeds vermeld strandde Van Loons eerste huwelijk in 1920. In dat zelfde
jaar trouwde hij met Helen Criswell, door iedereen Jimmie genoemd. Zij was afgestu
deerd aan Bryn Mawr College, was lerares geweest in New York en dreef in
1 reenwich Village een tearoom, de Mad Hatter. Zij zou Hendrik Willem de rest van
zijn leven bijstaan, als trouwe partner zijn schrijfproces ondersteunen door zijn
geschriften te typen en te redigeren, en te herhalen dat ze "darn good" waren, een
zelfbevestiging die Hendrik Willem dagelijks nodig had. Ze onderging ook talloze
malen zijn grillen op het liefdespad. In 1927 scheidden zij, Van Loon trouwde de
actrice Frances Goodrich van wie hij kort daarop weer scheidde, en keerde terug
naar Jimmie. Zo was ze zijn tweede en vierde vrouw, hoewel ze niet voor de wet
