en tunen, war in sij hadden soone oran ge appels, limonen en alderhande vruch ten. Sij hadden ock seer soone casavetu- nen. Somma, seer plesant om ziennen. Zij hadden in 't lant mede har wonnien oft bij har genomt hatten, dar zij nar't seggen van de wielden, en ock gesien hebben, dar zij vel besten, perden en varekens huien, dooch mest van ons ver- gegen. Soo vel harre planttasien van de toeback belande is, zij hebben van de narbij de stat harre gronden, dar zij den tooback macken, door dien het lant in 't alle bequame en is om tobacke te dragen. Dus dels dat velcke plassen savanen zien, ten andren dat somge plassen te stennich is. De nassijen van wielden die bij h[un] Ijieden] wonen, somge verre somge narbij, zien mest Cribusen en enge Arwacken en een nasij die zij Quianes heten. Voort enge negers harre slaven. Voort dit voolck dooen mest har werek in macken van den tooback en dat voor seer wennich. Die besicken har ock mest de cust. Somma, sij wonden hier seer gerust. Van 't seggen van 3 negers die bij ons offer liepen, soo war ren de Spaniars hier sterek criolis en al ontrent 150 mannen. Dit is soo vel belangende de stat." Van Stapels nam dus in zijn waarneming van deze Spaanse vestiging, die zich bezig hield met fruit- en veeteelt maar vooral de produktie van tabak, goede notie van het feit dat het werk verricht werd door negerslaven: zij werkten "voor seer wennich". Een praktijk die de Nederlanders in hun nederzettingen, zoals we konden lezen, nog niet (noe menswaardig) hanteerden. Zij haalden hun werkkrachten immers uit Europa. Een werkwijze die echter enkele decen nia later drastisch zou veranderen en waarbij de Zeeuwen zich niet onverdien stelijk lieten, maar dat is weer een ander verhaal. (Wordt vervolgd) Glossarium Arwacken Arawakken (Lokono), Indianengroep bevriden bevrijden, hier in de betekenis van bestrij ken bramzei bramzeil, bovenste razeil van een vierkant getuigd schip canneserders carneicero (Port.), sla gersmessen? cassabe cassave, belangrijk tro pisch voedingsgewas cergesonen handelswaren cribussen Caraïben (Kalina), Indianengroep criolis gecreoliseerd devisers voedsel gelderrij galerij, soort open voorportaal gelleioen galjoen, groot zeilschip met 3 of 4 masten gennades grenadines gesast hij bedoelt waarschijn lijk 'gesaft' oftewel geschaft/gegeten gitou gijtouw, hijstouw gothe kanonskogel, afgeleid van goteling guianes de naam Guianes is niet te relateren aan een Indianen stam isseren stukken ijzeren kanonnen kulluren kleuren, kralen van diverse kleuren liggers benaming voor han delsagenten merse mars, houten krans om de mast van een schip mersels marszeilen, de topzei len pothuut boven op de muur naar buiten uitstulpende kamer sinternel sinternelle (fr.), schild wacht soonen schoenen stensticken steenstukken, steen mortieren stooet stout, hier in de bete kenis van ernstig travado travoades (Port.), onweer of hevige wer velwinden vallen stroomversnellingen of watervallen vergegen verkregen? Noten Met dank aan Victor Enthoven die mijn artikel van vele verbeteringen heeft voorzien. In het tweede deel van dit arti kel zal een literatuurlijst worden opge nomen. 1 Rijksarchief in Zeeland, Handschriftenverzameling nr. 182. 2 Dit is een opmerkelijk gegeven omdat tot nu toe ervan was uitgegaan dat het hoofdkwartier van de kolonie toendertijd zich ter hoogte van het tegen woordige Fort Nassau zou bevinden en dat schip pers beurtelings het commando voerden. Netscher, Geschiedenis van de koloniën, 60. Abraham van Peere, een andere telg uit dit aan zienlijke Zeeuwse handelsgeslacht, was bewind hebber, directeur, van de kamer Zeeland van de WIC. 3 Campeche was een regio gelegen in de Golf van Mexico, die vooral bekendheid genoot vanwege de winning van verfhout: het Campeche-hout. De naam van de rode kleurstof die hieruit werd gewonnen is heden ten dage nog terug te vinden in het aperatief met de karakteristieke kleur 'Campari'. 4 Ontraceerbaar, waarschijnlijk Porto della Coronea, een haven te Cuba. Wright, Piet Hein, xxiii. 14 Zeeuws Tijdschrift

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeuws Tijdschrift | 1995 | | pagina 16