Klankaquarellist Max Folmer
streeft naar perfectie en schoonheid
Van oorsprong is Max Folmer (47)
kunstschilder. Dat is ook te horen aan
zijn composities. Luisterend naar zijn
muziek zie je als het ware de schilder aan
het werk. Musiceren doet Folmer al
sinds de jaren '70. In 1986 echter ruilde
hij de schilderkunst definitief in voor de
muziek en startte hij met de ontwikke
ling van zijn eigen muziek universum.
Nu bijna negen jaar en zeven CD's later
is de in Terneuzen wonende Max Folmer
één van de meest inspirerende New Age
componisten van Nederland. Een ken
nismaking met een toetsenist van deze
tijd.
Enige jaren geleden hoorde de Indiase
hoogleraar en componist Shiva Kumar
Shastri voor het eerst de muziek van
Max Folmer. Hij was dermate onder de
indruk dat hij spoedig daarna een
bezoek bracht aan de toen nog in
Eindhoven wonende kunstenaar. Shastri
was met name door Folmer's werk
geboeid omdat hij in staat is aan moder
ne elektronische klanken historische
Oosterse waarden mee te geven. De
klankbeelden die Folmer creëert zijn dan
ook dikwijls beïnvloedt door klassieke
Noord Indiase muziek. Voor veel solo
partijen zoekt hij echter steeds vaker
samenwerking met vermaarde akoesti
sche instrumentalisten. Musici die hun
instrument volledig beheersen, zoals dat
ook gebeurt in de Indiase muziek. Op de
CD Ulysses bijvoorbeeld neemt de
Hilversumse fluitist in het nummer
'Ancient Calling' een indrukwekkende
solo voor zijn rekening. Op de CD
'Magie Wind' begeleidt Ted de Jong (ex
Flairck) Folmer in twee composities op
tabla. Op Folmer's meest recente CD
'The sun sign of Cancer' doet dat klari
nettist Bernard Berkhout. Deze jazzmusi
cus, onder meer bekend als orkestleider
van 'The Swingmates' weet samen met
Folmer een schitterende brug te slaan
tussen jazz en new age. Ook Folmer zelf
streeft naar een totale beheersing van
Cor van Litsenburg
zijn instrumentarium: een indrukwek
kende set up van synthesizers, effectap-
paratuur en een Apple computer die als
een ultra moderne taperecorder voor de
registratie van zijn composities zorgt.
Een goed voorbeeld van totale beheer
sing is de percussie in de compositie
'Moondance' op de CD 'Cancer'. Op
nauwelijks navolgbare wijze laat Folmer
hier de 'tabla's' van zijn synthesizers
klinken. Over zijn manier van werken
vertelt de componist dat deze in feite
niet zoveel verschilt met die van een
schilder. "Een schilderij wordt laag voor
laag gemaakt. Met mijn muziek doe ik
het zelfde. Ik breng laag voor laag de
verschillende partijen aan die door de
computer worden opgenomen totdat
het klankbeeld af is. Ik beschouw me zelf
als een klankaquarellist."
Sonologie te klinisch
Sinds enige tijd woont Max Folmer in
Terneuzen. In een rustige wijk werkt hij
dagelijks in zijn studio. De muziek van
Folmer heeft, sinds hij in 1986 definitief
de penselen ruilde voor toetsen, zich
ontwikkeld tot een geheel eigen stijl.
Onder meer beïnvloedt door musici als
Kitaro, Brian Eno en Steven Halpern
heeft Folmer een muzikale taal ontwik
keld die direct herkenbaar is als de zijne.
Belangrijk in deze ontwikkeling is zijn
studie aan de afdeling Sonologie van de
Rijksuniversiteit in Utrecht. Aan dit ver
maarde instituut, waar componisten als
Louis Andriessen, Peter Schat en Xenakis
hun werken voorbereidden of uitwerk
ten, studeerde Folmer klanksynthese,
klankanalyse en compositietechniek.
Hoewel de technische mogelijkheden
die het instituut bood hem bijzonder
aanspraken, zat Folmer in Utrecht niet
helemaal lekker in zijn vel. Met name de
klinische aanpak die op Sonologie werd
gedoceerd, paste niet bij zijn opvattin
gen over muziek. Folmer koos dan ook
later voor een intuïtieve en geïnspireerde
manier om zijn composities te laten ont
staan. Hierbij liet hij zich onder meer lei
den door de kennis die hij had opgedaan
aan de Trintanti muziekschool van Ravi
Shankar, waar hij sitar heeft gestudeerd.
In de Indiase klassieke muziek wordt de
basis gevormd door ritme en melodie
waarmee de rasas (sentimenten of stem
mingen) worden vertolkt in vaak lange
improvisaties op een vaste compositie
van bijvoorbeeld 12 of 16 maten. Deze
elementen zien we ook Folmer's compo
sities. Niet de westerse harmonieën,
maar de Indiase melodische opbouw en
fraseringen zijn vast onderdeel van de
op synthesizers uitgevoerde composities.
Niet overrompelen
De composities van Folmer worden
bepaald door een elektronische klanken
wereld. Zijn muziek is over het algemeen
warm en rustgevend van karakter en
roept snel associaties met de natuur op.
Hoge bergen, ijle luchten, de cadans van
de golven, stromend water: het is alle
maal 'te zien en te horen' in de muziek
van deze New Age componist. Zelf zegt
hij dat zijn composities zo zijn opge
bouwd dat hij de luisteraar de ruimte
biedt voor eigen fantasieën. Folmer: "Ik
wil met mijn muziek luisteraars niet
overrompelen. Ik wil ze juist als het ware
de ruimte geven voor eigen inbreng.
New Age is belevingsmuziek. Het is een
nieuwe manier van musiceren die is
ingezet door Tony Scott. In 1968 bracht
hij de LP 'Music for Zen Meditation' uit
die een compleet nieuwe cultuur in gang
heeft gezet. Met New Age trachten we
muziek met een diepere inhoud te
maken. New Age staat voor schoonheid
en harmonie", aldus Folmer die enige
jaren geleden door Warner Music werd
uitgeroepen tot de belangrijkste New
Age componist van de Benelux. De
belangstelling voor de muziek van
Folmer is overigens wereldwijd. In Japan
en Amerika is zijn muziek bijzonder po
pulair.
Studiomusicus
Max Folmer is bij uitstek een studiomu
sicus. In zijn studio wordt zijn creativiteit
20 Zeeuws Tijdschrift