Piet Rijken 50 jaar schilder
Werkwijze
Onderwerpen
Ineke Spaander
De aanleiding voor het schrijven van dit
artikel is de tachtigste verjaardag van de
Middelburgse schilder Piet Rijken op 1
februari 1995. Ter gelegenheid hiervan
organiseert het Zeeuws Museum in
Middelburg een tentoonstelling van zijn
stillevens en landschappen uit de laatste
twintig jaar.
Zo'n vijftig jaar geleden besloot Piet
Rijken beroeps-beeldend kunstenaar te
worden. Het vak heeft hij zichzelf
geleerd door veel te kijken en door voor
al te doen. Eigenzinnigheid is hem niet
vreemd. Dat geldt niet alleen de wijze
waarop hij zichzelf het schildersambacht
eigen heeft gemaakt, maar ook zijn
opvattingen over beroepsethiek en zijn
stijl van werken. Als beroeps-beeldend
kunstenaar heeft Piet Rijken geen
gebruik willen maken van allerlei over
heidsregelingen voor de kunstensector.
Ook in het officiële circuit timmert hij
maar weinig aan de weg. De verkoop
van zijn werk heeft hier echter niet
onder te lijden, de liefhebbers weten
hem te vinden. Bekendheid is niet zijn
eerste streven, de liefde voor het schil
deren is zijn drijfveer.
Piet Rijkens opvatting over het schilde
ren en tekenen wordt in deze tijd als
'klassiek' gekarakteriseerd. Dit komt tot
uiting in de traditionele, ambachtelijke
techniek die hij toepast, zoals het schil
deren met dunne marterharen penselen
en olieverf. Ook zijn verdere manier van
werken gaat terug op de traditie van de
oude meesters. Binnen, in het atelier,
bouwt hij zeer zorgvuldig zijn composi
ties op met de verzamelde objecten.
Daarbij is voor hem het zoeken naar de
juiste verhoudingen van essentieel
belang. De landschappelijke elementen
in zijn composities ontleent hij echter
niet meer aan tekeningen, zoals in vroe
ger tijden gebruikelijk was, maar aan
foto's. Vervolgens maakt hij op het lin
nen een ondertekening met fijn houts
kool, die hij overtrekt met potlood. Pas
dan begint het echte schilderen, eerst in
verdunde verf, daarna met de dikke en
traag drogende olieverf. Het gebruikte
kleurengamma houdt hij beperkt.
Alle schilderijen van Piet Rijken worden
gekenmerkt door zijn aandacht voor de
verfhuid, de stofuitdrukking en de com
positie. Zijn schaarse tekeningen verto
nen de zelfde eigenschappen.
Niet alleen zijn techniek, ook zijn keuze
van onderwerpen hoort thuis in het
zogenaamde klassieke vocabulaire: stil
levens en landschappen. Piet Rijken sluit
in vele opzichten aan bij een lange tradi
tie die terug gaat tot diep in de
Nederlandse Gouden Eeuw. Hij is een
groot liefhebber van het werk van de
zeventiende-eeuwse Zeeuwse meester
Adriaen Coorte (1663-1707), maar ook
twintigste-eeuwse schilders in de traditie
van het Magisch Realisme als Raoul
Hynckes (1893-1973) en Pyke Koch
(1901-1991) bewondert hij.
Zijn stillevens schildert hij in de stijl van
Piet Rijken. Het vergeten portretje, 1979. Olieverf op doek, 90 x 70 cm. Collectie kunstenaar. Foto: Wim
Riemens.
22 Zeeuws Tijdschrift