WATER OVER
pnmn EREN
Zeeland vroeger en nu. Het verscheen
n.a.v. de opening van het nieuwe huis
van bewaring te Middelburg uitgave
Penitentiaire Inrichtingen Torentijd
Middelburg, 14,90).
Twee boeken vormen de naweeën van
de herdenking in 1993 van een andere
historische gebeurtenis, de water
snoodramp van 1953: 'Zierikzee Ramp
stad' en 'Ooltgensplaat en de ramp
van '53'.
In 1953 interviewde de journalist G.J.
Vorstheuvel Labrand, in opdracht van de
gemeente Zierikzee, 175 personen die
de ramp in hun stad hadden mee
gemaakt. Hij verwerkte de interviews tot
een uitgebreid rapport, dat de gemeen
te toezond aan GS van Zeeland. De
schrijver heeft zijn opdracht ruim
geïnterpreteerd, trachtte 'het nageslacht
een zo juist mogelijk beeld te geven, van
wat Zierikzee (en zijn bevolking) in die
veelbewogen tijd heeft beleefd en door
gemaakt'. Het heeft meer dan 40 jaar
geduurd, voor de Zierikzeeënaars in
boekvorm kennis konden nemen van de
inhoud van 'Zierikzee Rampstad' (De
Koperen Tuin, 79,90). Daarin zijn vele
foto's opgenomen van drogist-fotograaf
R. ten Kate en enige andere fotografen.
Het boek wordt geleverd met een plat
tegrond van Zierikzee uit die dagen en
'De Ramp', een tot boekje verwerkte
uitgave van een filmstroken die na
afloop overal in ons land werd vertoond
om een indruk te geven van de gebeur
tenissen tijdens de ramp.
'Ooltgensplaat en de ramp van '53' is
ontstaan, nadat uitgever Jan Bruijns tij
dens de fotoredactie van 'De ramp,
een reconstructie' van Kees Slager ken
nis-maakte met de uitgebreide foto
verzameling van L. Holleman, juwelier
en fotograaf te Ooltgensplaat. Deze
kreeg indertijd van burgemeester
Hordijk de opdracht het dorp uitge
breid te fotograferen. Hij trok er met
zijn camera op uit en legde alles vast:
de doorgebroken dijken, de kadaver
opruiming en het afvoer van levend
vee, de kookploegen en het schoon
maken van de huizen. Een uniek docu
ment, vond Jan Bruijns. De uitgever en
historicus las de gemeentelijke versla
gen en interviewde personen die de
ramp hebben meegemaakt en zo
kwam hij tot een uitgebreide bege
leidende beschrijving van de gebeurte
nissen in 'Ooltgensplaat en de ramp
van '53' (De Koperen Tuin, f 79,90).
Geschiedenis
Toen het fotoboekje 'Colijnsplaat in
vroeger tijden' verscheen, kwamen er bij
C.J. de Waal herinneringen, die hij
opschreef en bundelde in 'Lof Uit
Liefde, waar gebeurde verhalen uit het
rijke dorpsleven van Colijnsplaat en
omstreken in de jaren 1935-1950' uit
gave in eigen beheer, 14,95). Het
bevat 33 hoofdstukken over allerlei
voorvalletjes, zoals 'de dominee die niet
te verstaan was'.
'Frank van Borselen, ca 1400-1470, het
dagelijks leven op zijn hoven in Zeeland
en het Maasmondgebied' geeft een
gedetailleerd en kleurrijk beeld van de
hofcultuur in de late middeleeuwen.
Frank van Borselen speelde een belang
rijke rol tijdens de Hoekse en
Kabeljauwse twisten. In 1433 sloot hij in
het geheim een huwelijk met Jacoba
van Beieren en werd hij haar vierde echt
genoot. Historicus A.A. Arkenbout deed
een uitgebreid rekeningenonderzoek en
kwam veel aan de weet betreffende het
dagelijks leven aan het hof van Heer
Frank, o.a. de keuken, het eetgerei en de
wijn die er op tafel werd gezet, het
schoeisel dat men droeg, de valkerij, de
geneeskundige verzorging en het reizen
in die tijd. uitgave Stichting Historische
Publicaties Roterdamum, 47,50).
Henk de Winde beschreef de schepen
die in dienst zijn geweest bij de
Terneuzense rederij Muller in 'Rederij
Willem Muller Terneuzen' uitgave
Pirola, 39,50). Het bevat vele foto's
van sleepboten met de daarbij behoren
de technische gegevens, die echt
bedoeld zijn voor de liefhebbers van de
Nederlandse scheepvaart.
Kunst
Op 1 februari bleek bij de bekendma
king van de Venz-Kinderboekenprijs
1995 dat afgelopen jaar 'Mondriaan
voor beginners' Nannie Kuiper e.a., De
Koperen Tuin, 14,90) het op één na
best verkochte jeugdboek was in de
categorie 13 t/m 16 jaar. De makers
hebben het evenwel niet bedoeld als een
echt jeugdboek, maar bedoeld voor
iedereen die in het kader van het
Mondriaan-jaar 1994 kennis wilde
maken met Mondriaan en zijn tijdgeno
ten, dus ook voor volwassenen'. De 100
best-verkochte boeken van 1994 dingen
mee naar de Nederlandse Kinderboe
kenprijs, waarvan de uitslag bekend
wordt gemaakt in de kinderboe
kenweek.
Intussen heeft dezelfde uitgeverij nog
twee kunstboeken uitgebracht. In 'Stilte
over Zeeland' (De Koperen Tuin, Goes,
24,90) geeft historicus en uitgever Jan
Bruijns een inlevend beeld van het leven
en werk van de Goesenaar Johan Melse
(1887-1968). De kunstenaar blonk
vooral uit in het maken van houtsneden.
Hij vervaardigde onder invloed van
evangelisatie-publicist J.H. Gunning
J.H.zn., tal van religieuze werken. Johan
Melse verbeeldde ook het Zeeuwse
landschap. Hij hield van de waterkant en
verstilde dorpen en steden. Tevens
maakte hij tal van ex librissen. Het hout
snijden als ambacht èn kunst en de
kunstopvattingen die hij aanhing geven
een interessant tijdsbeeld.
'Frangois Ryckhals, een schilderende
magiër uit Middelburg' (De Koperen
Tuin, 24,90) zal ertoe bijdragen dat
deze 17de-eeuwse kunstenaar zijn
naam, een deel van zijn oeuvre èn zijn
rechtmatige plaats in de kunstgeschiede
nis terugkrijgt. Tijdgenoten rekenden
hem tot de grootste stillevenschilders.
Doordat hij zijn werken cryptisch sig-
Zeeuws Tijdschrift 41