volop beweging. Bovendien was het
onttrokken aan zijn oorspronkelijke
bestemming als woonhuis. De gevel
bestond uit een deur met daarnaast een
raam. Het raam functioneerde als het
gat in een kijkdoos. In de kamer lieten
telkens twee kunstenaars hun werken
zien. Het doel was hen de gelegenheid
te bieden tot een 'tussentijdse werkregi-
stratie'. De eerste kunstenaar werd
gevraagd, zelf bepaalde deze wie de
mede-exposant werd. Het resultaat
bestond uit in totaal twaalf opeenvol
gende tentoonstellingen die van begin
1992 tot mei 1993 gehouden werden.
De verbinding tussen het werk van de
twee deelnemende exposanten was een
thema, dat varieerde van Over Land
schap Binnenskamers door Willy de
Houck en Wim Bakker tot Mask of
Identity door Douwe Rijpstra en Bon-
hansa. Intussen waren meer panden in
de Van den Spiegelstraat leeg gekomen.
De afbraak voor de geplande nieuw
bouw stond voor de deur. Trechter 5
maakte gretig gebruik van deze nieuwe
mogelijkheid met een onafwendbaar
maar in tijd nog onduidelijk eindpunt:
Fort Ad Hoc, of de Opbouw van de
Afbraak. De naam verwees naar het idee
van 'een fortificatie van beeldende kunst
als antwoord op de ad hoe ontwikkelin
gen van een bepaald straatbeeld in Goes
en de vraag wat er met het gebied gaat
gebeuren'.
Op 5 juni 1993 ving Fort Ad Hoe aan, de
deelnemende kunstenaars mochten zelf
bepalen wanneer zij hun werk wilden
plaatsen, dus ad hoe. Het kader werd
gegeven door over de gevels van de des
betreffende panden - niet alle waren op
dat moment leeg - een witte band te
schilderen, de deuren geel te verven,
voor de ramen houten schotten te plaat
sen met een kijkgat en het geheel te
voorzien van het beeldmerk van Trechter
5, de trechtervorm. De binnenruimten
kregen een gele kleur, enkele deelne
mers kozen voor een andere tint. De
tentoonstellingen moesten bekeken
worden door het kijkgat. De gehele
manifestatie liep tot eind 1993. De laat
ste installatie, die in december werd
gerealiseerd door Henric Borsten, be
stond uit een kuub asfalt die tegen de
gevel werd gestort. Deze afsluiting van
Fort Ad Hoe zorgde nog voor de nodige
commotie bij het gemeentebestuur van
Goes. Het publiek werd, naast de aan
gebrachte kaders, ook geïnformeerd
met behulp van affiches. De reacties
waren uiteenlopend, maar bleken te vol
doen aan de gezochte confrontatie.
De Cilinder
Het idee van een plek waar door kijkga
ten naar kunst gekeken wordt kreeg in
het najaar van 1993 een vervolg met de
bouw van een mobiele cilinder. De
Cilinder is een ijzeren kluis met patrijs
poorten op verschillende hoogten, die
op allerlei plaatsen in de openbare ruim
te neergezet kan worden. De cilinder
kan op verschillende wijzen gezien wor
den. Voor Van Dokkum heeft hij primair
betekenis als object - geel geverfd, drie
meter hoog, met een diameter van drie
meter - dat zijn eigen plaats opeist in de
omgeving en functioneert als een kunst
werk. Bakker daarentegen ziet de cilin
der in eerste instantie als een goed
beveiligde plek waarin kunst getoond
kan worden. Beiden hebben gelijk, want
de cilinder is de combinatie van een
ruimtelijk object en een klein museum.
De eerder genoemde verschillende
invalshoeken in het denken over kunst
bij Van Dokkum en Bakker komen hier
opnieuw duidelijk tot uiting.
In de cilinder wordt per locatie een ander
kunstwerk gepresenteerd, nu niet meer
alleen van Nederlandse kunstenaars,
maar ook van Belgische. Zo werd Het
karretje van de ruimte van Roger Raveel
van 6 augustus tot 3 september 1994
geëxposeerd bij het Zeeuws Museum in
Middelburg en vervolgens werk van Guy
Rombouts en Monica Droste bij de St.
Maartensbrug in Goes. In het kader van
de culturele uitwisseling tussen Zeeland
en Oost- en West-Vlaanderen reist de
cilinder met werk van Nederlandse kun
stenaars naar Gent (Martin McNamara)
en Oostende (Gertjan Evenhuis). De
leden van Trechter 5 maken de keuze
van de kunstenaars die in de cilinder
worden getoond. Zij hechten, naast
kwaliteit, veel belang aan de emotionele
uitstraling die het werk heeft. Intuïtie
speelt een grotere rol dan ratio of alge
meen geaccepteerd zijn; dit geldt in
wezen voor alle keuzes die Trechter 5
maakt.
Framework and invitation
projecten
Is de Cilinder een permanente en geslo
ten constructie voor het presenteren van
kunst op openbare plekken, tegelijkertijd
organiseert Trechter 5 ook tijdelijke en
open constructies als dragers van kunst
waarmee de voorbijganger geconfron
teerd wordt. Framework and invitation is
een voorbeeld van het laatste type, een
project dat in de zomermaanden van
1994 op vier verschillende plaatsen in
Goes te zien was en dat onderdeel uit
maakte van een groter verband, Zomer-
beelden. Framework and invitation
bestaat uit open constructies die indivi
dueel zijn vormgegeven door de
Trechter-deelnemers Wim Bakker, Ro
nald van Dokkum, Ineke Otte en Gerard
Marinus Verkerke. Bij het project Zomer-
beelden hadden zij ieder een kunstenaar
uitgenodigd om werk te tonen in het
gegeven framework, waardoor nieuwe
samenwerkingsverbanden vorm en
inhoud kregen. De constructies stonden
in eikaars omgeving om zo de onderlin
ge relaties zichtbaar te maken.
In de maanden september en oktober
1994 nam Trechter 5 met de cilinder in
Goes en Framework and invitation op
Neeltje Jans deel aan Atol. Dit samen
werkingsproject met De Vleeshal
(Middelburg), De Watertoren (Vlissin-
gen) en galerie Van den Berge (Goes),
vond plaats in het kader van de Zeeland
Cultuurmaand. Het concept van Atol
houdt in het willen zijn van 'een com
municatief eiland in de wereld van de
kunst'. Kunst is communicatie door het
directe contact tussen het kunstwerk en
de beschouwer, maar in Atol worden er
indirecte verbindingen als tele- en
audio-communicatie aan toegevoegd.
In 1995 wil Trechter 5 voortgaan op de
ingeslagen weg, gebruikmakend van de
opgedane ervaringen tijdens Fort Ad
Hoc en Framework and invitation. Het
plan voor Frame II 95, te realiseren aan
het Goese Meer - een stadswijk in aan
leg - ligt klaar. Bakker, Van Dokkum en
Verkerke zijn bereid een artistieke voor
ziening te installeren, waaraan anderen
hun bijdragen zullen toevoegen. Er is
een open tijdsplan voor het installeren
van de werken. Het wachten is op de
noodzakelijke goedkeuringen.
14 Zeeuws Tijdschrift
