De lijst in beeld gebracht Francisca van Vloten Een bijzondere tentoonstelling in Amsterdam 'De eerste en ruwste tekeningen lijst ik in prachtige vergulde lijsten in, zodat ze aan effect winnen; maar zo gauw als de uitvoering exacter en de tekening wer kelijk goed is, doe ik er alleen een heel eenvoudige zwarte lijst om. De tekening kan alleen zichzelf tot versiering dienen, en het zou jammer zijn wanneer de afbeelding met de lijst om de aandacht zou moeten wedijveren', aldus Emile Rousseau in 1860, mogelijk redenerend vanuit een classicistisch-aesthetische gedachtengang. 'Zo streeft ieder van ons naar de eer van een eenvoudige lijst, en als iemand van ons een schilderij van een ander slecht vindt, dan veroordeelt hij het tot een vergulde lijst.' Een kostbare lijst was evenwel nog steeds maatgevend voor de waardering van het schilderij dat erin stak. Goud had de voorkeur; afgezien van de mooie glans die het aan een werk kon verlenen, had het ook een representatieve functie. In de negentiende eeuw gold de gouden (en liefst vierkante) lijst als verplicht op de grote tentoonstellingen, niet het minst om enige uniformiteit te bereiken in de vaak duizenden schilderijen die men er exposeerde. De kunstenaars waren eeuwenlang beschermelingen geweest van geestelij ke en wereldlijke machthebbers. Na de Franse revolutie, met de opkomst van de burgerij, kwam daar verandering in. Tentoonstellingen werden openbaar, de dagbladpers was in opkomst en hield zich onder meer met kritieken bezig. De communicatie werd dankzij de industrië le revolutie beter, het reizen eenvoudi ger. Het oude ambacht moest wijken voor het machinale produkt; niet alleen de lijst, ook het schilderij dreigde tot massaprodukt te worden. Kunst kon worden tot kunstconsumptie en kunstin- dustrie. De zelfstandig geworden kun stenaar had de keuze de maatschappij te ontvluchten of te trachten zich er een De tentoonstelling In Perfect Harmony. Picture Frame 1850-1920 is van 31 maart t/m 25 juni 1995 te zien in het Van Gogh Museum, Paulus Potterstraat 7, te Amsterdam. Geopend zeven dagen per week, van 10 tot 17 uur. Van 24 augus tus tot 19 november 1995 zal de tentoonstelling te zien zijn in het Kunstforum, Freyung 8, 1e Bezirk, te Wenen. Dante Gabriel Rossetti, Proserpina, 1877, olieverf op doek, part. coll. Engeland. 32 Zeeuws Tijdschrift

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeuws Tijdschrift | 1995 | | pagina 34