De kerk had wèl een toren!
Oude symboliek in beton
namelijk het bestuur van Kapelle en
Wemeldinge vóór de gemeentelijke her-
ndeling van 1970 en van de nieuwe
gemeente Kapelle na 1970. Vervolgens
komen allerlei beleidsterreinen aan de
orde en wat zich daar in 25 jaar heeft
voorgedaan: bestemmingsplannen en
woningbouw, milieu en volksgezond
heid, sport, recreatie, sociale zorg,
onderwijs, cultuur en welzijn en kerkelijk
ieven.
Alle lof dus voor de schrijvers, maar kri
tiek voor de gemeente, die uitgever is.
Het boek, in paperback en gebonden
'verkrijgbaar', is namelijk niet in de
boekhandel te koop, een euvel dat in
Zeeland zo vaak publicaties buiten het
bereik van belangstellenden houdt. Voor
de boekhandel vallen de kosten die de
gemeente in rekening brengt hoger uit
dan de verkoopprijs. Het blijkt, dat de
gemeente Kapelle aan de mogelijkheid
tot verkoop via de boekhandel niet heeft
gedacht. Een 'bloeiende gemeente' dus,
zonder een vooruitziende blik!
Ook de gemeente Borsele hecht aan
gedegen geschiedschrijving, maar koos
voor een andere opzet. Het ligt in de
bedoeling een reeks historische uitgaven
tot stand te brengen over alle dorpen in
de gemeente Borsele, rijkelijk geïllus
treerd en gebonden uitgegeven. Hoede-
kenskerke, dorp tussen zeedijk en zaai-
dijk is daarvan de eerste, geschreven
door Jan de Ruiter en in opdracht van de
gemeente Borsele uitgegeven door De
Koperen Tuin in Goes 29,90).
Hierin wordt Hoedekenskerke beschre
ven, van haar ontstaan rondom een
kapel aan de bevaarbare kreek de Ee, tot
wat het nu is: een verstild dorp, met een
groots verleden, dat die herinnering kan
koesteren en aan haar geschiedenis een
plaats moet toekennen. Of zoals burge
meester J.L.M. Mandos in het voor
woord schrijft: 'Wie het verleden waar
deert, herkent de erfenis die we hebben
meegekregen. En zo helpt dit boek een
basis te leggen, vanuit het verleden, om
nu en in de toekomst Hoedekenskerke
nog mooier, nog waardevoller te maken
dan het nu al is.'
De molen, de school, de veerdienst, de
armenzorg en vele andere aspecten pas
seren de revue. Ook de kleine kerk, die
slechts het koorgedeelte is van de
indrukwekkende kerk die er ooit heeft
gestaan. Doordat er geen afbeelding
van bestaat, weet niemand hoe die er
precies heeft uitgezien. In het archief
van de gemeente en kerk en ook in de
bodem blijken geen sporen te zijn ach
tergebleven. In het dorp werd al gefluis
terd, dat het gebouw nooit een toren
heeft gehad. De auteur wist echter in
het Rijksarchief terug te vinden, dat het
schip en de toren van de kerk in 1782
zijn ingestort.
Over de basiliek van de H. Willibrodus
te Hulst en haar torens 10,-) is een
brochure, bedoeld om te helpen bij het
inzamelen van middelen om de kerk te
restaureren. De uitgave, geschreven en
samengesteld door ing. K.J.J. Brand,
bracht de auteur in eigen beheer tot
stand, om de Stichting Fondsenwerving
Restauratie Basiliek Hulst niet extra te
belasten.
De brochure belicht de veelbewogen
bouwgeschiedenis van de kerk, die een
aantal malen door rampen getroffen
werd. De laatste keer was op 18 sep
tember, één dag voor de bevrijding van
Hulst. Met zo'n 70 wel geplaatste
granaten werd de spits van de toren
weggeschoten. Welke daartoe de
beweegredenen zijn geweest, wordt
door de auteur niet aangegeven. In
1957 plaatste men in beton de huidige,
'eigentijdse' bovenbouw; dit is, voor
zover de auteur kon nagaan, de zesde
toren. Het ontwerp, met als motto
'Prediker', was van ir. J. Brouwer. De
architect had zijn ontwerp gedacht als
een betonconstructie, te bekleden met
de ook aan de kerk verwerkte 'lede
steen'. Dit bleek onmogelijk, vanwege
de constructie en het niet meer kunnen
krijgen en verwerken van deze steen.
De betonnen bekroning van de laat
middeleeuwse kerk viel niet bij iedereen
in de smaak. 'Zowel Hulstenaars, alsook
de vele bezoekers van Hulst hebben met
deze toren-bekroning de nodige moei
te', aldus K. Brand. 'Toch beeldt deze
strakke stijl een symboliek uit die door
velen niet gezien wordt en toch duidelijk
te herkennen is, namelijk: vier engelen
die, met de ruggen tegen elkaar, een
bronzen kruis steunen en de handen
biddend en zegenend over de bewoners
van Hulst en het Land van Hulst uits
trekken. Daaronder omgeven een acht
tal vrijstaande pylonen de klokketoren.
Deze pylonen zijn aan het boveneinde
voorzien van een vlamvormige
versiering (kaarsen). Past deze torenbe
kroning bij deze kerk, of was de vorm
van de vorige beter?' Het oordeel wordt
aan de lezer overgelaten.
De zesde of zevende toren?
Zeeuws Tijdschrift 37
