Het woongebied van de volken ten tijde van Caesar. De Atuatuci bewoonden de streek tussen Namen en
Luik aan de Maasvallei. Tevens is aangegeven de ligging van Romeinse grafheuvels, de zogenaamde tumuli,
in België. De tumuli blijken vooral gelocaliseerd in het gebied tussen Namen, Tongeren en Luik.
Detail van het eerste segment van de Peutingerkaart, een Romeinse wegenkaart. Afgebeeld is de weg van
Noviomagi (Nijmegen) langs de Maas zuidwaarts naar Atuaca (waarvan wordt aangenomen dat het Tonge
ren voorstelt). De Romeinse cijfers geven de afstand aan van elk wegstuk in Gallische mijlen (2222 m). Het
cijfer III op het eerste wegstuk is volgens prof.J. Bogaers een copiefout; er moet vroeger VI gestaan hebben.
Komend vanuit Nijmegen kruist de weg de rivier de Maas, mogelijk op de plaats waar jongstleden de resten
van een Romeinse brug zijn teruggevonden. Na 6 mijl wordt Cuijk (Ceuclum) bereikt. De A/laas volgend ligt
het volgende haltestation Blariaco na 22 mijl te Blerick. De volgende halteplaats Catualium ligt 12 mijl ver
der op een strategische plek tegenover de uitmonding van de Roer in de Maas, in de buurt van Heel. Weer
14 mijl verder ligt Feresne ook zeer strategisch tegenover de uitmonding van de Geul in de Maas, ergens bij
Rekem dus. Het laatste traject naar Atuaca is 16 mijl. Dit is te lang om bij de weg naar Tongeren te passen,
want dat ligt slechts 11 mijl van Rekem. Ook is de route naar Tongeren in zoverre afwijkend dat ze de Maas
oever verlaat en het binnenland ingaat. Luik lijkt veel beter bij de weergave van de Peutingerkaart te pas
sen: het ligt precies 16 mijl verder, terwijl de route langs de Maas verderloopt. En Luik is aan de Maas gele
gen net zoals Atuaca op de Peutingerkaart.
Domitianus en Condulfus het verwoeste
Tungris bezochten, vonden ze een stad
zo verlaten en verwilderd dat er wolven
huisden38 In precies dezelfde tijd lag Luik
er zeer verlaten bij: Régis de la Haye
beschrijft dat Luik bij de vestiging van
het bisdom door Lambertus een onoog
lijk oord was en nauwelijks bestond, dat
het een stichting "ex nihilo" was39.
Voor de hypothese dat Tungris wellicht
te Luik heeft gelegen, kan steun gevon
den worden in de volgende aanwijzin
gen:
- Jonas schrijft in zijn Vita S.Hubert, dat
Lambertus de bisschopsmijter 40 jaar "in
de stad Tongeren" gedragen heeft40,
terwijl we weten dat hij al die jaren te
Luik verbleef! Het lijkt alsof met "Ton
geren" Luik bedoeld wordt.
- Opmerkelijk is ook een mededeling uit
884, waarin Karei de Dikke lijfeigenen
schenkt aan de kerk van Tongeren-
Luik41 Ook hier schijnt geen onderscheid
gemaakt te worden tussen Tongeren en
Luik.
- Het is bekend dat het bisdom Trajec-
tum eigen grond had in Luik42 Dit lijkt
een aanwijzing voor een relatie van Tra-
jectum met Luik.
- Ook een onderzoek van de Peutinger
kaart lijkt een aanwijzing op te leveren
dat we Atuaca in Luik moeten zoeken.
Bekijken we de route van Boulogne naar
Keulen, en die van Nijmegen naar Ton
geren, dan blijkt bij nauwkeurige con
trole van de opgegeven afstanden Atu
aca precies op Luik en niet op Tongeren
te vallen!
- Tenslotte: het is zeer opvallend dat de
Trejectenser bisschoppen eenmaal in
Luik gevestigd niet meteen "Leodiensis"
heten, maar nog 350 jaar "Tungrens-
is" genoemd worden. Dat lijkt zeer
logisch indien ze weer in de thuishaven
Tungris beland zouden zijn. In dezelfde
tijd dat de latijnse naam Trajectum wij
zigt in Antverpia, verandert Tungris in
Luik.
- Vermeldenswaard is zeker dat Van
Kampen het Romeinse winterkamp, dat
nabij Atuaca gelegen was, localiseert op
een heuveltop vlak bij Luik!43
De ligging van Luik lijkt zeer geschikt
voor vestiging van een Romeinse hoofd
plaats. Het ligt aan de samenloop van
Ourthe en Maas. Ter plaatse liggen
diverse eilanden in de Maas, en het
geheel wordt gedomineerd door een
Zeeuws Tijdschrift 13
