A/1. MolanusOverval op een reiswagen. Koper 77 x 75,5 cm. Particuliere verzameling, Enschede.
hij daar een huis en wordt dan aange
duid als Mattheus Adolfsz. Molanus,
schilderen poorter van Middelburg3. Tot
1645 komt zijn naam nog herhaaldelijk
in de St. Lucasboeken van die stad voor.
Op 3 april van dat jaar is hij op het
Oude Kerkhof in Middelburg begraven4.
Hij is er, in artistieke zin, goed Vlaams
gestorven5. Wel is de Brueghel-
Conincxloo-traditie iets geacclimati
seerd, iets onopgesmukter en stiller
geworden. Aanvan-kelijk schilderde hij
besloten tonelen vol gewoel. De horizon
ligt dan hoog, boven het midden van het
beeldvlak, is over ongeveer tweederden
van de totale breedte aan het oog ont
trokken door geboomte en gebouwen en
wordt bovendien nog vaak door blauwige
bergen of heuvels toegesloten. In zijn later
werk daalt de einder en dan is er niet een
doorkijkje maar een breder en dieper uit
zicht op de verte (evenals bij somige land
schappen van de Fluwelen Brueghel). Het
aantal mensfiguurtjes neemt af, het lij
nenspel wordt iets strakker, er openbaart
zich een schuchter realisme, nog door
eisen van inventie en ordonnantie
betoond. Molanus schilderde nooit een
Zeeuws maar steeds een (eerst) meer of
(later) minder maniristisch landschap.
De volgende werken zijn mij - deels door
autopsie, deels schriftuurlijk - bekend:
1Landschapje met korenmolen
(afb. 1)
Koper 10,5 x 15,5 cm, ges. M.
MOLANUS 1612.
Leerdam, Hofje van Aerden.
Literatuur: Moes en Martin, Oude
Schilderkunst in Nederland I, nr. 5.
2. De doop van de Moorse Kamerling
Paneel 62 x 108 cm, ges. MATTHA-
EUS MOLANUS F. 1613.
Antwerpen, Kon. Museum, Cat.
1948, nr. 933.
De linkerhelft van de compositie her
innert aan Conincxloo's 'Landschap
met Elia' (Brussel, Kon. Museum), de
rechterhelft aan de overeenkomstige
helft van 'Midas' oordeel', eveneens
van Conincxloo (Dresden, Gemalde-
galerie).
3. Landschap met boeren en herders
Paneel 38 x 53 cm, ges. M. Molanus
F. 1620.
In 1897 in Brunswijk, Verz. Vieweg-
Brockhaus.
De linkerhelft wordt ingenomen door
dicht geboomte, rechts uitzicht over
een vlak landschap. Boomtronk in de
voorgrond. Literatuur: Thieme-Becker
XXV, 29.
4. Panoramalandschap
Paneel 49 x 79 cm, ges. MOLAN...
1625.
In 1926 te Brussel, Verz. Theo van
Rijsseghem.
"Site panoramique avec scènes
diverses. Gravé pour être reproduit
dans 'Het Nieuwe Testament', Lei
den 1663, bij de Wed. Elsevier". Cat.
de l'expos. Rétrospective du pays
Flammand, Bruxelles 1926, p. 55
nr. 192.
M. Molanus, Wintertje. Koper 10,1 x 15,2 cm. Verzameling Gataere-deStuers, Vorden.
Zeeuws Tijdschrift 11
