Ons huis staat in brand!
random en restanten van enkele huizen,
getuigen van de niet aflatende strijd die
Zeeland tegen de zee heeft gevoerd.
Oostelijk Zuid-Beveland heeft veel aan
het water prijsgegeven.
Helaas hebben schatgravers veel ver
nield. Verdronken land: Valkenisse en
Keizershoofd, archeologisch en histo
risch onderzoek van een verdronken
stukje Zuid-Beveland (L.C.J. Goldsch-
mitz-Wielinga, R.M. van Heeringen, H.
Hendrikse, J.J.B. Kuipers, D. van der
Linden en J. Smits, De Koperen Tuin,
Goes, 39,90) is het resultaat van
anderssoortige onderzoekers: weten
schappers en leden van de AWN, seri
euze amateurs die professionele archeo
logen goede diensten hebben bewezen
en lieten zien dat het ook heel anders
kan. Eén van hen, L.C.J. Goldschmitz-
Wielinga, werkte in de eenzaamheid
van de met diepe geulen doorsneden
schorren en slikken, waar weinig anders
het oor treft dan gekrijs van meeuwen
en het suizen van de wind in de oren.
Zij schreef: 'Als ergens de vergankelijk
heid zichtbaar is, is het wel op deze
plaats en als vanzelf komen gedachten
op aan dorp en bewoners van dit door
de zee teteisterde en uiteindelijk ver
zwolgen gebied. Misschien zijn het nog
het meest de tientallen menselijke res
ten die tot overpeinzing aanleiding
geven. Voor de beschouwer zijn zij de
exponenten van het bijbelse dictum dat
alles en iedereen tot stof zal wederke
ren.
Tegelijk met Valkenisse, verdween in
1682 ook het ontmantelde fort Keizers
hoofd in de Westerschelde. Johan Smits
leverde een bijdrage aan het boek, door
aan de hand van archiefstukken een
beeld te schetsen van de beweegrede
nen om dit bastion op te werpen en hoe
het fort eruit zag. Dat was tijdens de
Tachtigjare Oorlog, toen vanuit Zeeuws-
Vlaanderen regelmatig nachtelijke
strooptochten op Zuid-Beveland werden
ondernomen en de Spanjaarden een
invasiemacht xklaarmaakten, om Zee
land te heroveren. Zijn onderzoek ver
heft het verhaal van dit enkele bolwerk
tot een verslag over hoe tijdens de Tach
tigjarige Oorlog enige decennia de strijd
om Zuid-Beveland is gestreden.
Fort Keizershoofd zal nooit meer bloot
spoelen. Ter plaatse ligt er nu een diepe
vaargeul.
Op middelbare scholen wordt voorna
melijk getoest aan de hand van vragen
en antwoorden, vaak zelfs in de vorm
van meerkeuzentoesten. Twee of drie
keer per jaar geeft de leraar Nederlands
de opdracht een opstel te schrijven. Een
enkele keer moet er voor een ander vak
- meestal aardrijkskunde, geschiedenis
of maatschappijleer - een werkstuk
worden gemaakt. Het schrijven wordt
zodoende weinig geoefend, zeker in
vergelijking tot bijvoorbeeld de Verenig
de Staten, met als resultaat dat veel
scholieren geen behoorlijk verhaal op
papier kunnen krijgen. Alleen daarom
al, is het samenstellen en uitgeven van
een bundel met de 'beste' gedichten
van leerlingen van de laagste tot de
hoogste klas van een middelbare
school, een lovenswaardig initiatief. Een
dergelijk initiatief werd ondernomen op
het Buys Ballot College in Goes, ter
gelegenheid van de opening van het
nieuwe schoolgebouw, april van dit jaar.
Om deze gebeurtenis vorm en kleur te
geven, was onder meer een poëziefesti-
val georganiseerd. Alle leerlingen is
gevraagd een gedicht te schrijven. Er
werden ook gedichten door een jury
bekroond en een ruime selektie is opge
nomen in de bundel En toen ben ik
maar naar binnen gegaan... (poëzie
bundel Buys Ballot College, Goes,
9,95). Natuurlijk vervallen velen in rij
melarij en clichés, o.a. over liefde en
eenzaamheid, oorlog en vrede, het
schoolleven...: 'Laat bloemen bloeien
laat koeien loeien en ieder mens zich
met z'n eigen bemoeien.'
Zeer de moeite waard is toch onder
meer:
Denk ik, denk aan hem
Mama is aan het huilen,
waarom moeten wij het zijn.
De boom staat in bloei, maar niet zo
mooi als toen,
en wij, wij zijn maar een rijm.
Wij hebben enkel het leven.
Jan, Piet, Klaas en de rest.
Wij willen wel gelukkig zijn,
maar niemand doet zijn best.
Dan zit u er nog,
zo heel alleen.
Achter een muur van tralies,
in een kooi van steen.
Waarom werd u dan ook ziek,
ziek van verstand.
Mama is aan het huilen
Ons huis staat in brand.
In brand van wanhoop,
wanhoop in ons huis.
God, kunt u ons helpen,
haalt u papa uit zijn 'buis'.
Ik ben bang.
Het is gemeen.
Hij kon er niks aan doen.
Hij was alleen.
God, ik zal alles voor u doen!
Ik doe de afwas!
Ik scheer me wel kaal!
Maar maakt u papa dan weer normaal?
Dennis van Zuylen, H4C
Zeeuws Tijdschrift 37
