Eigen geluid
Zwetende navels
Who sings prays twice
Tachtig jaar terug
teren en haar vader liet haar zijn gevoel
voor muzikaliteit en timing na. "De eer
ste herinneringen die ik van muziek heb,
waren de familiebijeenkomsten rond
kerstmis, ledereen zong of bespeelde een
instrument. Mijn moeder begon te com
poneren op de piano toen ik vijf was.
Altijd was er het geluid van de piano in
huis", vertelt Jeanie Bryson aan Eric van 't
Groenewout tijdens een interview.
"Ik ben ooit op dwarsfluit begonnen",
herinnert Jeanie zich. 'Ik leerde snel; in
drie maanden leerde ik waar anderen vijf
jaar over moeten doen. Een maand nadat
ik de fluit had opgepikt, speelde ik al eer
ste fluit in het schoolorkest. Maar de fluit
was niet mijn instrument. Ik hou van zin
gen, dat maakt me gelukkig. "Ik hield er
niet van voor een publiek te zingen. Ik
hield er niet van om op een podium te
staan en zong daarom altijd met dichtge
knepen ogen. Zingen is beangstigend: je
kunt je nergens achter verschuilen. Maar
ik heb doorgezet en heb mezelf gedwon
gen door te gaan.' Ze zingt met meer
plezier in een kleine club dan in een sjie-
ke concertzaal met pluche stoelen.
Jeanie: 'Ik heb liever dat mensen mee
kunnen dansen, meebewegen."
Jeanie is inmiddels uitgegroeid tot een
jazz-zangeres van formaat met interna
tionale roem. In Nederland maakte ze
diepe indruk op het North Sea Jazz Festi
val als Billie FJoliday-vertolkster vanwege
haar vocale kwaliteiten, maar ook door
de manier waarop ze de vergelijking aan
durfde. Jeanie Bryson: 'Ik heb het klassie
ke jazzrepertoire vooral van mijn moeder
geleerd. Zij speelde die songs op de
piano, soms waren het alleen schetsen
van de melodie. Dat is een voordeel: veel
zangeressen proberen noot voor noot Ella
of Sarah na te zingen, terwijl ik me op de
melodie concentreer en door mijn frase
ring de tekst naar mijn hand probeer te
zetten. Het enige dat ik wil is een geheel
eigen geluid neerzetten en daarin steeds
beter worden. In principe moet je daarin
alle vrijheid hebben, maar ik ben niet
iemand die songs ingrijpend gaat veran
deren. De melodie is heilig. Je denkt toch
niet dat ik zo arrogant ben te denken dat
ik een Gershwin-melodie mooier kan
maken dan Gershwin zelf? "Ik ben me
ervan bewust datje als jazzvocaliste moet
opboksen tegen de schaduw van Billie,
tegen de schaduw van Ella en Sarah.
Maar ik wil niet bang zijn iets te zingen,
alleen omdat ik geen Billie Holiday ben,
of niet heb doorgemaakt wat zij heeft
beleefd. Die liederen vertolken ook mijn
gevoelens. Ook ik ben in de liefde
gewond geraakt, ook ik ben bedrogen en
in de steek gelaten. In elk lied dat ik zing,
leg ik mijn emoties bloot. Ik kan er niet bij
stilstaan of Billie Holiday zich misschien
nog rotter voelde toen zij deze liederen
zong. 'I've got a right to sing the blues".
Wanneer het publiek in De Parel zaterdag
16 september een beetje bijgekomen is
van de persoonlijke vertolkingen en de
warme uitstraling van Jeanie Bryson, zal
Fuzua de zaal weer opschudden.
Fuzua bestaat uit bont uitgedoste muzi
kanten, voornamelijk van Braziliaanse
komaf. De groep richt zich op de leven
dige dansmuziek uit het Noord-Oosten
van Brazilië: de forró. De term is afkom
stig van het woord forrobodó, een luid
ruchtig volksfeest uit de tijd van van de
Engelse aanwezigheid in Brazilië. De
Afro-lndiaanse en Europese stijlen kregen
vorm door een hijgende accordeon, een
galopperende triangel en de zabumba
(een grote trom). Fuzuê heeft dit drietal
aangevuld met zang, gitaar, percussion
en bas. De staccato gezongen teksten
over wilde katten, verloren liefdes en
zwetende navels vormen een vrolijk com
mentaar op het harde leven in het droge
Noord-Oosten van Brazilië. Dit alles door
Fuzuê aangekleed met veel show en the
atrale elementen. De Parel zal de avond
kortom afsluiten in de broeierige sfeer
van schuivende slippers, opstuivend stof,
dansende lijven en de bijbehorende zoete
geur.
De volgende morgen, zondag 17 sep
tember, weer vroeg uit de veren, want er
wacht ons een kerkdienst zoals we die
zelden of nooit meemaken in het door
gaans zo nuchtere Zeeland. Lillian Boutté
and her Music Friends doen dan op zo'n
swingende en doordringende manier
konde van hun geloof, dat je naast de
daverende ovaties achteraf haast applaus
uit de hemel denkt te horen. Immers:
'Who sings, prays twice', aldus Boutté.
Lillian Boutté is geboren in 'The Big Easy':
New Orleans, Louisiana. Ze komt uit een
groot gezin, elf kinderen, en herinnert
zich dat er in haar jeugd altijd en overal
door iedereen werd gezongen. Na de
middelbare school studeerde Lillian af als
muziektherapeute en werkte met gehan
dicapte kinderen. In die tijd was ze al een
gerespecteerde gospelzangeres. Ze
besloot alsnog haar repertoire te vergro
ten met rythm blues en jazz.
Intussen heeft ze naam gemaakt als zan
geres in de oude New Orleans-jazzstijl,
naast gospel. Lillian Boutté heeft boven
dien gespeeld in de film 'Piano Players
Rarely Play Together' en de musical 'One
Mo' Time', waarmee ze de hele wereld
mee rond is geweest. Toen ze in 1986
terugkwam in haar geboortestad, werd
ze geëerd met de officiële onderscheiding
van New Orleans Muziek Ambassadeur,
een eer die voordien alleen was wegge
legd voor de legendarische Louis Arm
strong.
De taak van New Orleans Muziek
Ambassadeur is Lillian Boutté tot nu toe
niet zwaar gevallen. Ze speelt zelfs liever
in het buitenland, vanwege de enorme
erkenning die ze daar ontvangt. Tien
maanden in het jaar kwijt ze zich van
haar taak van ambassadeur, maar toch
kan ze het niet laten steeds weer terug te
keren naar haar geliefde geboortestad.
Ze kan zich er wel eens boos over maken
dat haar promotionele werk niet altijd
evenveel erkenning vindt in 'The Big
Easy' zelf. Lillian Boutté: "Louis Arm
strong heeft bij iedereen een beetje New
Orleans achtergelaten, maar wanneer hij
thuis kwam, was hij niet zo gevierd als
overal elders in de wereld. "En dat is wat
haar ook overkomt.
Soms vreest ze voor het verdwijnen van
de traditionele New Orleans-jazz in de
stad. Sommigen proberen de traditie wel
hoog te houden, maar ze is niet zeker
van hun succes. Lillian Boutté: 'Als het
hen niet lukt, zullen de Europeanen hun
wel laten zien hoe het moet. Er zijn New
Orleans-jazzclubs in Nederland, Zwitser-
leeuws Tijdschrift 19
