De Tjechische film in de schijnwerpers
Zevende Filmfestival Zeeland
Korte film op 'prime time'
Tsjechië
Realistisch én poëtisch
Het zevende Filmfestival Zeeland kent in
grote lijnen dezelfde opbouw van eerdere
festivals. Bijna traditioneel staat daarin de
avant-première centraal, met zo mogelijk
een talkshow met regisseur of acteur(s)
uit een van de avant-premières. Het voor
recht om een film te kunnen zien die nog
niet in Nederlandse roulatie is, blijkt een
aantrekkelijk lokkertje voor het publiek.
Andere min of meer vaste ingrediënten
zijn de korte film en het jonge talent. De
aandacht voor de cinematografische ont
wikkelingen in een bepaald land richt zich
dit jaar op Tsjechië, een land met een
indertijd sterke culturele traditie waar na
'de omwenteling' weer ruimte is voor
nieuwe ontwikkelingen. Tijdens het
zevende Filmfestival Zeeland zal tenmin
ste één Tsjechische film in Nederlandse
première gaan.
Avant-premières brengen met zich mee,
dat de programmering lange tijd onzeker
is. Roulatie binnen Nederland kan soms
lange tijd onzeker blijven, release-data
van films worden laat vastgesteld, pro-
duktieprocessen van na de opnames
(ondertiteling bijvoorbeeld) kunnen on
verwacht vertraagd raken. Tot enkele
weken van te voren valt niet met zeker
heid te zeggen welke films zullen worden
vertoond en wie de gasten kunnen zijn.
De korte film -een selectie uit het interna
tionale aanbod van de Middelburgse film
makers Paul en Menno de Nooijer- is een
onderdeel van het programma, dat de
festivalorganisatie in de komende jaren
graag wat verder wil uitbreiden. In
omvang wellicht, en zeker in plaats op de
agenda. Ook letterlijk: de vertoning van
alle korte films in één blok (elke korte film
wordt ook minstens eenmaal vóór een
hoofdfilm vertoond) is verplaatst van een
verloren middag naar 'prime time' op vrij
dagavond, 6 oktober om 20u00.
De organisatie van een animatie-works
hop met Paul en Menno de Nooijer voor
studenten van film- en kunstacademies
Willem Nijssen
en andere belangstellenden heeft mede
de bedoeling het accent op de korte film
te onderstrepen en te ondersteunen.
Tijdens het zevende Filmfestival Zeeland
zal Krava (De Koe), de voorlaatste film
(uit 1993) van Karei Kachyna in Neder
landse première gaan. Met een produktie
van ruim zeventig titels mag de inmiddels
71 -jarige Karei Kachyna rustig een grand-
old-man genoemd worden. Hij studeerde
in 1950 af aan de filmacademie van
Praag. In de jaren vijftig -die ook voor
toenmalig Tsjecho-Slowakije een opbouw-
periode waren- werkte hij in overheids
dienst, onder andere bij de filmafdeling
van het leger. Propagandisme en optimis
me waren toen bij menigeen nog onont
warbaar met elkaar vermengd.
In de jaren zestig leidde de ontmoeting
met schrijver-scenarist Jan Prochazka tot
een ander type film. Achter schitterende
natuuropnamen, indringende beelden
van soms verstoord landschap en achter
Priscilla Queen of the desert. Avant-première (1994).
de vaak onstuimige lijnen in de levens van
jonge mensen, gaat een zware symboliek
schuil. Vitaliteit versus macht, daarmee
zou zijn filmwerk getypeerd kunnen wor
den. De gewone man met zijn eenvoudi
ge maar herkenbaar menselijke idealen,
delft al te vaak het onderspit.
Het zal met zulke thema's niet verbazen
dat Kachyna na de Russische inval van
1968 bij de filmacademie, waar hij inmid
dels werkte, ontslagen werd en dat een
aantal van zijn films verboden werd. Toch
werkte hij, uiteraard onder moeilijker
omstandigheden, gewoon door. Na de
Fluwelen Revolutie kwamen zijn verbo
den films alsnog in roulatie en werd hij
weer aangesteld aan de filmacademie.
Zijn jongste films worden vaak mede door
televisiestations gefinancierd en krijgen
via dat medium een brede verspreiding in
Tsjechië.
'De Koe' vertelt het verhaal van de jonge
en zonderlinge Adam, die begin deze
eeuw opgroeit in een klein dorp. Hij is de
zoon van een ongetrouwde vrouw van
'twijfelachtige reputatie'. Zo jong als hij is,
vecht hij al zijn hele leven tegen zijn tragi
sche lot. Zijn koe is zijn belangrijkste bezit,
verder is hij straatarm. Maar met een koe
kun je overleven.
30 Zeeuws Tijdschrift
