dat zijn geen boeken die je moet laten
opmaken door iemand die een achter
grond van reclamewerk heeft. Als ik
onze boeken naast die van landelijke
uitgevers zet, dan doen ze er niet voor
onder. Die landelijke gaan in hun
vormgeving in de regel niet veel ver
der. De meeste boeken zijn tamelijk
eenvoudig opgemaakt, je hebt er blijk
baar geen hoogstandjes voor nodig. Je
wilt dat een boek er heel verzorgd en
netjes uitziet, maar voor de rest mag
het sober zijn. Degelijk, dat past ook
bij de koper. De kunst is eigenlijk om je
risico in te perken.Je moet wel probe
ren om iets heel moois neer te leggen
en in acht of negen gevallen draait het
net of net niet uit de kosten en die ene
keer moet je er uitsteken. Zo werkt
het, ook voor landelijke uitgevers".
Gevecht
Het gesprek komt voor de zoveelste
keer op het dilemma tussen economie
en cultuur. Jan Bruijns steekt een siga
ret op, Dick Anbeek grijnst. Zo gaat
het altijd, het hóórt er nu eenmaal
bij.hoor je hem hardop denken:
,,Het boekenbedrijf is een continue
gevecht tussen de economie en de cul
tuur. Het ene moment voel je je cul
tuurdrager, het andere moment moet
je gewoon je geld verdienen. En je
moet jouw tent draaiende houden om
nieuwe investeringen te kunnen
doen".
Als ik vantevoren weet dat ik een
boek niet zal verkopen, koop ik het
niet in. Absoluut niet. Met uitgeven is
het precies hetzelfde, al is daar de
ingreep veel groter. Je moetje als uit
gever en ook als boekverkoper steeds
afvragen of het culturele dat je
nastreeft of je dat economisch kunt
vertalen.Dat is juist ook weer het leuke
van ons vak".
Jan Bruijns knikt. Hij gaat dat gevecht
ook steeds aan, maar soms met andere
wapens:
,,lk ben van huis uit historicus. Vaak heb
ik heel sterk de overtuiging: dit boek
moet er gewoon komen. En dan komt
het er. Dat is het verschil met een aantal
andere uitgevers in Zeeland. Bijvoor
beeld een drukkerij, die het als nevenac
tiviteit doet, die bekijkt het vanuit de
kosten. Benut de leegloopuren en kijkt
vooral naar de markt.
Ik neem dan misschien wat meer risico's,
maar gebruik ook weer de subsidiemo
gelijkheden. Stichtingen, ge-meenten of
de provincie, die ook vinden dat dat
boek er zou moeten komen. Die nemen
een stukje risico weg. Je hebt als uitge
ver dan ook een culturele functie
namens die subsidiegevers".
Die functie wordt regelmatig waarge
maakt. Het Zeeuwse publiek kan nog
steeds kiezen uit een ruim aanbod
boeken uit en over de eigen streek,
grofweg verdeeld in vijf genres: dia
lect, geschiedenis en plaatsbeschrijvin
gen, water en natuur, toeristische uit
gaven en Tweede Wereldoorlog.
Voor de boekhandel is het Zeeuwse
boek erg belangrijk.
Er wordt geknikt.
,,Het is een belangrijke kurk waar je
bedrijf op draait", zegt Dick Anbeek.
,,Van een Zeeuws boek weet ik bijna
altijd dat het verkocht wordt, van elke
uitgave verkoop ik er altijd wel hon
derd".
Anbeek en Bruijns hebben berekend
dat het Zeeuwse boek goed is voor 15
procent van de totale omzet. En dan,
niet zonder trots: Er zijn niet veel
regio's in Nederland waar dat het geval
is hoor. De belangstelling voor het
Zeeuws eigene is zeer groot. In dat
opzicht is Zeeland dus toch echt nog
een coherente provincie in tegenstel
ling tot bijvoorbeeld Noord-Holland of
Utrecht. We staan in het rijtje van Lim
burg, Brabant en natuurlijk Friesland,
dat erg goed ligt in de markt van
regionale uitgaven".
„Als je als Zeeuwse boekhandel niet
goed in Zeeuwse uitgaven zit, dan is
jouw bedrijfsresultaat absoluut minder.
Een boekhandel in de provincie is er bij
gebaat dat er goed uitgegeven wordt
in Zeeland. Maar helaas is dat bij veel
boekwinkels niet bekend. Die nemen
te weinig Zeeuwse titels op en kunnen
dan niet aan de vraag van het publiek
voldoen. Onbegrijpelijk eigenlijk".
De Koperen Tuin in Goes kreeg een
half jaar na het verschijnen van het
grote succes 'De Ramp, een recon
structie' van Kees Slager regelmatig
telefoontjes van mensen die al bij drie
boekhandels nul op rekest hadden
gekregen.Een gemiste kans.
Jan Bruijns:,,Dat niet alleen. Het bete
kent ook dat de boekhandel niet mee
werkt aan de uitgeverij-mogelijkheden
in de provincie.Voor mij als uitgever is
de boekhandel het kanaal naar het
publiek. Maar als die boekhandel dan
alleen maar nieuwe titels inkoopt, dan
binden ze gewoon een molensteen
rond je nek. En: ze missen ook nog
eens nieuwe kansen in de toekomst".
Dijk Anbeek geeft het grif toe: zo gaat
het in de praktijk en hij weet ook waar
om. „Een gigantische overproduktie.
Dat is één van de kernproblemen in de
boekenbranche. Er komt veel te veel
uit, waardoor de boekhandel het goe
de oude weieens te vroeg vergeet en
zich te snel richt op het nieuwe.
En in Zeeland komt daar nog bij dat er
relatief veel verkooppunten zijn, tussen
de dertig en veertig op een bevolking
van zo'n 360.000. Dat is gigantisch
veel".
„Een boekhandel per 10.000 Zeeuwen
zo ongeveer", rekent Jan Bruijns snel
voor. „Dat betekent een beperkt assor
timent, geen grote Zeelandica-afdeling
maar een beetje van alles wat.
Voor ons ligt het anders: het feit dat
we boekhandel zijn en óók uitgever
van Zeeuwse boeken zorgt er ook voor
dat mensen je herkennen als regionaal.
Komt er een ander regionaal boek uit,
dan komen ze weer naar ons toe en zo
groeit die afdeling vanzelf".
Fanoy van Dick Anbeek en Jan Bruijns'
Koperen Tuin gaan door voor de 'bete
re Zeeuwse boekhandel'. Ze hebben
die positie verworven mede dankzij het
Zeeuwse boek. Dat heeft hun boek
handelsfunctie danig versterkt. Dick
Anbeek kan het niet vaak genoeg zeg
gen:
„Dat wordt vaak sterk onderschat.
Zonder die Zeeuwse boeken, maar ook
zonder boeken over de tuin, dieren en
de natuur zou ik in Middelburg geen
goede afdeling literatuur kunnen run
nen. Dat besef maakt je tot een betere
boekhandel".
Jan Bruijns deelt die filosofie en draagt
die in Goes uit voor zijn verzorgingsge
bied op de Bevelanden.,,Je moet ook
poëzie hebben, want mensen die boe
ken kopen, kopen ook vaak boeken.
Als je geen poëzie hebt, dan verlies je
ook omzet op 't gebied van andere
literaire uitgaven. Veel boekhandels
14 Zeeuws Tijdschrift
