Mondriaantallen
Het publiek van de Mondriaantentoonstellingen in Zeeland
Dick van der Wouw en Wim Hofman
Herdenkingen lukken de ene maal beter
dan de andere. 1994 was het Mondri-
aanjaar. Men vierde dat Piet Mondriaan
een eeuw daarvoor geboren was. Ook
in Zeeland maakte men zich op om hem
te herdenken. Niet dat de beroemde
kunstenaar in Zeeland geboren of
gestorven was: de herinnering aan zijn
verblijf in Domburg werd aangegrepen
om een en ander te organiseren. Niet
dat zijn werk vergeten of geheel onbe
kend zou zijn: vooral zijn latere abstrac
te werken zijn gepopulariseerd en ver-
commercialiseerd. Zijn lijnen en kleuren
kon je al terugvinden op stoelen en ban
ken, koekblikken, zwempakken, strop
dassen, fijnschrijvers. Er zijn Mondriaan-
kalenders, Mondriaanjasjes, Mondri-
aansnoepjes, Mondriaankaarten, Mon-
driaanstekers. Wellicht had het juist zin
om het echte werk eens te laten zien en
te proberen de sfeer en de ideeënwereld
te schetsen waarin zijn werk tot stand
kwam. In Zeeland werden wat zaken
ontwikkeld, er werden publikaties en
tentoonstellingen voorbereid, er werd
geld van de provinciale begroting gere
serveerd en er werd een stichting opge
richt die de zaken koordineerde.
In Domburg kwam een tentoonstellings
gebouwtje tot stand, een poging om het
expositiepaviljoen van Toorop cum suis
uit 1912 na te bootsen, het Marie Tak
van Poortvlietmuseum waar de tentoon
stelling uit dat jaar werd gerecapitu
leerd. De Sector Cultuur van VMC-Zee-
land kwam met enkele educatieve pro-
jekten, in Westkapelle was er een foto
tentoonstelling over Mondriaan en tijd
genoten, er kwam een Mondriaanfiets-
route, een Mondriaanwandeling door
Domburg, er waren een aantal publika
ties en het Zeeuws Museum organiseer
de een thematentoonstelling van werk
van kunstenaars die in het begin van
deze eeuw in Zeeland werkten en wist
zelfs opeens een kleine Mondriaan aan
te kopen.
Deze inspanning op het gebied van de
kunsthistorie waren geen doel op zich,
maar men zag er van overheidswege
ook een mogelijkheid in om Zeeland te
promoten en om toeristen te trekken.
Om meer inzicht te krijgen in de reacties
van het publiek op de manifestatie heeft
het provinciaal bestuur onderzoek laten
doen.
In Zeeland worden zelden publiekonder-
zoeken gedaan en zeker niet bij ten
toonstellingen. Organisatoren van ten
toonstellingen vinden dat om verschil
lende redenen niet erg urgent. Zo gaf
Ter Braak, directeur van de Stichting
Beeldende Kunst in Middelburg en als
dusdanig verantwoordelijk voor het ten
toonstellingsprogramma in de Vleeshal,
onlangs tijdens een diskussiemiddag in
Vlissingen geruststellend te kennen dat
hij publieksonderzoeken onnodig vindt:
hij weet bij voorbaat al hoe het publiek
reageert.
Uit het onderzoek "Zeeland Mondriaan
1994" dat gebaseerd is op steekproeven
bij twee tentoonstellingen komen toch
wel een paar zaken naar voren die bij
voorbeeld van belang kunnen zijn bij de
diskussie of men in de toekomst nog
moet streven naar soortgelijke manifes
taties of niet.
Museumbezoek
Museumbezoek in Nederland is de afge
lopen jaren flink gestegen, de opkomst
van de ultramoderne media ten spijt.
Deze forse groei in bezoekersaantallen
zien we echter niet terug in Zeeland als
we kijken naar de ontwikkeling in de
bezoekersaantallen bij het Zeeuws
Museum. Er blijken daar door de jaren
heen nogal wat fluctuaties in de bezoe
kersaantallen te zitten (afbeelding 1),
maar de algemene trend sinds 1979 laat
slechts een zeer geringe stijging zien.
Sinds 1989 is het zelfs steeds minder
geworden met de bezoekersaantallen
van het Zeeuws Museum. In 1993 zijn
de bezoekersaantallen gezakt tot minder
dan 34.000. In 1994 wordt deze dalen
de lijn duidelijk doorbroken. Voor het
eerst worden dan weer meer bezoekers
binnen de poorten gehaald dan het jaar
ervoor. De aktiviteiten in het kader van
het Mondriaanjaar 1994 zijn zonder
twijfel hiervan de oorzaak. Dit betekent
dat er sinds het succes van de 'Suske en
Wiske' tentoonstelling weer een evene
ment is geweest met een zodanig
omvangrijke betekenis dat het de
bezoekerscijfers een opwaartse push
geeft.
Afbeelding 7: Ontwikkeling in bezoekersaantallen sinds 1979 (geïndexeerd).
Bronnen: CBS, Provincie Zeeland.
Zeeuws Tijdschrift 27
