Parel aan de Oosterschelde
Een beeld van Teja van Eloften in Zierikzee
Natuur
Nico Out
Kunstopdrachten worden vaak zo nauw
omschreven dat je je kunt afvragen of
de commissie niet beter zelf het beeld
kan maken. In Zierikzee ging het anders.
De kunstenaar mocht de locatie uitzoe
ken. En ook de thematiek was vrij, met
dien verstande dat het beeld iets met de
stad en het eiland Schouwen-Duiveland
te maken moest hebben. Toen Teja van
Hoften de brief met de opdrachtom
schrijving las, wist ze het meteen: 'Parel
aan de Oosterschelde' stond er onder
het logo van de gemeente. Dat moest
het worden....
Zo ontstond het idee voor het beeld dat
op 22 november is geplaatst. Uit de
tientallen inzendingen koos de selectie
commissie er drie. Eén daarvan was het
Zonder titel, keramiek, 7995.
voorstel van Teja van Hoften uit Burgh-
Haamstede. Zij besloot om haar schets
ontwerp zo te maken dat de enige toe
lichting erbij uit de opmerking kon
bestaan "Het wordt tien keer groter".
Het ontwerp werd in granito uitgevoerd.
Dat materiaal heeft zij ook gebruikt voor
het definitieve beeld, een platte vorm:
de omtrek van Schouwen-Duiveland
met op de plaats van Zierikzee een witte
bol, de parel. Het vlakke deel is 60 cm
hoog en 570 cm lang bij een breedte die
variert van 90 tot 210 cm. De witte bol
heeft een diameter van 60 cm. Teja van
Hoften omschrijft haar ontwerp als:
"een landkaart, een organische vorm
met de grillige begrenzing gevormd
door zijn natuurlijke geschiedenis. Een
strak, diepzwart, glanzend gepolijst vlak
met matte, afgekalfde randen, zoals ook
de kust op verschillende plekken steeds
weer afgeslagen wordt. In contrast
daarmee de geometrische schoonheid
van de perfecte bol. Het liggende land
vormt als het ware een sokkel voor de
stad". Op de gekozen plek, het plein
aan de oostzijde van de Nieuwe Kerk,
staat het horizontale karakter van het
beeld haaks op de monumentale zuilen
van de kerk. Het beeld ontleent span
ning aan contrasten: horizontaal/verti
caal, licht/donker, glanzend/mat, orga
nisch/geometrisch. Het herinnert de
voorbijganger aan de plaats waar hij
zich bevindt en het is tevens een oriën
tatiepunt; de plaatsing ten opzichte van
de vier windstreken komt overeen met
de ligging van Schouwen-Duiveland. De
'Parel aan de Oosterschelde' geeft ook
uitdrukking aan de tegenstelling tussen
de natuur die Zierikzee omgeeft en de
stedelijke, door mensen gemaakte cul
tuur. In het beeld zijn beiden in even
wicht. Zo ontstaat een ook letterlijk op
te vatten rustpunt, je kunt immers op
het beeld zitten.
De natuur neemt in het werk van Teja
van Hoften een centrale plaats in.
Vruchtbaarheid, groei, transformatie en
energie zijn enkele thema's waarin zij
haar betrokkenheid op de natuur vorm
geeft. Haar werk is een ingetogen
oproep tot verwondering over de vor
menrijkdom van de natuur en de pro
cessen die erin plaatsvinden. "Mensen
verdwijnen, de natuur blijft" is één van
haar uitspraken.
Eind 70er jaren boetseerde zij nog wel
mensfiguren: dramatische beelden,
geladen met emoties. In de jaren '80
spitste zij het onderwerp 'mensen' toe
op leven en dood. Organische, opbol
lende vormen verbeeldden vruchtbaar
heid, vlakke, ingekeerde gestalten
deden denken aan Egyptische doden-
beelden. Maar inmiddels zijn de uiteen
lopende verschijningsvormen van de
natuur haar inspiratie.
Als ik het werk van Teja van Hoften
moet karakteriseren, is transformatie
wellicht een sleutelbegrip. De materie,
meestal klei, zet zij om in vormen die
Zeeuws Tijdschrift 31
