Th»
Johannes Goedaert (1617 1668) schilder-entomoloog
Grepen uit de geschiedenis van de kunst in Zeeland X
Laurens J. Bol
Een Frans edelman, Balthasar de Monco-
nys1, reisde in het jaar 1663 als een
opmerkzaam toerist door de Nederlan
den. Hij was een man met een gretige
culturele belangstelling, belust op curio
sa en presiosa, begerig naar ontmoetin
gen met kunstenaars, verzamelaars en
schrijvers. In Delft bezocht hij Johannes
Vermeer, in Vlissingen verzamelaars van
schelpen onder andere, en in Middelburg
Johannes Goedaert (afb. 1). Bij de Mid
delburgse uitgever zag hij dan "l'orginal
du livre d'ensectes" van Goedaert,
"Metamorphosis Naturalis" van "Goed-
artius". Het handschrift, door de auteur
zelf geïllustreerd, boeit hem zozeer dat
hij met hem kennis wil maken. De vol
gende dag begeeft De Monconys zich
naar "Ie Muleater, qui veut dire Porte de
la vache" (hier verwart de vreemdeling
het Molenwater met de nabij gelegen
Koepoort) om "Goedaert Ie peintre" te
bezoeken, maar de mooie dochter van
de schilder: 'Tune des plus belles et de la
plus douce physonomie" (sic) zegt hem
dat de vader niet thuis is. Nog diezelfde
dag herhaalt De Monconys zijn poging
om de schilder-entomologist te ontmoe
ten, nu in gezelschap van Fierens, en met
succes. In een dagboek schrijft hij: "II est
fort bon peintre en paysages, en insectes
et en fleurs".
Johannes Goedaert woonde in Middel
burg aan het Molenwater. Als hij zijn
woning verliet hoefde hij maar enkele
honderden schreden te gaan om via de
Koepoort de akkers en de weiden, de
hoven en de hoeven van het liefelijke
eiland Walcheren te bereiken. Vooral
trok hem de duinstreek, om de verge
zichten over het eiland en om het klein
gedierte dat daar school, onbekend -
ongeacht een aandachtige. Van de Ven-
ne wordt geboeid door het dynamische,
het gebeurende, Goedaert door het stil
le, het zijnde. Portret van Johannes Goedaert. R. van Persyn sculpt, naar W. Eversdyck pinx. Uit Metamorphosis Naturalis I.
l 'f rs dyd. J';
2 Zeeuws Tijdschrift
