De Zeeuwse Bibliotheek: van culturele
krachtcentrale naar supermarkt
G.E. Huisman
De financiële omgeving van de Zeeuwse
Bibliotheek is al flink wat jaren te verge
lijken met een dalende roltrap. Op die
roltrap staat de Zeeuwse Bibliotheek. Als
zij stil blijft staan valt ze er, volgens de
wetten van de zwaartekracht, vanzelf
af. Loopt ze even hard omhoog als de
roltrap daalt, dan staat ze stil. Stilstaan is
per definitie achteruitgaan. Het is dan
ook pure noodzaak dat de Zeeuwse
Bibliotheek in het belang van haar eigen
bestaansrecht behoorlijk snel naar
boven loopt.
Vormt de terugtrekkende overheid (in
financiële, maar ook in regulerende zin)
de enige reden om heel kritisch naar de
eigen taak te kijken?
Veranderingen
Veranderingen in de samenleving, dus
ook bij de afnemers en aanbieders van
bibliotheekdiensten, vinden voortdu
rend plaats. Zo stijgen prijzen van boe
ken en vooral tijdschriften continu. De
jeugd heeft erg veel alternatieve
mogelijkheden om de vrije tijd te
besteden en is vaak moeizaam te moti
veren tot lezen. De samenleving wordt
steeds meer multicultureel. Processen
van ontgroening en vergrijzing zetten
zich voorlopig voort. Grote groepen in
de samenleving hebben behoefte aan
een wegwijzer in de enorme informa
tiestroom en aan ondersteuning bij het
vinden van de opritten naar de elektro
nische snelweg. Verstopping van deze
snelweg dreigt omdat er een overwel
digend informatie-aanbod op te vin
den is. Voornamelijk wetenschappelij
ke media verschijnen steeds minder in
grafische en steeds meer in digitale
vorm. Het blijkt dat mannen tussen
pakweg 20 en 40 jaar niet zo erg veel
belangstelling voor de 'normale' bibli
otheekproducten hebben, maar wel
weer voor cd-rom en cd-i. De elektro
nische snelweg ontwikkelt zich weer
galoos.
De stilte keert weer
Hoe ziet de Zeeuwse Bibliotheek eruit
zonder op deze ontwikkelingen en
behoeften in te springen? Het antwoord
is simpel: de Zeeuwse Bibliotheek is ten
dode opgeschreven. Want: jeugd, jonge
ren en de jongste groep volwassenen
bezoeken de bibliotheek niet (meer).
Mannen van twintig jaar en ouder mij
den het gebouw aan de Kousteensedijk.
Het aanbod van boeken en tijdschriften
neemt drastisch af. De steeds ouder wor
dende en/of de allochtone gebruiker van
de bibliotheek kan dan ook steeds min
der vinden wat hij/zij graag wil lezen.
Kortom: de stilte keert weer. De Zeeuw
se Bibliotheek wordt op de lange termijn
een stiltepaleis met alleen een museale
functie. Voornamelijk promovendi
komen aan hun trekken door het raad
plegen van de thans aanwezige, maar
steeds moeilijker up to date te houden,
wetenschappelijke collectie en het oude
bezit. Voorwaarde is dat dit bezit 'zo
goed als oud' gerestaureerd is. Maar de
overheid bekostigt ook dergelijke res
tauraties niet...
Voorkomen
Hoe dan verder? Einde Zeeuwse Biblio
theek?
Het is zonder meer van groot belang
deze sombere, overigens op lange ter
mijn veronderstelde, situatie te voorko
men. Noch de inwoner van de provincie
Zeeland (en die van de gemeente Mid
delburg in het bijzonder), noch de
gemeentelijke en provinciale overheid,
noch het personeel van de Zeeuwse
Bibliotheek krijgt voor dit vooruitzicht de
handen op elkaar. Het toch al niet roos
kleurige culturele klimaat in onze pro
vincie biedt in die situatie onvoldoende
mogelijkheden voor recreatie, informa
tie, cultuur, educatie en wetenschappe
lijk onderzoek. Met ons allen zullen we
dan ons heil in Zuid-Holland of Noord
Brabant moeten gaan zoeken.
Multimediaal kennis- en
cultuurcentrum
Wat nodig is is dat de Zeeuwse Biblio
theek haar missie herziet en daarnaar
handelt. Slechts door een multimediaal
kennis- en cultuurcentrum te willen zijn
is het hiervoor geschetste sombere sce
nario te voorkomen. Wat ook nodig is is
het aanpassen van de strategie. Dit
betekent dat de Zeeuwse Bibliotheek:
- haar positie als kenniscentrum verbe
tert door het optimaal benutten en
Automatisering Zeeuwse Bibliotheek. Foto: W. Helm.
22 Zeeuws Tijdschrift
