Atuaca
Geachte Lezer, in het Zeeuws Tijdschrift
1995-3 bracht ik U met mijn onderzoek
naar de vroege Zeeuwse geschiedenis
naar Antwerpen (waar St.Willibrord zijn
missiebisdom had) en zelfs helemaal
naar Luik (waar de zg Maastrichtse bis
schoppen resideerden). Nu hebt U wel
licht bij Uzelf gedacht: mooi bedacht
beste Rozemeyer, maar heb je ook een
bewijs voor die stellingen. De reden dat
ik nu nog eens Uw aandacht vraag voor
Atuaca is dat ik inderdaad denk een
bewijs gevonden te hebben, en wat
voor een!
Wat was ook weer het geval:
In 450 vluchtte bisschop Servatius van
Tongeren voor invallende Hunnen naar
Antwerpen. De Tongerse bisschopen
bleven daar 200 jaar in ballingschap.
Daarna keerde het bisdom terug, maar
J. A. Rozemeyer
niet naar Tongeren maar naar Luik. Deze
translatie van het bisdom heeft historici
zeer bevreemd, omdat nergens melding
werd gemaakt van een officiële over
plaatsing van het bisdom, terwijl dat
toch wel gebruikelijk was. Mijn stelling
was dat het bisdom niet werd overge
bracht naar Luik, maar er terugkeerde.
Dat wil zeggen dat m.i. de "Tongerse"
bisschoppen oorspronkelijk niet afkom
stig waren van Tongeren, maar van Luik.
Het is de naam Tungrensis die verwar
ring heeft gezaaid.
Welke argumenten waren er om Atuaca
in Luik te localiseren?
In de Romeinse tijd woonden in oost-
België twee volken: de Eburones in het
gebied rond Tongeren, en de Atuatuci in
de Maasvallei tussen Namen en Luik.
Het Romeinse Rijk was opgedeeld in
provincies, de Civitates. In oost-België
lag de Civitas Tungrorum met Atuaca als
hoofdplaats. Het lijkt logisch een plaats
Atuaca te zoeken op de plek waar het
volk met dezelfde naam woonde, de
Atuaken, dus in de omgeving van Luik.
De bisdommen na de Romeinse tijd ont
stonden steeds op die plaatsen waar
voorheen een Civitas-hoofdstad was,
zoals bv bij Doornik, Kamerijk, Reims,
Keulen etc. Het feit dat Luik bisschops
stad werd, zou ook hier kunnen verwij
zen naar een mogelijke Romeinse voor
geschiedenis als Civitas-hoofdstad.
In 57 vC werd het volk van de Atuaken
als slaaf naar Rome verkocht. In het ont
stane vacuum trok het volk van de
Tungri de regio binnen. De Civitas-
hoofdstad ging nu heten: Atuaca Tung
rorum: plaats der Atuaken, nu bewoond
door Tungri. Deze Tungri hebben ook
hun naam gegeven aan de plaats Ton
geren, een Romeinse vesting op de weg
van Bavai naar Keulen. Aanwijzingen
dat Atuaca bij Tongeren gelegen zou
hebben zijn nooit gevonden. Eigenlijk
Op deze gravure van Luik uit 7800 is goed de strategische ligging van de stad te zien. Omgeven door hoge heuvels ligt Luik op enkele eilanden in de Maas op de
plaats waar de Ourthe (rechts) in de Maas stroomt. De stad wordt beschermd door de hooggelegen citadel linksboven.
Zeeuws Tijdschrift 29
