Talloze malen vastgelegd. Het Veere van
Wim Vaarzon Morel
Francisca van Vloten
Op 6 april 1996 opende de schilder Wim Vaarzon Morel de dubbeltentoonstelling In
schoonheid verstild. Jan Heyse 1882-1954 in het Marie Tak van Poortvliet Museum
in Domburg en het Zeeuws Museum in Middelburg. Zijn vurig pleidooi bij die gele
genheid voor meer aandacht voor de Veerse schilders uit de jaren 1900-1962 - in
navolging van de sterk toegenomen aandacht voor de kunstenaarskolonie in Dom
burg (1898-1928) - is niet onopgemerkt gebleven. Het museum De Schotse Huizen
in Veere is voor Vaarzon Morel de ideale plek voor een permanente tentoonstelling
van hun werken.
Pleidooi
'Domburg - ik vind het fantastisch wat
daar van de grond kwam, het fenomeen
dat nu eens een streek belangrijk was
voor de ontwikkeling van de moderne
kunst. Maar de Veerse schilderskolonie
was toch ook niet niks, en wat komt
daar nu van terecht?
Individuen waren het, de blijvers en de
passanten. Voor mij zijn de schilders in
Veere, zoals ik ze er aantrof als jonge
jongen die schilderde vanaf 1947, de
grote mannen (en vrouwen) van vroe
ger en nog steeds een voorbeeld. Zij
hebben zich volledig aan de schilder
kunst gewijd, leefden teruggetrokken in
Veere, hun eigen bekendheid in de weg
staand door zich niet in het gewoel van
de grote steden te storten of de pers te
bewerken. Zij verdiepten zich in hun
kunst met een heel eigen filosofie en
vaak onder zeer armoedige omstandig
heden.
Zij werden en worden ondergewaar
deerd, zoals men dat noemt. Waaraan
meet men dat eigenlijk af? In de ver
schillende circuits wordt verschillend
gewaardeerd. In het officiële, door de
overheid gesubsidieerde circuit is baan
brekend zijn een vereiste. Voor het werk
van gelijkgestemde schilders is in de
grote musea geen plaats, behalve in de
kelder.
Dat lijkt het lot van de Veerse schilders
te bezegelen, want - al zijn hun werken
in het circuit van kunstkenners, kunst
handelaren, verzamelaars en liefhebbers
zeer gezocht - het grote publiek kent
hen niet en krijgt ook niet de kans hen
te leren kennen. In samenhang is hun
werk nergens te zien.
Ik vrees dat het na de Heyse tentoon
stelling weer stil zal worden. Een eenling
redt het niet. Kijk maar naar de geschie
denis van de kunst, groepen zijn een
voorwaarde. Ik ben bang dat als subsi
dies voor de Schotse Huizen nu uitblij
ven, Veere als een dependance van Mid
delburg stijlkamers, klederdrachten en
vistuig krijgt toebedeeld. En alles in Vee
re slaapt toch al! Ik zou dit niet durven
zeggen, als ik niet in Zeeuws Tijdschrift
nr 6/1995 een artikel van G.R. Heere
bout, voorzitter van de Vereniging
Zeeuwse Musea, had gelezen. Hij ziet
de toekomst voor regionale en vooral
thematische musea somber in. Hij pleit
dan ook voor een krachtige aanpak op
het gebied van landbouw en kleder
dracht.
Waarom niet ingezien welk een schitte
rende kans hier blijft liggen? In Veere
een permanente expositie rond de schil
derskolonie, Veere als onderwerp in de
schilderkunst naast een historische con
text en achtergrond - de stad, de haven,
de gebouwen, de vissers, de boeren, de
klederdrachten bij elkaar gebracht en
zorgvuldig gedocumenteerd. En dat alles
voor de prijs van één Mondriaan (die ik
trouwens heel mooi vind)!'
Nieuwe plannen
Vaarzon Morel liet het niet bij woorden.
Schreef de PZC op 3 april van dit jaar
nog "Veers museum Schotse Huizen sluit
de deuren" en op 4 april "De Schotse
Huizen mogelijk onderdeel van Zeeuws
Museum", op 31 mei kwam het dagblad
met het volgende bericht: "Vaarzon
Morel heeft plan om Schotse Huizen [te]
redden. - De Amsterdamse schilder
Vaarzon Morel heeft een ambitieus plan
ontwikkeld om Museum De Schotse
Hulzen in Veere van de ondergang te
redden. Als telg van een bekend Veers
schildersgeslacht heeft hij de afgelopen
maanden met ergernis aanschouwd hoe
de gemeente en de Stichting De Schotse
Huizen er niet in zijn geslaagd het muse
um open te houden. Mede om te voor
komen dat het pand straks een heel
andere bestemming krijgt, stelt Vaarzon
Morel voor er in tien jaar tijd een muse
um van te maken waarin permanent
schilderijen hangen van de vele schilders
die in het verleden in Veere hebben
gewoond en gewerkt. Vanaf 7 juni is al
een bescheiden voorproefje te zien van
wat in De Schotse Huizen tot stand zou
kunnen komen. Om te voorkomen dat
het museum tijdens de activiteiten van
'Veere 700' gesloten zou blijven, heb
ben enkele bewoners besloten een
expositie in te richten met werk van
Veerse schilders, in bruikleen gevraagd
aan particulieren. Vaarzon Morel ver
richt de opening.En vervolgens: "Vaar
zon Morel stelt ronduit dat de lokale en
de Rijksoverheid hebben gefaald in het
vinden van een oplossing voor De
Schotse Huizen. Met inwoners van Vee
re werkt hij nu aan een organisatie die
Wim Vaarzon Morel jr, mei 1996.
16 Zeeuws Tijdschrift
