Hoogtepunt Festival Nieuwe Muziek
Een (nieuw) lied van Opgang
in de Grote Kerk van Veere
Psalm 122
Peter van Houte
Het heeft de nodige voeten in de aarde. Met horten en stoten gaat het, zoals vaker
bij een creatief proces. De wording van de eerste semi-scenische uitvoering van
Psalm 122 van componist/rietblazer Willem Breuker is nog in volle gang. Het is hoog
zomer in Zeeland. De componist zelf is tijdelijk 'ondergedoken' om inspiratie op te
doen, terwijl beeldend kunstenaar Gerard Hali in de Grote Kerk van Veere zijn plan
nen presenteert voor het toneelbeeld en de theaterregie. In Amsterdam werkt pro
fessor doctor Karei Deurloo aan begeleidende teksten voor de voorstelling. Zijn vert
aling van Psalm 122 uit het Hebreeuws ligt al klaar. Het orkest van 18 musici (Willem
Breuker Kollektief Mondriaan Strings) en dirigent Huub Kerstens en zijn Koor Nieu
we Muziek verkeren nog in de onwetendheid die bij deze vakantietijd hoort. Ze krij
gen straks de taak de psalm in Hebreeuws, Engels en Nederlands te zingen, in de zet
ting van Willem Breuker. Er is ook een rol weggelegd voor een draaiorgel, een toneel-
stem én voor het publiek, dat natuurlijk nog van niets weet. De compositie -een
opdracht van de Prof. dr. G. van der Leeuwstichting- moet het hoogtepunt worden
van het twintigste Festival Nieuwe Muziek en het slot van de Zeeland Nazomer Fes
tivals. Een psalm als avondvullende muziektheatervoorstelling. Dat is nog niet eerder
vertoond. Hoe is dat zo gekomen?
,,We zouden herhaald willen zien -en wat
ons betreft eindeloos en op veel manie-
ren- dat er beloften zijn, dat er iets
belóófd is. Dat de toekomst, hoe je het
ook wendt of keert, tegen beter weten in
veelbelovend is", zegt voorzitter Bram
van Hengel van de Professor van der
Leeuwstichting. ,,En we weten dat kun
stenaars dat óók weten. Elke kunstenaar
heeft altijd dat geloof in het visioen,
anders kan hij z'n werk niet doen!"Hij
zou graag zien dat de stichting fungeert
als inspiratiebron voor de kunstenaar,
waarbij expliciet moet worden vermeld
dat elke kunstenaar volstrekt vrijgelaten
wordt in zijn interpretatie van de
opdracht. Eerder stelde de stichting Mari-
nus Boezem in staat om de plattegrond
van de kathedraal van Reims op ware
grootte uit te leggen op Neeltje Jans en
mocht Moniek Toebosch engelengezang
laten klinken uit autoradio's op de
Afsluitdijk. Dit keer -ter gelegenheid van
het 40-jarig bestaan- moest het evenwel
een compositieopdracht zijn met een
extra dimensie én voor een groter
publiek. ,,Op een gegeven moment viel
de naam Breuker en vanaf dat moment
was het voor iedereen duidelijk dat hij het
moest zijn", aldus Van Hengel. „Wij had
den sterke behoefte om een pelgrims
psalm te kiezen, waarin het verlangen
naar dat visioen wordt uitgedrukt. Het
sprak Willem Breuker onmiddellijk aan;
vanaf het begin heeft hij het idee
omarmd." De motieven om te kiezen
voor juist deze compositieopdracht liggen
dieper, benadrukt Bram van Hengel. Ze
komen voort uit een reeks diepgaande
gesprekken die de stichting het afgelopen
jaar heeft gehouden met twaalf vooraan
staande mensen uit de politiek, het
bedrijfsleven, de sociale sector en de
wereld van kunst en wetenschap. De
stichting wilde van hen horen hoe ze over
de maatschappelijke ontwikkeling dach
ten en welke richting het volgens hen uit
gaat. Dat leverde het sombere beeld op
van de hedendaagse maatschappij dat hij
zelf óók zo kan schetsen: „Ik constateer
dat wij een heleboel van onze activiteiten
ontdoen van franje. We raken direct tot
de -zakelijke- kern en veroorloven ons
geen oponthoud meer. We proberen
recht-toe-recht-aan producten te leveren.
Dat is ook nodig want we zijn in een con
currentieslag verwikkeld, ledereen is er
op uit om het schip drijvende te houden
en al het overbodige weg te kappen. Met
alle begrip die ik voor die situatie heb,
Een lied van opgang. Van David.
Ik was verheugd toen ze tot mij
zeiden:
'Laten we gaan naar het huis van
de HEER'.
Onze voeten zijn blijven staan in je
poorten,
Jerusalem.
Jerusalem,
jij, ja gebouwd als een stad die
welsamengevoegd is,
Ja, daar gaan ze op, de stammen,
de stammen van HEM
- een getuigenis in Israël -
om te danken de Naam van de
HEER;
Want daar zijn gezet de zetels voor
het gericht,
de zetels voor Davids huis.
Vraagt vrede voor Jerusalem,
laat welvaren zij, die je liefhebben.
Laat vrede binnen je ommuring
zijn,
welvaren in je burchten.
Ter wille van mijn broeders en mijn
metgezellen
wil ik vrede over je spreken,
ter wille van het huis van de HEER,
onze God,
wil ik het goede zoeken voor jou.
constateer ik tegelijkertijd dat we het
leven op die manier ontdoen van buiten
gewoon belangrijke kanten. Als we daar
mee doorgaan verminken we het leven
onherstelbaar. In de 24-uurs economie
waar we naar toe gaan, nemen we ons
zelf steeds meer af en als we niet zorgen
dat er iets anders voor in de plaats komt
dan worden we wel erg arm. Dan laatje
je meeslepen met de gedachte dat het
leven inderdaad een jungle is, waarin
alleen de sterkste overleeft. En dat is strij
dig met waar de stichting en zijn naam
gever voor staat".
24 Zeeuws Tijdschrift
