torens hebben bij mij altijd een streepje
voor. Toch vroeg ik me af waarom ze er
niet allemaal zo uit zien: als een zuurstok
van de kermis. Een attractie, een tracta-
tie, deze vuurtoren. Geen wonder dat
juist dit lichtbaken is uitgekozen als
model voor de vuurtoren op het biljet
van 250,-.
Seizoen
De Vroonweg naar Renesse is geplaveid
met recreatievoorzieningen: mini-cam
ping, bungalowpark, camping, Zimmer
frei, camping, mini-camping. Een onon
derbroken lint toeristenonderkomens tot
aan het centrum van de badplaats.
Ooit heb ik gewoond in Renesse, vele
jaren terug. Sindsdien ben ik er slechts
een paar keer weer geweest. De laatste
keer ongeveer zestien jaar geleden. Ik
herkende het dorp niet meer. Het win
kelcentrum, in lichte tinten geverfd,
doet haast denken aan die van de bad
plaatsen aan de Spaanse kust. De res
taurants, snackbars en cafés zijn niet op
een hand te tellen. Maar het was vooral
de ring rond de kerk die me deed afvra
gen of ik werkelijk in Renesse was. De
mooie oude linden rond het grasveld
zijn vervangen door nietige boompjes.
De stoep is verbreed en voorzien van
standaard terrassen met gemetselde
muurtjes die de grenzen aangeven van
het bedieningsgebied van de horeca-
instellingen. De kerk en de oude huizen
staan er nog wel, maar de sfeer is duide
lijk anders. 'In de zomer is het heel
gezellig', zei de serveerster in het
Wapen van Renesse, 'dan zitten alle ter
rassen vol, de hele ring rond'. Wanneer
ik vraag naar haar verwachtingen van
de gevolgen van de herindeling, kijkt ze
me verbaasd aan. 'We vonden het wel
zonde van die oude bomen, maar nu
hebben we meer plaats voor de gasten',
is uiteindelijk haar antwoord. Renesse
heeft kennelijk niets te vrezen.
In de winter is het dorp uitgestorven. De
tijd wordt benut om de straten open te
breken, restaurants uitte breken en het
een en ander een nieuw uiterlijk te
geven. Het wachten is dan op de lente.
Maar eerst wordt een eeuwenoude tra
ditie in ere gehouden: half februari gaan
de dorpelingen 'Straorieën'. Dan mogen
de werkpaarden - die de hele winter op
stal hebben gestaan - de benen strek
ken. De kwade dampen van de lange
winter worden afgespoeld in de zee. De
paarden zijn voor de gelegenheid ver
sierd. De bonte optocht over het duin en
het strand is de voorbode van een nieuw
seizoen. De vele bezoekers zullen het
inwonertal van Renesse (een kleine
1.500 zielen) weer vele malen in aantal
overtreffen.
Versterking
De heer D. Mooijaart, voorzitter van de
VVV Schouwse kust, is ronduit positief
over de herindeling. Bij één gemeente
hoort ook maar één VVV. Nu zijn dat er
nog vijf. Drie jaar geleden is er al een
fusie geweest. Nu zal dat weer moeten.
Ze hebben dus ervaring. Mooijaart ver
wacht een versterking van het gebied
door toedoen van de herindeling. 'De
nieuwe gemeente, staat positief ten
opzicht van recreatie. Er zijn tenminste
allerlei beloftes gedaan in die richting.
De politiek is hopelijk betrouwbaar.
Recreatie is ook een belangrijke econo
mische poot voor Schouwen-Duiveland.
Dat kunnen we verstevigen door nieuwe
voorzieningen, zoals een pontje van
Bruinisse naar Zierikzee.' Wat minder
zeker is hij over de subsidies voor de
VVV in de nieuwe gemeente: 'Voor
1997 hebben we de subsidie veilig kun
nen stellen. We hebben vroegtijdig een
goed concept op tafel gelegd. Ook voor
1998 bereiden we een goed plan voor.
Toch wordt het dan een ander plaatje
wellicht. Overal trekt de overheid zich
terug. Nee, we hebben geen noodvoor
ziening. Wanneer de VVV op Schou
wen-Duiveland wordt geprivatiseerd,
zullen we de leden van de Recron moe
ten toespreken.'
De inwoners van de voormalige
gemeente Westerschouwen stemden
overwegend liberaal (VVD: 1132, CDA:
635, PvdA: 630) tijdens de gemeente
raadsverkiezingen van 13 november. En
dat is niet vreemd gezien de onderne
mingslust die er heerst. De VVD heeft
tijdens de verkiezingen de meeste zetels
verworven: 7. Ook de inwoners van alle
andere voormalig gemeenten verkozen
de liberalen boven de andere partijen.
Met uitzondering van Zierikzee, daar
kwam de PvdA het best uit de bus.
Smalstad
Op de tweede dag van mijn reis door
Schouwen-Duiveland is het weer niet
veel beter dan op de eerste. De hagel
striemt niet meer, maar de lucht blijft
dreigend grijs. Alsof het zal gaan sneeu
wen.
Brouwershaven is een smalstad, met
bebouwing om de haven. De haven
werd gebruikt als in- en uitvoerhaven
voor de bierbrouwers van Holland. Het
stadje is ontstaan toen graaf Floris V in
1285 opdracht gaf een haven te graven
in het dichtgeslibde Duivenee, een
stroom langs Brijdorpe die uitmondde in
zee op de plaats waar nu Brouwersha
ven ligt. Uit een privilege van 1477 blijkt
dat de plaats stadsrechten bezat. Met de
wallen die in 1590 voltooid werden,
kreeg Brouwershaven ook het uiterlijk
van een stad. De benaming smalstad
houdt in dat Brouwershaven geen zetel
had in de Zeeuwse Staten. De betekenis
van het stadje was er niet minder om;
Engeland, de Oostzeelanden en Keulen
dreven hier handel. Haring, meekrap,
zout en uien werden uitgevoerd, steen
kool en wol kwamen binnen.
Aan het begin van de bloeiperiode van
Brouwershaven (1577) werd Jacob Cats
er geboren. Deze raadspensionaris en
groot dichter was een overtuigd Calvi
nist, een mensenkenner en een prediker
van goede zeden. Hij staat nog steeds
op de Markt, een boek te lezen. De
legende vertelt dat de dichter steeds een
bladzijde omslaat wanneer hij de kerk
klok hoort slaan.
Op 26 januari 1682 ging een groot deel
van de wallen verloren in een geweldige
watervloed. Eén van de vijf poorten
begaf het, vier bruggen werden wegge
slagen en talloze huizen werden ver
zwolgen. Het omliggende land raakte
bedekt met zand en slik. Het stadje ging
teloor. In 1820 ging de laatste stads
poort tegen de vlakte. Een grote brand
en een aantal epidemieën brachten het
inwonersaantal op 322. De een zijn
dood is de ander zijn brood: door het
dichtslibben van het Goerese Gat moes
ten grote zeeschepen in Brouwershaven
ankeren en hun waar verhandelen,
omdat Rotterdam onbereikbaar gewor
den was. Het Brouwerhavensche Gat
had tenminste betonning. Het stadje
bloeide tussen 1840 en 1860 op. Maar
Zeeuws Tijdschrift 5