Signalementen
Jan Bruijns
Het eiland met de gouden rand
Het eiland Walcheren is ouder, dan de
titel suggereert van het onlangs ver
schenen 'Duizend jaar Walcheren' (A.
Beenhakker, P.A. Henderikx, L.M.
Hollestelle, A.P. de Klerk, J.H. Kluiver,
L.R. Priester en J. Zwemer, Koninklijk
Zeeuwsch Genootschap der Weten
schappen, 9070534231, 65,-). Wel
bestrijkt de waterstaatkundige ge
schiedenis zo'n duidend jaar en daar
gaat dit boek dan ook over. Vele as
pecten daarvan worden erin belicht,
van het ontstaan van het eiland, de
bedijking, de afwatering en de dijkzorg
in de Middeleeuwen, tot aan de zorg
voor de zeeweringen in de huidige tijd.
Het Waterschap Walcheren wilde, ter
gelegenheid van haar opheffing in ver
band met de totstandkoming van het
nieuwe Waterschap De Zeeuwse eilan
den, haar geschiedenis beschreven
zien. Daarom is het Zeeuws Genoot
schap gevraagd 'een goed, inhoudelijk
verantwoord gedenkboek samen te
stellen dat leesbaar zou zijn voor een
breed publiek, en op zeer korte termijn
in de boekhandel zou liggen'. In de
verantwoording wordt aangegeven,
dat er echter te weinig tijd beschikbaar
was, om dè geschiedenis van het Wa
terschap Walcheren te schrijven. Het
boek is dan ook niet opgebouwd uit
hoofdstukken, maar bestaat uit een
dertigtal artikelen, die in drie tijdper
ken zijn gerangschikt en thematisch
geordend.
Met zoveel auteurs aan één boek wer
ken, met als basis een reeks bestaande
artikelen, heeft natuurlijk wat nadelen.
Zo zou, als het boek van één hand
was, de toon meer gelijk geweest zijn
en dan had het boek wél een duidelijke
hoofdstukindeling gehad. De hoofdin
deling is nu als volgt: na de Middel
eeuwse geschiedenis volgt het tweede
deel van het boek, over de periode
1574-1795, dat begint met 'Grond on
der de voeten I: 1574-1795', daarna
het derde deel, over de periode 1795-
1995, dat begint met 'Grond onder de
voeten II: 1795-1946'. ledereen is na
tuurlijk bekend met de inundatie en de
daarop volgende herverkaveling van
Walcheren na de oorlog, vanzelfspre
kend ook een keerpunt in de geschie
denis van het waterschap, maar je
vraagt je in eerste instantie toch af,
waarom dit subhoofdstuk slechts loopt
tot 1946 en niet tot 1995.
Maar afgezien daarvan, en van het feit
dat ik bij het lezen regelmatig gestoord
werd door onnodige woordafbrekin
gen, is het in alle opzichten een voor
treffelijk boek. Inhoudelijk, omdat veel
aspecten van de waterstaatkundige
geschiedenis van 'het eiland met de
gouden rand' op uitstekende wijze
worden behandeld: deskundig en zeer
interessant. 'Duizend jaar Walcheren'
is in groot formaat uitgevoerd, en dat
geeft alle ruimte voor de prachtige illu
straties, waarvan een groot deel in
kleur. Het is een uitzonderlijk mooi
boek. Dat kon allemaal, tegen een zeer
publieksvriendelijk prijs, vanwege fi
nanciële bijdragen van verschillende
kanten, vooral van het Waterschap
Walcheren zelf.
Duizend jaar Walcheren
Over gelanden, heren en geschol,
over binnen- en buitenbeheer
De opdracht was, dat het boek op zeer
korte termijn in de boekhandel zou lig
gen, staat in de verantwoording. Dat is
anders gelopen. Om te beginnen, ver
scheen 'Duizend jaar Walcheren' pas
nadat het uitkomen ervan meermalen
was uitgesteld. Die vertraging is de re
dactie te vergeven, omdat het eind
resultaat van hard werken er mag zijn.
Opmerkelijk is vooral, dat na de vroeg
tijdige intekenactie van het Zeeuws
Genootschap - waarbij 'Duizend jaar
Walcheren' werd aangeboden tegen
een gereduceerde prijs - het boek vrij
wel meteen uitverkocht was. De boek
handel kreeg het pas na die intekenac
tie aangeboden, met een korting die
afwijkt van wat in het boekenvak ge
bruikelijk is. Het genootschap drukt in
principe, wat het vooraf heeft ver
kocht. Dit leidt tot de conclusie, dat
het Zeeuws Genootschap niet erg ge
wend is om met de boekhandel als af
zetkanaal om te gaan en dat men het
in handen hebben van een potentiële
bestseller, die wellicht in één keer het
fonds van het genootschap er bovenop
had kunnen helpen, niet herkent. Naar
verluid, wordt alsnog een herdruk
overwogen, waarbij het vooral de
boekhandels moeten zijn, die de
kosten gaan dragen. Maar of die nu
nog enthousiast zullen intekenen, lijkt
zeer de vraag.
Cod regeert
Een bescheidener gedenkboek: 'School
maken met de Bijbel, een gang door
het christelijk onderwijs in Brouwers
haven 1895-1995' (G.C. Groenleer -
red. - en W.F. Wisselink, 9090090983).
De schoolvereniging ontstond daar uit
de Gereformeerde Kerk en kerk en
school vormden in Brouwershaven een
hechte eenheid. Na de Vrijmaking in
Brouwershaven (1946) verenigden zich
in het schoolbestuur leden van de 'vrij
gemaakt' Gereformeerde Kerk en een
'synodaal' Gereformeerde Kerk. In
1987 werd niet langer slechts uitge-
Zeeuws Tijdschrift 39
