wat ik gedaan heb is, met een aantal staf
functionarissen, met de ambtenaren van
economische zaken uitonderhandelen
wat voor bedrag er op tafel moest ko
men. Daar kun je alleen maar van zeg
gen: jullie zijn sterk genoeg geweest om
in die onderhandelingen -die wel een half
jaar hebben geduurd- overeind te blijven.
Meer niet.'
Neuzen
Zou de 'stijl van de leider' ook niet heb
ben bijgedragen aan de standvastigheid
en motivatie van de Schelde-werkne-
mers? Dat weet hij niet. Over het bestu
ren van een onderneming heeft hij nog
steeds dezelfde, uitgesproken opvatting:
'Ik ben een merkwaardige snuiter, ik hou
er niet van dat dat gestructureerd ge
beurd. Ik kwam bij De Schelde op kan
toor en daar had ik natuurlijk aan agenda
die werd bijgehouden door mijn secreta
resse, maar iedereen had altijd het recht
om bij mij te komen en willekeurig wat
Drs. C. Hartog
Foto, PZC archief.
voor vraagstuk dan ook aan te snijden.
En als ik het gevoelen had dat er belang
rijke vraagstukken of knelpunten waren
dan liep ik onaangekondigd het bedrijf in
en ging kijken. Oók op de reparatiewerf,
óók als ik onder in het dok moest krui
pen. Niet om te controleren of te zeggen:
dat moet je zus of zo doen, maar gewoon
om de omvang van het vraagstuk te zien.
Management by walking around, heet
dat tegenwoordig duur, maar dat was
toen nog niet uitgevonden. Neuzen
noemde ik het. Het bezwaar van dat mo
del is het ongestructureerde, het hier en
daar zomaar ergens op inschieten. Maar
ik dacht altijd zo: ik heb een staf van
mensen die precies gestructureerd kun
nen optreden, ik ben alleen maar de
praatpaal voor die mensen om hun zor
gen kwijt te kunnen, of - als het noodza
kelijk is- de nodige beslissingen te nemen.
Niet alles moet in regels en structuren
worden vastgelegd, dat is niet goed. Ik
denk dat je af en toe je menselijke feeling
moet laten rouzen door het bedrijf. Daar
is heus ook wel eens kritiek op geweest,
dat weet ik wel. Maar ik zou het nooit
anders gedaan kunnen hebben.' Hartog
gelooft in praktisch en concreet manage
ment, dicht bij de mensen en het pro
duct. Misschien is het ook wel de enige
goede manier, zeker bij grote bedrijven?
'Ik denk het wel. De leiding staat daar
vaak te geïsoleerd, te ver af van de vloer.
Ja, dat zou ook een oorzaak kunnen zijn
van problemen bij bedrijven. Wat niet wil
zeggen dat als je het niét doet, dat je dan
géén problemen krijgt!'
Aan het hart
Zijn feitelijke vertrek bij De Schelde is
nooit een werkelijk afscheid geworden.
Hartog komt er nog geregeld. 'Die werf
gaat me nog steeds zeer aan het hart.',
zegt hij. Slecht nieuws over het bedrijf
laat hem niet koud, als hij het 's ochtends
aan zijn ontbijttafel leest. 'Als er op De
Schelde iets aan de hand is -dan heb ik
meestal al voorsignalen gekregen-, dan
wordt ik zeer onrustig. Dan ga ik steeds
zitten verzinnen: zou ik het anders ge
daan hebben? Kan het anders? Slaan ze
niet wat over? Dat is zo'n onhebbelijke
eigenschap van me. Jazeker, het houdt
me nog steeds bezig. Ik heb er zoveel jaar
gewerkt. Dagelijks was je zoveel uren tot
's avonds toe betrokken bij van alles en
ook zo begaan met een groot aantal
6 Zeeuws Tijdschrift