mensen, dan kan het niet anders dan dat
je enorme aandacht houdt voor dat be-
drijf.Tenminste, tot die categorie van
mensen behoor ik.' Hoe denkt hij over de
huidige stand van zaken. Een nieuwe re
organisatie met -opnieuw- verlies van ar
beidsplaatsen? 'Dat is vrij brutaal om daar
een uitgesproken mening over te heb
ben, maar ik heb de indruk -op basis van
alle informatie en gesprekken met de
raad van bestuur en staffunctionarissen-
dat ze niet anders hebben kunnen beslui
ten. Ik denk dat dit de enige juiste weg is
om de zaak zoveel mogelijk te redden.
Want, je moet niet denken dat je ooit
nog eens een marineorder krijgt van acht
fregatten achter elkaar. Dat is voorbij. De
Schelde moet dus overschakelen naar de
commerciële bouw, dat zal niet meeval
len want de productiemethodiek is totaal
verschillend. Die overschakeling daar
hebben ze een enorme klus aan.' En de
bouw van veerboten, zoals nu -de laat
ste- voor de Provinciale Stoomboot Dien
sten? 'Ja, als ze er wat aan verdienen, dat
weet ik niet. Ik zou het knap vinden als ze
daar wat aan overhouden. Dat zijn na
tuurlijk uitgeklede prijzen want er is inter
nationaal ingeschreven op die order. Die
markt in de scheepsbouw is natuurlijk ui
termate krap. En bij de ketelbouw doet
zich het probleem voor dat de vraag naar
energie-installaties terugloopt. Er worden
geen grote centrales meer gebouwd en
daar moet de ketelbouw het van hebben.
Op alle mogelijke manieren proberen ze
bij De Schelde daar een oplossing voor te
vinden, maar die is er nog niet. Ik zou het
donders vervelend vinden als het toch
nog verloren zou gaan, maar dat denk ik
niet hoor.'
Op grond waarvan? 'Ze beschikken over
een enorme kundigheid en routine, dat is
punt één. Er is een enorme motivatie
aanwezig, dat is twee. En ze hebben vol
doende kanalen zowel in de scheeps
bouw als in de ketelbouw om toch met
nieuwe ideeën en producten naar voren
te komen om te blijven bestaan. Alleen in
een lagere orde. Je zult moeten proberen
om de kostprijs te drukken want als je dat
niet doet, ga je eraan. Ik zou me kunnen
voorstellen dat je secties in Polen laat
bouwen of Bulgarije. Zoals anderen (Phi
lips bijvoorbeeld) dat ook moeten doen.
Vlissingen blijft dan wel het centrum, het
hoofd en het hart van De Schelde hier en
productieonderdelen elders. En ik denk
wel dat ze het wel redden met een gang
maker als Rob van den Heuvel (de nieu
we topman). Ik ken hem door en door.
Dat is een vasthouder tot en met. Daar
heb ik groot vertrouwen in.'
Toegepaste bedrijfseconomie
Zijn vervroegd uittreden bij De Schelde
betekende niet dat hij stopte met wer
ken. 'Dat is de aard van het beestje. Maar
je mag gerust weten: ik heb het een
maand of drie knap moeilijk gehad met
mezelf. Zat ik als een doetje in een stoel
thuis. Dat kon helemaal niet.' Hartog
maakt van het voorzitterschap van de
Kamer van Koophandel voor Midden- en
Noord-Zeeland (sinds '85) zijn hoofdacti
viteit. En er komen -natuurlijk- commis
sariaten. Vooral die bij de Delta Nutsbe
drijven en EPZ vragen aandacht: 'Dat
gaat over ingewikkelde materie, daar
moet je de tijd voor nemen om je in te
verdiepen.'
Bij de Kamer is hij zich nu eens gaan be
zig houden met de 'toegepaste bedrijfs
economie', zoals hij dat fijntjes noemt.
'Dat wil zeggen: ik ging meer de rol spe
len van het daadwerkelijk sturen van de
organisatie -samen met de secretaris- als
mede het vertegenwoordigen van de or
ganisatie naar buiten. En: ik probeer nieu
we ideeën aan te leveren voor het
stimuleren van de Zeeuwse economie.
Probeer, zeg ik met nadruk want het blijft
meestal bij het opperen van ideeën en
het is altijd de vraag of daar iets van te
rechtkomt.' Wat zou de Kamer van
Koophandel in zijn ogen eigenlijk moéten
zijn'? 'Naast de wettelijke taken (een re
gister bijhouden) moet de Kamer de wer
kelijke vertegenwoordiger van het
Zeeuwse bedrijfsleven zijn en op deze
wijze dat je samen met de benoemde le
den in het dagelijks- en algemeen be
stuur en de organisaties die die leden
hebben benoemd samen één stem laat
horen naar de gemeentelijke, provinciale
en rijksoverheid toe. En: datje samen alle
mogelijke belangen van dat bedrijfsleven
behartigt.' Dat is het ideaal, de werkelijk
heid ziet er anders uit. 'De leden van de
besturen worden wel benoemd door de
organisaties (van werkgevers en ook
werknemers) alleen de samenwerking
tussen de leiding van de Kamer en die
benoemende organisaties lijkt nog ner
gens op. Wat ik hier wel eens gezegd heb
is: eigenlijk zou je iedere maand met die
organisaties aan tafel moeten zitten om
te bespreken wat we de komende zes
maanden gaan doen. En dat dan steeds
bijstellen om bepaalde doelen te kunnen
bereiken. Dat zou de taak van de kamer
moeten zijn. Zover is het nog niet...' Har
tog weet ook wel hoe dat komt. Het is
historisch gegroeid. 'De Kamer is ont
staan als zelfstandig orgaan met leden,
benoemd door de organisaties. Die leden
trokken zich al gauw niets aan van de
overkoepelende organisaties. Tot op de
dag van vandaag gaan ze gewoon hun
eigen gang. Dat kunnen ze ook, want ze
worden benoemd op persoonlijke titel
om te kunnen handeren zonder last of
ruggenspraak. Waarom willen we dan
toch dit systeem, kun je je afvragen. Een
voudig weg omdat die benoemende or
ganisaties ook een grote hoeveelheid
kennis en ervaring in huis hebben waar
van je gebruik kunt maken om je doelen
te bereiken. Ze zorgen voor het noodza
kelijke draagvlak.'
Eén Kamer voor Zeeland
In Zeeland kent dat draagvlak nog steeds
een tweedeling: boven en beneden de
Westerschelde. Daar komt een einde
aan. Met ingang van 1 januari 1998
moeten de Kamers van Koophandel voor
Noord- en Midden-Zeeland en voor
Zeeuws-Vlaanderen samengaan.
Samengewerkt wordt er al jaren, in een
federatie. Dit jaar moet een werkelijke
fusie zijn beslag krijgen. Hartog heeft de
indruk dat dit inmiddels ook van harte
gaat. Voor hem persoonlijk is het ook
niet zonder betekenis.
'Eind dit jaar wil ik de hamer overdragen
aan één voorzitter van één kamer van
Koophandel van Zeeland, die het gezag
heeft aan beide kanten van de Wester
schelde. Dat moet en dat zal gebeuren,
daar is geen twijfel over mogelijk!' Maar
er is meer. Er moet een goede integratie
komen van de beide organisaties op de
werkvloer. Beide secretarissen van de Ka
mers boven en beneden de Westerschel
de moeten binnenkort met een plan
daartoe komen. Personele problemen
ziet Hartog niet zo. 'De meeste van de
55 mensen blijven nodig, maar er zullen
wel overplaatsingen (van Terneuzen naar
Middelburg en omgekeerd) noodzakelijk
zijn.' Mocht er toch nog personeel over
tollig zijn -wat hij niet verwacht- dan
Zeeuws Tijdschrift 7
