Zeeland. Dat is niet zo. Er is maar één
VVV per provincie, die tegenwoordig
vaak Bureau voor Toerisme heet, en elke
gemeente in Nederland heeft één VVV.'
Het aantal VVV's in Zeeland loopt overi
gens fors terug. Door de gemeentelijke
herindeling is er noodgedwongen gefu
seerd. 'Tegen de natuur van veel bad
plaatsen in', zegt Rudi ter Heide. Het
nieuwe Bureau voor Toerisme heeft als
organisatie te maken met steeds minder
VVV's. Toen hij als directeur aantrad (in
'89) waren er nog dertig, binnenkort zijn
het er nog maar een paar, vaak werkend
voor een heel eiland. 'Die grotere VVV's
hebben ons ook minder nodig. We heb
ben destijds geholpen om die VVV's te
professionaliseren, nu zijn ze groot en
sterk. Sommigen hebben wel 20 perso
neelsleden en komen qua omzet al in de
buurt van de helft van die van ons.' Er zijn
ook andere verhoudingen ontstaan tus
sen besturen en het uitvoerend apparaat.
'Het bestuur meer op afstand die de or
ganisatie -de professionals- het werk la
ten doen. Dat is voor bestuurders nogal
wennen', weet hij. 'Wij hebben dat pro
ces al eerder meegemaakt. Bij ons ging
het in twee stappen. In 1991 verloren we
al de ambtelijke status (geen ambtenaren
meer voor de pensioenwet) en vanaf dat
moment mocht ook de gedeputeerde
voor toerisme geen voorzitter meer zijn.'
De tweede fase van de herstructurering,
eind '96, was eigenlijk een noodgedwon
gen bezuiniging: provinciale staten von
den dat de VVV-Zeeland in de periode
'91-'95 eigenlijk te veel subsidie had ge
kregen. Dat moest dertig procent minder
worden, in drie jaar. Vorig jaar ging er een
ton af, dit jaar twee ton en volgend jaar
drie ton minder structurele subsidie. Rudi
ter Heide heeft er mee leren leven en er
staat wat tegenover. Er komt méér pro
jectgeld. 'In deze tijden waarin iedereen
wordt geconfronteerd met afname van
de subsidie oude stijl is er een heel ander
klimaat ontstaan. Er is heel veel project
geld op de markt. Geld dat niet mag wor
den besteed aan gebouwen en mensen
maar aan hele concrete producten, die
ook meetbaar moeten zijn. Eerst wordt er
thema inhoudelijk gekeken: kun je er
handen en voeten aan geven? En dan: is
er commercieel gezien een draagvlak?
Met andere woorden: wil de sector het
oppakken en er óók geld insteken. Dat
wordt onderzocht en pas als het ant
woord bevestigend is gaat zo'n project
draaien.'
Cultuuromslag
Je mag gerust spreken van een cultuur
omslag. Dat doet hij zelf ook. Er moet an
ders worden gewerkt, zakelijker vooral,
efficiënter ook en meer commercieel. 'Dat
betekent óók datje er in feite een heel
ander soort medewerkers voor moet heb
ben. De provinciale VVV heeft altijd ge
werkt in een driehoek tussen de overheid,
het bedrijfsleven en de consument. In
omzetcijfers van 1996 -totaal 8 miljoen-
in een verhouding van overheid 1, be
drijfsleven 1 en consument 6. We staan
dus het dichtste bij de consument, maar
we gaan langzaam meer richting bedrijfs
leven. Dat zie je ook aan ons bestuur.
Vroeger was de gedeputeerde automa
tisch voorzitter en die bracht enkele amb
tenaren mee en het bestuur werd dan
aangevuld met een aantal brancheverte
genwoordigers. Nu wordt de voorzitter
aangezocht, moet een representatief ie
mand zijn die kan besturen. En er is een
kleiner dagelijks bestuur -vijf in plaats van
acht leden- met een grotere inbreng van
het bedrijfsleven.' In de plaats van het al
gemeen bestuur is een Raad van Advies
gekomen, kleiner in aantal maar waarin
de toeristische branche wel breed is verte
genwoordigd. 'Die Raad van Advies staat
op aanzienlijk grotere afstand dan vroe
ger het algemeen bestuur. Ze mag plan
nen beoordelen en is ook een klankbord
voor ons. Maar de begroting afkeuren,
dat kan ze niét.'
De reorganisatie en herstructering heb
ben een duidelijk doel: dat het bureau
voor Toerisme zich anders in de markt
gaat bewegen. Meer als een bedrijf. Wat
kan het BTZ nu beter dan voorheen de
provinciale VVV?
'Projecten oppakken, ze zelf initiëren,
maar vooral ook luisteren naar de signa
len uit de markt'. Voor dat doel beschikt
het BTZ sindskort over een eigen project
bureau met twee medewerkers, mede
mogelijk gemaakt door subsidie van het
Ministerie van Economische Zaken. 'Het
is een soort buitenboordmotor die de or
ganisatie extra vermogen geeft en een
nieuwe snelheid waarmee van koers kan
worden veranderd. Geen ommekeer van
90 graden maar wél een belangrijke
koerswijziging: praktisch, méér projectge
richt.'
Van oudsher zijn we een promotieorgani
satie, we moeten nu meer de kant op van
productontwikkeling. Daar was het in
heel het land niet goed mee gesteld. Het
ging er nogal amateuristisch aan toe.' Het
rapport 'Zee van Cultuur' spreekt wat
dat betreft boekdelen, vindt hij. 'Vroeger
was de overheid van alles het trekpaard.
Als we vonden dat er ergens iets achteruit
ging in kwaliteit dan konden we een be
roep doen op het budget van EZ voor
toeristische infrastructuur. Soms werden
er miljoenen in een project gestoken
waardoor plannen konden worden gere
aliseerd. Het Ministerie van Landbouw
deed heel veel voor de open lucht recre
atie, nu heeft ze niet eens meer een zetel
in onze Raad van Advies omdat de recre
atie nog heel weinig voorstelt. Voor de
toeristische infrastructuur worden nu an
dere wegen bewandeld waarbij het be
drijfsleven een zwaardere stem in het ka
pittel krijgt, maar ook een zwaardere
verantwoordelijkheid. Het rijk is op een
heleboel terreinen terug getreden. De
provincie moet zich er mee zien te red
den, zoals het recreatieschap Het Veerse
Meer, en ze doet dat zakelijker met invoe
ring van het profijtbeginsel: de gebruiker
betaalt. Vandaar de betaalautomaten.
Ook daar weer dezelfde basisgedachte:
de overheid is niet langer meer Zoete Lie
ve Gerritje. Die wil nog wel voorwaarden
scheppen, iets op gang brengen maar
vervolgens moet de markt het opnemen.
Dat betekent dat wij in dit soort organisa
ties ter zake kundige mensen moeten
hebben die daarin een rol kunnen vervul
len. En die moeten niet langer meer uit
sluitend regionaal denken. Die moeten in
contact staan met organisatie en mensen
elders in het land. Een aantal projecten
speelt zich af in veel meer dan één pro
vincie. Neem het VOC-project, of dat van
de Hanzesteden of van de Vestingsteden
(Hulst). Er moet dus ook een soort lande
lijk hoofdkantoor zijn voor deze product
ontwikkeling.' Dat is ook in ontwikkeling.
ANWB, VVV en het Nederlands Bureau
voor Toerisme bundelen al enige tijd hun
krachten in de stichting Recreatie en Toe
risme, AVN. Die beheert één databank en
huisvest de coördinatoren van projecten
als de Landelijke Fietsdag. AVN heeft al
meer dan 40 mensen in dienst. Het gaat
de goede kant op, weet hij. Maar de re
gio's mogen niet achterblijven. Hij zou
graag zien dat nu óók de regionale VVV-
10 Zeeuws Tijdschrift
