betekent in ieder geval een andere manier
van denken en werken. Het gegeven dat
je nu voor aandeelhouders en de bank
moet werken, het feit dat je voor je gasten
moet werken heeft er bijvoorbeeld toe ge
leid dat alle activiteiten zijn ondergebracht
in één bedrijf. Was de horeca voorheen
verpacht, nu doen we het zelf. Want het
kopje koffie dat de mensen hier drinken, is
een kopje koffie dat je bij Waterland
Neeltje Jans drinkt. Wij worden er op afge
rekend, dus het moet in orde zijn. We
moeten alle elementen van onze bedrijfs
voering nu centraal kunnen sturen, want
we werken voor onze gasten en die moe
ten we het zo goed mogelijk naar de zin
maken. We kijken tegenwoordig veel
meer naar 'buiten' dan naar 'binnen'. Wat
vinden onze gasten er eigenlijk van? Dat is
een thema binnen onze organisatie dat
veel belangrijker is geworden. Vroeger
speelde dat minder. Het komt er nu op aan
de organisatie zó te sturen dat iedereen er
van doordrongen is dat het geld dat ze el
ke maand verdienen enkel en alleen te
danken is aan de bezoekers die bereid zijn
een toegangskaartje te kopen. Dat is in het
bedrijfsleven een volstrekt normale opvat
ting, maar in veel organisaties staan mede
werkers daar nog niet of veel te weinig bij
stil. We worden er toe gedwongen door
de verandering, maar het is een verande
ring waar we zélf voor gekozen hebben.
Een hele bewuste koers, die niet van de
ene op de andere dag gerealiseerd zal zijn.
Het is een constant proces en het is een
wezenlijk onderdeel van het bedrijfsbe
leid.'
Waterbeest
Met het nieuwe waterpaviljoen wordt de
koerswending op Neeltje Jans ook zicht
baar voor het publiek. Dat weet nog niet
wat het te wachten staat. Hij wél; met zijn
gevoel voor metaforen: 'Het is een water
beest. Het gebouw heeft ook die vorm en
het gaat om stroming; dat betekent dat
het constant vervormt en vervormbaar is.
Nooit hetzelfde. Dat wordt heel letterlijk:
alles stroomt en is nooit hetzelfde. De be
zoekers stromen ook in dat gebouw en
ook zij zullen nooit hetzelfde zijn, omdat
het een interactief gebouw is. Niet alleen
in de zin van dat mensen zich gaan voe
gen en gedragen naar het gebouw, óók
omdat het gebouw zélf aan verandering
onderhevig is. Verandering die ingegeven
wordt door de mensen die er door heen
gaan, maar ook door de eigen ontwikke
ling van het brein van het beest. Het zal
dus volgend jaar anders zijn dan dit jaar.
Het is een volledig geprogrammeerd ge
bouw, ik weet niet hoeveel computers er
inkomen die allemaal in een netwerk func
tioneren en het inwendige van dat ge
bouw maken. Dat bestaat uit: water, licht,
lichtbeelden en geluid. Het is zó gepro
grammeerd dat het allemaal met elkaar
samenhangt en op elkaar reageert. Maar,
de belangrijkste bron van inspiratie voor
het gedrag van het gebouw zijn de men
sen die er door heen gaan. Het komt vol
met sensoren te hangen, dus bewust en
onbewust beïnvloeden de bezoekers door
bewegingen en gedrag het gebouw en in
Waterpaviljoen 22-11-1996.
Foto: Lex de Meester.
Zeeuws Tijdschrift 39
