Kijk jongen, die pijpen roken ook voor ons!
Redactioneel paul van der Velde
Het Zeeuws Tijdschrift schenkt regelmatig
randacht aan gebieden en steden in Zee
and. Naar aanleiding van de feestelijke
opening van het Stadskantoor in Terneuzen
is dit nummer geheel gewijd aan het gebied
ond het Kanaal van Gent naar Terneuzen
fat als de Kanaalzone bekend staat. Langs
dat kanaal werd in de negentiende eeuw de
eerste zware industrie in Zeeland gevestigd.
De geschiedenis van de ontwikkeling van
de industrie langs de Kanaalzone wordt in
het artikel van Paul Stockman kort samen
gevat. De vestiging van Dow Chemical's in
iet begin van de jaren zestig betekende
een nieuwe impuls voor de zone die tot op
de dag van vandaag doorwerkt. Met de
ontsluiting van de Axelse Vlakte is een
nieuwe stoot tot de verdere industriële uit
bouw van de Kanaalzone gegeven.
Met de bouw van de Westerscheldetunnel
zal de band met Zeeland, het Sloegebied
en de haven van Vlissingen in het bijzon
der, hechter worden. Samenwerkingsver
banden tussen beide industriegebieden zijn
er inmiddels al door het samengaan van de
havenschappen van Terneuzen en Vlissin
gen in Zeeland Seaports en de Kamers van
Koophandel en Fabrieken voor Midden-en
Noord Zeeland en Zeeuwsch-Vlaanderen
Wanneer de Westerscheldetunnel in 2002
gereed is, zal de verdere integratie van Zee
land nog sneller gaan. De toekomst van de
Kanaalzone ziet er dus rooskleurig uit.
Reeds op jonge leeftijd kwam ik samen met
mijn vader die handelaar was, in de fabrie
ken van die zone en de waarheid van zijn
uitspraak'Kijk jongen, die pijpen roken ook
voor ons!' is met het maken van dit num
mer weer eens bevestigd.
Gemeente Kanaalzone
In de eerste twee artikelen komen de bur
gemeesters van Terneuzen en Sas van Gent
aan het woord. Barbé van Terneuzen en
Van Rest van Sas van Gent. Hun kijk op de
toekomstige ontwikkeling van de Kanaal
zone kent vele overeenkomsten, maar op
één punt verschillen ze duidelijk van me
ning. Het is bekend dat Barbé, een van de
actiefste post-Deltaboys en meest ervaren
bestuurders in Zeeland, pleit voor één ge
meente Kanaalzone. Zijn voornaamste ar
gument is dat de Kanaalzone aan slag
kracht zou winnen als die zone als één ge
bied bestuurd wordt. Voor die
samenvoeging is veel te zeggen omdat dan
beslissingen kunnen worden genomen
vanuit het perspectief van de zone en niet
vanuit de drie afzonderlijke gemeenten. Ik
schrijf hier drie maar uit de bijdrage van
Gerdi Preger blijkt dat er in Axel allerminst
overeenstemming heerst over de vraag of
die gemeente nu wel of niet bij de Kanaal
zone hoort. Axel verkeert in een identiteits
crisis en probeert er aan te ontsnappen
door zich als cultuurgemeente te profileren.
Die culturele uitstraling zal binnenkort een
impuls krijgen want met ingang van het
volgende nummer wordt dit tijdschrift door
Vink Offset BV in Axel gedrukt.
In het gedicht van Emma Crebolder staat
de zin voor wat in de vaart der volkeren
hier in het midden werd gemaakt.' Ze be
doelt daarmee het Kanaal van Gent naar
Terneuzen waardoor Karen Kroese een
tocht maakte en waarvan ze haar impres
sies vastlegde. Onze vaste columnist Dirk
Haanman was in Sas van Gent verliefd op
een schippersdochter en kwam zo in con
tact met dat mobiele milieu.
Contrastrijke zone
De Kanaalzone wekt niet in de eerste plaats
de associatie met toerisme op. De journalis
te Trees van Herpen komt in haar speur
tocht naar de toeristische waarden van de
Kanaalzone tot de conclusie dat het gebied
door de combinatie (industriële) cultuur en
natuur juist zeer aantrekkelijk is. Helemaal
met de natuur verweven is boer Riemens
die vlak bij het kanaal en langs het spoor
woont. Antoinette Verbrugge schetst het
boerenleven onder de rook van de Kanaal
zone. André van der Veeke peilde de cultu
rele voorzieningen in Terneuzen en komt
tot de conclusie dat er op cultureel terrein
in Terneuzen nog ruimte voor verbetering
is. In ieder geval is er op architectonisch
vlak de laatste jaren de nodige beweging
die van Terneuzen een moderne stad met
uitzicht op haar levensader de Schelde zal
maken. Het Stadskantoor waarvan Antoi
nette Verbrugge een impressie geeft is daar
een goed voorbeeld van. De bouw van een
nieuw theater zal dat proces verder vorm
geven. Daar zullen ongetwijfeld ook voor
stellingen gaan plaatsvinden van het Festi
val van Zeeuwsch-Vlaanderen. Ali Pankow
gaat in op het grensoverschrijdende karak
ter van het festival dat nauwe banden
heeft met het Festival van Vlaanderen.
Dit nummer wordt afgesloten met een bij
drage van Paul Stockman in de serie Histo
rische Olieverfschetsen van Zeeland die het
beleg van Sas van Gent door troepen van
Frederik Hendrik in 1644 tot onderwerp
heeft. In Signalementen aandacht voor
boeken over Dow en boerderijen in
Zeeuws-Vlaanderen en tot slot in de Cultu
rele Berichten hoogtepunten uit de Zeeland
Nazomer Festivals.
Museum voor Moderne Kunst
Wat er aan Terneuzen nog ontbreekt is een
Museum voor Moderne kunst, in Middel
burg hoorde het immers toch niet thuis.
Zo'n Zeeuws museum zou de uitstraling
van het onlangs geopende Metropolis
Science Museum in Amsterdam moeten
hebben. Dat ligt bovenop de eens saaie in
gang van de IJtunnel en legt door zijn uiter
lijk in de vorm van een romp van een schip,
een duidelijk verband met de haven. Waar
zou beter het informatiecentrum over de
Westerscheldetunnel in ondergebracht
kunnen worden dan in zo'n Museum voor
de Moderne Kunst. Terneuzen is in mijn
ogen al altijd het culturele centrum van
Zeeuws-Vlaanderen geweest. Met een
nieuw theater en een museum kan het dat
zelfs misschien voor Zeeland worden.
Vanaf deze plaats wil ik Antoinette Ver
brugge, Frank Neve en Harry van Tiel be
danken voor de waardevolle bijdragen die
zij aan de totstandkoming van deze special
issue van het Zeeuws Tijdschrift hebben
verleend. Onze dank gaat ook uit naar de
adverteerders die het mede mogelijk heb
ben gemaakt dat dit tijdschrift voor de eer
ste keer goeddeels in kleur is uitgevoerd.
De oogverblindend mooie nachtfoto's van
de Kanaalzone van Corné Bastiaansen ge
ven dit nummer extra glans.
Zeeuws Tijdschrift 1
