Signalementen
Boerderijen en Dow
Jan Bruijns
Boerderijen in Zeeuws- Vlaanderen
Recentelijk verschenen er in Zeeuws-
Vlaanderen twee boeken over de boer
derij/het boerenleven: 'Boerderijen in
het Land van Hulst', samengesteld door
de Stichting Boerderijenonderzoek in
Het Land van Hulst en 'Van paarden
naar paardenkrachten, boerenleven in
West-Zeeuws-Vlaanderen', geschreven
door Achiel Sturm en uitgegeven door
de Heemkundige Kring West-Zeeuws-
Vlaanderen. Een boek uit Oost- en een
boek uit West-Zeeuws-Vlaanderen dus.
'Boerderijen in het Land van Hulst' is
vooral een naslagwerk, dat maar liefst
928 bladzijden telt. Het begint met eni
ge inleidende teksten, zoals over tegels
in de boerderijen en meekrapstoven in
het betreffende gebied. Het gaat slechts
om enkele deelonderwerpen en ik mis
node een algemene karakteristiek van de
boerderijen in Oost-Zeeuws Vlaanderen
zelf: het woonhuis, de schuur, de erfin-
richting, het leven op de boerderij en de
bedrijfsvoering. Er zijn toch ook zulke
prachtige schuren (geweest), met over
de mendeuren welvende rieten daken.
Wat was de ouderdom van zo'n schuur
en hoe zat die in elkaar. Op zulke vragen
hoef je geen antwoord te verwachten.
Een beknopte geschiedenis was ook ze
ker niet overbodig geweest. Wellicht
komt dat, door de genealogische achter
grond van de medewerkers aan dit pro
ject, die dit onderzoek overigens al in
1994 hebben afgerond. Vervolgens -
daar bestaat het boek in hoofdzaak uit -
worden per polder de daar voorkomen
de boerderijen besproken, met vooral
veel namen van bewoners. Er is ook vo
lop beeldmateriaal aanwezig, in de vorm
van foto's en oud kaartenmateriaal. Als
bijlage is er een boekje met kaarten van
de diverse polders, waar de boerderijen
op ingetekend staan. Het is dus geen
boek om in te lezen - je hoofd gaat na
het lezen van al die namen en jaartallen
werkelijk tollen - en als je een algemene
belangstelling hebt, maar een betreffen
de boerderij niet kent, word je er ook
niets wijzer van. Het is dan ook niet als
zodanig bedoeld, maar als een naslag
werk, waarin iedereen natuurlijk meteen
opzoekt, wat er over de eigen boerderij
en familie in staat. Met zoveel familiena
men, is het ongetwijfeld een gewild
boek. 'Een omgevallen kaartenbak',
hoorde ik sommigen zeggen, maar ik
vind het toch bewonderenswaardig, dat
zo'n uitgebreid werk tot stand is ge
bracht. Ik vernam ook al, dat veel feitjes
niet zouden kloppen en weet niet of er
over het algemeen zorgvuldig of slordig
is gewerkt, maar geloof best dat ieder
een z'n best heeft gedaan. Als het gaat
om zoveel duizenden gegevens, zijn fou
ten onvermijdelijk. Geïnteresseerden
kunnen hierop voortbouwen en hun ei
gen correcties maken.
Heel anders van opzet en achtergrond is
'Van paarden en paardenkrachten' van
Achiel Sturm, die schrijft over de pacht-
boerderij Klein Brabant te Waterland
kerkje, waar sinds 1848 door de familie
Sturm wordt geboerd. Achiel heeft er
gewoond vanaf 1917 tot 1977 en was
daarna nog tot 1982 bij de exploitatie
betrokken. Hij beschrijft eerst de gebou
wen van 't of' en wat erin stond: het
woonhuis, de bijgebouwen, stallen en
schuur. Een losse bijlage geeft een teke
ning met de erfinrichting en de indeling
van schuur en woonhuis, met een legen
da in dialect met de algemeen neder-
landse vertaling. Je kunt dus in gedach
ten een wandeling maken en dan lees je
bijvoorbeeld over de rijtuigen die er wa
ren en het 'sjêzekot'. Vervolgens komen
familieportret door Jan Haak
56 Zeeuws Tijdschrift
